KINH SỐ 107
 

Tôi nghe như vầy:
Một thời, đức Phật trú tại nước Bà-kỳ, ở núi Thiết-thủ-bà-la, trong rừng sâu Lộc Dã.
Bấy giờ, có trưởng giả Na-câu-la đã một trăm hai mươi tuổi, già yếu, các căn suy kém, bệnh khổ, tha thiết muốn được diện kiến Thế Tôn và các Tỳ-kheo đáng kính đã quen biết.
Trưởng giả đi đến chỗ Phật, đảnh lễ, rồi ngồi qua một bên và bạch Phật:
– Thưa Thế Tôn, ngày nay con đã tuổi già, suy yếu, gầy ốm, bệnh khổ, gắng sức đến yết kiến Thế Tôn và các vị Tỳ-kheo đáng kính đã quen biết trước đây. Xin Thế Tôn vì con nói pháp, khiến cho con luôn luôn được an vui.
Khi ấy, Thế Tôn bảo trưởng giả Na-câu-la:
– Lành thay, trưởng giả! Ông thật đã lớn tuổi, các căn suy yếu, đau đớn, bệnh hoạn mà có thể tự mình gồng sức, đi đến diện kiến Như Lai và các Tỳ-kheo đáng kính. Trưởng giả nên biết, đối với cái thân bệnh khổ này, nên luôn luôn tu học thân không bệnh khổ.
Bấy giờ, Thế Tôn vì trưởng giả Na-câu-la chỉ dạy, soi sáng, làm cho an vui rồi yên lặng. Trưởng giả Na-câu-la nghe Phật dạy, vui mừng tùy hỷ, đảnh lễ Phật rồi lui ra.
Khi ấy, Tôn giả Xá-lợi-phất cách chỗ Phật không xa, đang ngồi yên dưới cội cây. Trưởng giả Na-câu-la đi đến chỗ Tôn giả Xá-lợi-phất, đảnh lễ ngài rồi ngồi qua một bên. Tôn giả Xá-lợi-phất hỏi trưởng giả:
– Hôm nay trưởng giả các căn vui vẻ, sắc mặt tươi sáng, có lẽ đã được nghe pháp sâu xa từ Thế Tôn phải không?
Trưởng giả Na-câu-la bạch ngài Xá-lợi-phất:
– Ngày nay Thế Tôn đã vì con nói pháp, chỉ dạy, soi sáng, làm cho được an vui, dùng nước pháp cam lộ rưới thân tâm con. Thế nên, thân tâm con ngày nay được vui vẻ, dung mạo tươi sáng.
Tôn giả Xá-lợi-phất hỏi trưởng giả:
– Thế Tôn đã vì ông nói pháp gì, chỉ dạy, soi sáng, làm cho được an vui, thấm nhuần pháp cam lộ?
Trưởng giả Na-câu-la thưa với Tôn giả Xá-lợi-phất:
– Con đi đến Thế Tôn và bạch: “Con đã tuổi già, suy yếu, bệnh hoạn, tự mình đi đến, yết kiến Thế Tôn và các Tỳ-kheo đáng kính.” Đức Phật nói với con: “Ông thực quá già nua, ốm yếu, đau bệnh, mà vẫn cố gắng đi đến gặp Ta và các Tỳ-kheo đáng kính trước đây. Bây giờ, ông nên nơi cái thân bệnh khổ này tu học thân không bệnh khổ.” Thế Tôn đã vì con nói pháp như thế, chỉ dạy, soi sáng, làm cho an vui, lấy pháp cam lộ thấm nhuần.
Tôn giả Xá-lợi-phất hỏi trưởng giả:
– Sao ông không hỏi lại Thế Tôn, thế nào là thân bệnh khổ, tâm bệnh khổ? Thế nào là thân bệnh khổ mà tâm không bệnh khổ?
Trưởng giả đáp:
– Con vì lẽ này nên tìm đến Tôn giả, xin Tôn giả hãy vì con nói pháp yếu.
Tôn giả Xá-lợi-phất bảo trưởng giả:
– Ông hãy nghe kỹ, ta sẽ vì ông giảng nói. Phàm phu ngu si đối với sắc tập, sắc diệt, sắc hoạn, sắc vị, sắc ly, không biết như thật. Vì không biết như thật nên yêu thích sắc, cho rằng sắc là ngã, ngã sở rồi nắm giữ lấy; khi sắc kia hư hoại, hoặc khác đi, tâm thức chuyển theo, khổ não sanh; khổ não đã sanh, sợ hãi, chướng ngại, luyến niệm, buồn khổ kết chặt; đối với thọ, tưởng, hành, thức cũng lại như vậy. Đó gọi là thân tâm bệnh khổ.
Thế nào là thân bệnh khổ mà tâm không bệnh khổ? Đa văn Thánh đệ tử đối với sắc tập, sắc diệt, sắc vị, sắc hoạn, sắc ly, biết như thật; biết như thật rồi không sanh yêu thích, thấy sắc là ngã, là ngã sở; khi sắc ấy hoặc thay đổi, hoặc khác đi, tâm không chuyển theo sanh khổ não; tâm không chuyển theo sanh khổ não rồi thời được không sợ hãi chướng ngại, không luyến niệm kết chặt. Thọ, tưởng, hành, thức cũng lại như vậy. Đó gọi là thân bệnh khổ mà tâm không bệnh khổ.
Lúc Tôn giả Xá-lợi-phất nói pháp này, trưởng giả Na-câu-la được pháp nhãn thanh tịnh. Bấy giờ, trưởng giả Na-câu-la thấy pháp, đắc pháp, biết pháp, nhập pháp, vượt qua sự hoài nghi, không nhờ người khác, ở trong Chánh pháp tâm được vô sở úy, từ chỗ ngồi đứng lên, sửa lại y phục, cung kính chắp tay và bạch Tôn giả Xá-lợi-phất:
– Con đã được độ. Ngày nay con xin quy y Phật, Pháp, Tăng, xin được làm ưu-bà-tắc. Xin ngài chứng tri cho con. Con nay xin suốt đời quy y Tam bảo.
Trưởng giả Na-câu-la nghe xong lời dạy của Tôn giả Xá-lợi-phất, lấy làm vui mừng, tùy hỷ, đảnh lễ cáo từ.