QUYỂN 3

82. THẤY ĐƯỢC VÔ THƯỜNG, KHỔ^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại một ngôi tháp,^[2] ở tinh xá Trúc Lâm.^[3]

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

– Vị Thánh đệ tử đa văn nhờ vào đâu mà thấy được vô thường, khổ?

Các Tỳ-kheo bạch Phật:

– Thế Tôn là cội nguồn của giáo pháp, là pháp nhãn, là nơi y cứ của giáo pháp. Kính mong Ngài thuyết giảng cho chúng con. Các Tỳ-kheo sau khi nghe xong sẽ lãnh thọ và phụng hành.

Đức Phật bảo các Tỳ-kheo:

– Hãy lắng nghe và khéo suy nghĩ! Ta sẽ giảng nói cho các thầy. Vị Thánh đệ tử đa văn ở nơi sắc mà thấy được vô thường, khổ; ở nơi thọ, tưởng, hành, thức mà thấy được vô thường, khổ.

Này các Tỳ-kheo! Sắc là thường hay vô thường?

Các Tỳ-kheo bạch Phật:

– Bạch Thế Tôn, là vô thường!

Đức Phật hỏi:

– Này các Tỳ-kheo! Những gì vô thường là khổ chăng?

Các Tỳ-kheo bạch Phật:

– Bạch Thế Tôn, là khổ!

– Này các Tỳ-kheo! Nếu vô thường là khổ, là pháp đổi thay thì vị Thánh đệ tử đa văn có nên ở trong đó thấy có ngã, khác ngã hoặc tồn tại trong nhau chăng?

Các Tỳ-kheo bạch Phật:

– Bạch Thế Tôn, không nên!

Đức Phật dạy tiếp:

– Thọ, tưởng, hành, thức cũng lại như vậy. Vì thế, này các Tỳ-kheo, những gì thuộc về sắc, hoặc quá khứ, hoặc tương lai, hoặc hiện tại, hoặc trong hoặc ngoài, hoặc thô hoặc tế, hoặc tốt hoặc xấu, hoặc xa hoặc gần thì tất cả đều chẳng có ngã, chẳng khác ngã, chẳng tồn tại trong nhau. Thọ, tưởng, hành, thức cũng lại như vậy. Vị Thánh đệ tử đa văn quán sát như thế rồi thì nhàm chán sắc, nhàm chán thọ, tưởng, hành, thức; vì nhàm chán nên không ưa thích, vì không ưa thích nên được giải thoát, vì giải thoát nên biết: “Sự sanh của ta đã dứt, Phạm hạnh đã được thành tựu, việc cần làm đã làm xong, tự biết không còn tái sanh.”

Bấy giờ, các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong đều hoan hỷ phụng hành.

***

Chú thích:

[1] Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.82. 0021a25)

[2] Nguyên tác: Chi-đề (支提, cetiya): Tháp, miếu, chùa.

[3] Nguyên tác: Trúc Viên tinh xá (竹園精舍): Tinh xá Trúc Lâm.