KINH SỐ 41

Tôi nghe như vầy:
Một thời, Phật trú tại nước Xá-vệ, ở rừng Kỳ-đà, trong vườn Cấp Cô Độc.
Bấy giờ, Thế Tôn nói với các Tỳ-kheo:
– Có năm thọ ấm. Đó là sắc thọ ấm, thọ, tưởng, hành, thức thọ ấm. Ta đối với năm thọ ấm này, có năm thứ biết như thật: Như thật biết sắc, như thật biết sự tập khởi của sắc, như thật biết vị ngọt của sắc, như thật biết tai họa của sắc, như thật biết sự xuất ly của sắc. Cũng vậy, như thật biết về thọ, tưởng, hành, thức, sự tập khởi của... thức, vị ngọt của... thức, tai họa của... thức, sự xuất ly của... thức.
Thế nào là như thật biết sắc? Những gì có sắc, tất cả bốn đại và sắc do bốn đại tạo. Đó là sắc. Như vậy là như thật biết sắc.
Thế nào là như thật biết sự tập khởi của sắc? Đối với sắc, ưa thích. Đó là sự tập khởi của sắc. Như vậy là như thật biết sự tập khởi của sắc.
Thế nào là như thật biết vị ngọt của sắc? Hỷ lạc do nhân duyên sắc mà sanh. Đó là vị ngọt của sắc. Như vậy là như thật biết vị ngọt của sắc.
Thế nào là như thật biết tai họa của sắc? Sắc là vô thường, khổ, là pháp biến dịch. Đó là tai họa của sắc. Như vậy là như thật biết tai họa của sắc.
Thế nào là như thật biết sự xuất ly của sắc? Đối với sắc mà điều phục được dục tham, đoạn trừ dục tham, vượt dục tham. Đó gọi là sự xuất ly của sắc. Như vậy là như thật biết sự xuất ly của sắc.
Thế nào là như thật biết thọ? Có sáu thọ thân: Thọ sanh từ nhãn xúc, thọ sanh từ nhĩ xúc; thọ sanh từ tỷ, thiệt, thân, ý xúc. Đó gọi là thọ. Như vậy là như thật biết thọ.
Thế nào là như thật biết sự tập khởi của thọ? Tập khởi của xúc là tập khởi của thọ. Đó gọi là sự tập khởi của thọ. Như vậy là như thật biết sự tập khởi của thọ.
Thế nào là như thật biết vị ngọt của thọ? Hỷ lạc duyên sáu thọ mà sanh. Đó gọi là vị ngọt của thọ. Như vậy là như thật biết vị ngọt của thọ.
Thế nào là như thật biết tai họa của thọ? Thọ là vô thường, khổ, là pháp biến dịch. Đó gọi là tai họa của thọ. Như vậy là như thật biết tai họa của thọ.
Thế nào là như thật biết sự xuất ly của thọ? Đối với thọ, điều phục dục tham, đoạn dục tham, vượt dục tham. Đó gọi là sự xuất ly của thọ. Như vậy là như thật biết sự xuất ly của thọ.
Thế nào là như thật biết tưởng? Có sáu tưởng thân: Tưởng sanh từ nhãn xúc, tưởng sanh từ nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý, xúc. Đó gọi là tưởng. Như vậy là như thật biết về tưởng.
Thế nào là như thật biết sự tập khởi của tưởng? Tập khởi của xúc là tập khởi của tưởng. Đó là sự tập khởi của tưởng. Như vậy là như thật biết sự tập khởi của tưởng.
Thế nào là như thật biết vị ngọt của tưởng? Hỷ lạc do nhân duyên tưởng mà sanh. Đó gọi là vị ngọt của tưởng. Như vậy là như thật biết vị ngọt của tưởng.
Thế nào là như thật biết tai họa của tưởng? Tưởng là vô thường, khổ, là pháp biến dịch. Đó gọi là tai họa của tưởng. Như vậy là như thật biết tai họa của tưởng.
Thế nào là như thật biết sự xuất ly của tưởng? Đối với tưởng, điều phục dục tham, đoạn dục tham, vượt dục tham. Đó gọi là sự xuất ly của tưởng. Như vậy là như thật biết sự xuất ly của tưởng.
Thế nào là như thật biết hành? Nghĩa là sáu tư thân: Tư sanh ra từ nhãn xúc; tư sanh từ nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xúc. Đó gọi là hành. Như vậy là như thật biết hành.
Thế nào là như thật biết sự tập khởi của hành? Tập khởi của xúc là tập khởi của hành. Đó gọi là sự tập khởi của hành. Như vậy là như thật biết sự tập khởi của hành.
Thế nào là như thật biết vị ngọt của hành? Hỷ lạc do nhân duyên hành mà sanh. Đó gọi là vị ngọt của hành. Như vậy là như thật biết vị ngọt của hành.
Thế nào là như thật biết tai họa của hành? Hành là vô thường, khổ, là pháp biến dịch. Đó gọi là tai họa của hành. Như vậy là như thật biết tai họa của hành.
Thế nào là như thật biết sự xuất ly của hành? Đối với hành, điều phục dục tham, đoạn dục tham, vượt dục tham. Đó gọi là sự xuất ly của hành. Như vậy là như thật biết sự xuất ly của hành.
Thế nào là như thật biết thức thân? Nghĩa là sáu thức thân: Nhãn thức thân, nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý thức thân. Đó gọi là thức thân. Như vậy là như thật biết thức thân.
Thế nào là như thật biết sự tập khởi của thức? Tập khởi của danh sắc là tập khởi của thức. Đó gọi là sự tập khởi của thức. Như vậy là như thật biết sự tập khởi của thức.
Thế nào là như thật biết vị ngọt của thức? Hỷ lạc do thức làm nhân duyên mà sanh. Đó là vị ngọt của thức. Như vậy là như thật biết vị ngọt của thức.
Thế nào là như thật biết tai họa của thức? Thức là vô thường, khổ, là pháp biến dịch. Đó gọi là tai họa của thức. Như vậy là như thật biết tai họa của thức.
Thế nào là như thật biết xuất ly của thức? Đối với thức, điều phục dục tham, đoạn dục tham, vượt dục tham. Đó gọi là sự xuất ly của thức. Như vậy là như thật biết sự xuất ly của thức.
Này Tỳ-kheo, nếu Sa-môn, Bà-la-môn nào đối với sắc, biết như vậy, thấy như vậy thì do biết như vậy, thấy như vậy, vị ấy hướng đến ly dục; đó gọi là sự hướng đến chơn chánh. Ai hướng đến chơn chánh, Ta nói người đó trụ vững trong Pháp và Luật. Thọ, tưởng, hành, thức cũng lại như vậy.
Nếu Sa-môn, Bà-la-môn nào đối với sắc, biết như thật, thấy như thật thì vị ấy đối với sắc, sanh yểm ly, ly dục, không khởi các lậu hoặc, tâm được giải thoát. Nếu ai tâm được giải thoát, vị đó là thuần nhất. Ai thuần nhất, vị ấy Phạm hạnh đã thành. Ai Phạm hạnh đã thành là xa lìa sắc, được tự tại. Đó gọi là biên tế của khổ.
Thọ, tưởng, hành, thức cũng lại như vậy.
Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.