KINH SỐ 45

Tôi nghe như vầy:
Một thời, đức Phật trú tại nước Xá-vệ, ở rừng Kỳ-đà, trong vườn Cấp Cô Độc.
Bấy giờ, đức Thế Tôn nói với các Tỳ-kheo:
– Có năm thọ ấm. Những gì là năm? Sắc thọ ấm; thọ, tưởng, hành, thức thọ ấm. Nếu những Sa-môn, Bà-la-môn nào thấy có ngã thì họ đều từ nơi năm thọ ấm này mà thấy có ngã. Các Sa-môn, Bà-la-môn nào thấy sắc là ngã, là khác ngã, hoặc sắc ở trong ngã, ngã ở trong sắc; thì thấy thọ, tưởng, hành, thức là ngã, là khác ngã, hoặc thọ, tưởng, hành, thức ở trong ngã, ngã ở trong thọ, tưởng, hành, thức.
Phàm phu ngu si vô học, do vô minh nên thấy sắc là ngã, khác ngã, hoặc ở trong nhau và nói ngã là chân thật nên không xả. Do không xả, các căn tăng trưởng. Các căn đã tăng trưởng thì sanh các xúc. Do xúc chạm của sáu xúc nhập xứ nên phàm phu ngu si vô học khởi lên cảm giác khổ, lạc, từ xúc nhập xứ khởi lên. Những gì là sáu? Đó là nhãn xúc nhập xứ; nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xúc nhập xứ.
Như vậy, này Tỳ-kheo, có ý giới, pháp giới, vô minh giới. Phàm phu ngu si vô học do vô minh xúc mà khởi ý tưởng có, ý tưởng không, ý tưởng vừa không vừa có; ý tưởng ta hơn, ý tưởng ta bằng, ý tưởng ta kém; ý tưởng ta biết, ta thấy; ý tưởng biết như vậy, ý tưởng thấy như vậy, đều do sáu xúc nhập xứ khởi lên.
Đa văn Thánh đệ tử đối với sáu xúc nhập xứ này, xả ly vô minh mà sanh minh. Không sanh ý tưởng có, ý tưởng không, ý tưởng vừa có vừa không; ý tưởng ta hơn, ý tưởng ta bằng, ý tưởng ta kém; ý tưởng ta biết, ý tưởng ta thấy. Đã biết như vậy, thấy như vậy rồi, vô minh xúc khởi lên trước kia bị diệt. Ý tưởng minh xúc sau được sanh khởi.
Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy, hoan hỷ phụng hành.