QUYỂN 2

44. CHÚNG SANH VÀ TRÓI BUỘC^[1]

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại vườn Cấp Cô Ðộc, trong rừng Kỳ-đà, thuộc nước Xá-vệ.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

– Nếu có sanh thì có trói buộc, không sanh thì không bị trói buộc. Hãy lắng nghe và khéo suy nghĩ! Ta sẽ giảng nói cho các thầy.

Thế nào gọi là có sanh thì có trói buộc?

Phàm phu mê muội thiếu hiểu biết nên không biết như thật về sự tập khởi của sắc, sự diệt tận của sắc, vị ngọt của sắc, tai họa của sắc, sự thoát ly sắc nên đối với sắc lại ưa thích, khen ngợi, nắm giữ; cho rằng sắc là ngã, khác ngã rồi chấp thủ. Do chấp thủ nên khi sắc kia bị biến chuyển hoặc đổi khác thì tâm cũng bị biến chuyển và đổi khác theo. Do tâm bị biến chuyển và đổi khác nên tâm bị khống chế và bị nắm giữ. Do tâm bị khống chế và bị nắm giữ nên sanh ra sợ hãi, chướng ngại, luyến nhớ, là do có sanh nên có trói buộc. Đối với thọ, tưởng, hành và thức cũng lại như vậy. Đó gọi là do có sanh nên có trói buộc.

Thế nào là không sanh thì không bị trói buộc?

Vị Thánh đệ tử đa văn biết như thật về sự tập khởi của sắc, sự diệt tận của sắc, vị ngọt của sắc, tai họa của sắc và sự thoát ly sắc; do biết như thật nên vị ấy không ưa thích, không khen ngợi, không chấp thủ, không trói buộc vào ngã, ngã sở để mà chấp thủ. Do không chấp thủ nên khi sắc kia bị biến chuyển hoặc đổi khác thì tâm cũng không bị biến chuyển hay đổi khác theo. Do tâm không biến chuyển hay đổi khác nên tâm không bị trói buộc, đắm trước, không bị khống chế và nắm giữ. Vì tâm không bị khống chế và nắm giữ nên tâm không sợ hãi, chướng ngại, luyến nhớ, vì không sanh nên không bị trói buộc. Đối với thọ, tưởng, hành, thức cũng lại như vậy. Đó gọi là không sanh thì không bị trói buộc.

Đức Phật nói kinh này xong, các Tỳ-kheo nghe lời Phật dạy đều hoan hỷ phụng hành.

***

Chú thích:

[1] Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.44. 0011a13). Tham chiếu: S. 22.8 - III. 18.