Quyển 1

32. TRƯỞNG GIẢ THÂU-LŨ-NA (3)^[1]
 

Tôi nghe như vầy:

Một thời, đức Phật ngụ tại tinh xá Trúc Lâm, vườn Ca-lan-đà, thuộc thành Vương Xá.

Bấy giờ, Tôn giả Xá-lợi-phất ở trong núi Kỳ-xà quật.

Khi ấy, có vị trưởng giả tên là Thâu-lũ-na, hằng ngày đi đến núi Kỳ-xà quật và đến chỗ Tôn giả Xá-lợi-phất, cúi lạy sát chân ngài rồi ngồi xuống một bên.

Bấy giờ, Tôn giả Xá-lợi-phất nói với Thâu-lũ-na:

– Nếu Sa-môn, Bà-la-môn nào không biết như thật về sắc, không biết như thật về sự tập khởi của sắc, không biết như thật về sự diệt tận của sắc, không biết như thật về vị ngọt của sắc, không biết như thật về tai họa của sắc và không biết như thật về sự xuất ly của sắc thì không thể vượt thoát khỏi sắc.

Nếu Sa-môn, Bà-la-môn nào không biết như thật về thọ, tưởng, hành, thức, không biết như thật về sự tập khởi của thức, không biết như thật về sự diệt tận của thức, không biết như thật về vị ngọt của thức, không biết như thật về tai họa của thức và không biết như thật về sự xuất ly của thức thì Sa-môn, Bà-la-môn ấy không thể vượt thoát khỏi thức.

Nếu Sa-môn, Bà-la-môn nào biết như thật về sắc, biết như thật về sự tập khởi của sắc, biết như thật về sự diệt tận của sắc, biết như thật về vị ngọt của sắc, biết như thật về tai họa của sắc và biết như thật về sự xuất ly của sắc thì Sa-môn, Bà-la-môn ấy có thể vượt thoát khỏi sắc.

Nếu Sa-môn, Bà-la-môn nào biết như thật về sắc, biết như thật về sự tập khởi của sắc, biết như thật về sự diệt tận của sắc, biết như thật về vị ngọt của sắc, biết như thật về tai họa của sắc và biết như thật về sự xuất ly của sắc thì Sa-môn, Bà-la-môn ấy có thể vượt thoát khỏi sắc.

Này Thâu-lũ-na! Ý ông nghĩ thế nào, sắc là thường hay vô thường?

Đáp:

– Là vô thường!

– Vô thường là khổ chăng?

Đáp:

– Là khổ!

– Này Thâu-lũ-na! Nếu sắc là vô thường, là khổ, là pháp đổi thay thì vị Thánh đệ tử có nên ở trong đó thấy sắc là ngã, khác ngã, hoặc ở trong nhau chăng?

Đáp:

– Thưa không!

– Này Thâu-lũ-na! Ý ông nghĩ sao, thọ, tưởng, hành, thức là thường hay vô thường?

Đáp:

– Là vô thường!

– Nếu vô thường, có phải là khổ chăng?

Đáp:

– Là khổ!

– Này Thâu-lũ-na! Nếu là vô thường, là khổ, là pháp đổi thay thì vị Thánh đệ tử có nên ở trong đó thấy thức là ngã, khác ngã, hoặc tồn tại trong nhau chăng?

Đáp:

– Thưa không!

– Này Thâu-lũ-na! Nên biết rằng, sắc ở quá khứ, ở tương lai hay hiện tại, hoặc trong hoặc ngoài, hoặc thô hoặc tế, hoặc đẹp hoặc xấu, hoặc xa hoặc gần thì hết thảy sắc đó không phải là ngã, không khác ngã, không tồn tại trong nhau. Đó gọi là biết như thật.

Này Thâu-lũ-na! Thọ, tưởng, hành, thức ở quá khứ, ở tương lai hay hiện tại, hoặc trong hoặc ngoài, hoặc thô hoặc tế, hoặc đẹp hoặc xấu, hoặc xa hoặc gần thì hết thảy thọ, tưởng, hành, thức đó đều không phải là ngã, không khác ngã, không tồn tại trong nhau. Đó gọi là biết như thật.

Này Thâu-lũ-na! Vị Thánh đệ tử quán sát chân thật đối với năm thủ uẩn này không phải ta, không phải của ta. Quán sát chân thật như vậy rồi thì đối với thế gian không có gì để nắm giữ, vì không có gì để nắm giữ nên không có gì để vướng mắc, vì không có gì để vướng mắc nên tự mình giác ngộ Niết-bàn:^[2] “Sự sanh của ta đã dứt, Phạm hạnh đã được thành tựu, việc cần làm đã làm xong, tự biết không còn tái sanh.”

Bấy giờ, trưởng giả Thâu-lũ-na nghe những điều Tôn giả Xá-lợi-phất dạy xong, thân tâm hoan hỷ, kính lễ rồi lui ra.^[3]

***

Chú thích:
[1] Tựa đề đặt theo nội dung kinh. Tạp. 雜 (T.02. 0099.32. 0007a10).

[2] Nguyên tác: Tự giác Niết-bàn (自覺涅槃, paccattaññeva parinibbāyati).

[3] Bản Hán, hết quyển 1