30. KINH THẾ KÝ

10. PHẨM CHIẾN ĐẤU⁸⁶

Đức Phật bảo các Tỳ-kheo:

– Thuở xưa, khi chư thiên đánh nhau với a-tu-la,⁸⁷ Thích-đề-hoàn-nhân ra lệnh cho chư thiên Đao-lợi: “Hôm nay, các ngươi hãy đi đánh a-tu-la, nếu đánh thắng thì phải bắt a-tu-la Tỳ-ma-chất-đa-la, trói chặt cả năm phần cơ thể⁸⁸ rồi dẫn về giảng đường Thiện Pháp, ta muốn nhìn tận mặt.”

Khi ấy, vâng lệnh Đế-thích, chư thiên Đao-lợi thảy đều trang bị sẵn sàng.

Bấy giờ, a-tu-la Tỳ-ma-chất-đa-la cũng ra lệnh cho các a-tu-la: “Hôm nay, các ngươi hãy đi đánh chư thiên Đao-lợi, nếu đánh thắng thì phải bắt Thích-đề-hoàn-nhân, trói chặt cả năm phần cơ thể rồi dẫn về giảng đường Thất Diệp, ta muốn nhìn tận mặt.”

Thế rồi, vâng lệnh a-tu-la Tỳ-ma-chất-đa-la, các a-tu-la thảy đều trang bị sẵn sàng.

[0141b02] Bấy giờ, chư thiên đánh nhau với các a-tu-la. Chư thiên thắng trận, chúng a-tu-la rút lui. Lúc ấy, chư thiên Đao-lợi liền bắt sống vua a-tu-la, trói chặt cả năm phần cơ thể rồi dẫn về giảng đường Thiện Pháp trình với Đế-thích.

Lúc ấy, vua a-tu-la trông thấy cõi trời an vui nên sanh tâm ưa thích, liền tự nghĩ: “Cõi này quá đẹp đẽ, ta nên sống ở đây, sao phải trở về cung a-tu-la làm gì?” Khi ý niệm ấy phát sanh thì năm phần cơ thể đang bị trói chặt liền tự mở và năm thứ dục lạc liền hiện ra trước mặt. Còn khi a-tu-la khởi ý muốn trở về cung điện của mình thì năm phần cơ thể bị trói chặt lại, năm thứ dục lạc đều biến mất. Lúc ấy, a-tu-la đã bị trói chặt lại càng bị siết chặt thêm. Sự trói buộc của ma còn chắc chắn hơn thế. Chấp ta và của ta⁸⁹ là sự trói buộc của ma. Không chấp ta và của ta thì sự trói buộc của ma được tháo gỡ. Chấp thủ ngã⁹⁰ thì bị trói buộc, chấp thủ ái thì bị trói buộc.

Chấp ngã sẽ tồn tại là bị trói buộc, chấp ngã sẽ không tồn tại là bị trói buộc, chấp ngã có sắc là bị trói buộc, chấp ngã không phải sắc là bị trói buộc, chấp ngã vừa có sắc vừa không có sắc là bị trói buộc, chấp ngã có tưởng là bị trói buộc, chấp ngã không có tưởng là bị trói buộc, chấp ngã vừa có tưởng vừa không có tưởng là bị trói buộc. Ngã là tai họa lớn, là ung nhọt, là gai nhọn. Cho nên, đệ tử Hiền thánh biết ngã là tai họa lớn, là ung nhọt, là gai nhọn nên xả bỏ các tưởng về ta và của ta mà tu hạnh vô ngã,⁹¹ xem ngã ấy là gánh nặng, là phóng túng, là hữu vi.

Chấp ngã sẽ tồn tại là hữu vi, chấp ngã sẽ không tồn tại là hữu vi, chấp ngã có sắc là hữu vi, chấp ngã không phải sắc là hữu vi, chấp ngã vừa có sắc vừa không có sắc là hữu vi, chấp ngã có tưởng là hữu vi, chấp ngã không có tưởng là hữu vi, chấp ngã vừa có tưởng vừa không có tưởng là hữu vi. Hữu vi là tai họa lớn, là ung nhọt, là gai nhọn. Thế nên, các đệ tử Hiền thánh phải biết hữu vi là tai họa lớn, là ung nhọt, là gai nhọn, nên phải từ bỏ hữu vi mà tu hạnh vô vi.

[0141b22] Đức Phật bảo các Tỳ-kheo:

– Thuở xưa, khi chư thiên đánh nhau với a-tu-la thì Thích-đề-hoàn-nhân ra lệnh cho chư thiên Đao-lợi: “Các ngươi nay hãy đi đánh nhau với a-tu-la, nếu thắng trận thì bắt a-tu-la Tỳ-ma-chất-đa-la, trói chặt cả năm phần cơ thể rồi đem về giảng đường Thiện Pháp, ta muốn nhìn tận mặt.”

Khi ấy, vâng lệnh Đế-thích, chư thiên Đao-lợi thảy đều trang bị sẵn sàng.

Bấy giờ, a-tu-la Tỳ-ma-chất-đa-la cũng ra lệnh cho các a-tu-la: “Hôm nay, các ngươi hãy đi đánh chư thiên Đao-lợi, nếu thắng trận thì phải bắt Thích-đề-hoàn-nhân, trói chặt cả năm phần cơ thể rồi đem về giảng đường Thất Diệp, ta muốn nhìn tận mặt.”

Khi ấy, vâng lệnh Tỳ-ma-chất-đa-la, các a-tu-la đều trang bị sẵn sàng.

Bấy giờ, chư thiên đánh nhau với các a-tu-la. Chư thiên thắng trận, các a-tu-la rút lui. Chư thiên Đao-lợi bắt sống a-tu-la Tỳ-ma-chất-đa-la, trói chặt cả năm phần cơ thể rồi đem về giảng đường Thiện Pháp trình với Đế-thích. Khi ấy, Đế-thích đang thong thả dạo quanh trên giảng đường Thiện Pháp, từ xa trông thấy Đế-thích, mặc dù đang bị trói, a-tu-la vẫn buông lời thô ác, mắng nhiếc Đế-thích.

Lúc đó, người hầu đến trước mặt Đế-thích rồi nói kệ:

Sao Thiên đế phải sợ,
Tự tỏ mình yếu hèn,
Tu-chất⁹² mắng trước điện,
Vẫn nghe và lặng im?

[0141c10] Bấy giờ, Đế-thích liền dùng kệ để đáp người hầu cận:

Tu-chất không sức mạnh,
Ta nào có sợ chi,
Lẽ đâu bậc đại trí,
Tranh kẻ ngu làm gì?

Khi ấy, người hầu liền dùng kệ thưa Đế-thích:

Nay không trị người ngu,
Sau này e khó nhẫn,
Hãy phạt nặng kẻ ngu,
Khiến họ tự cải hối.

Lúc đó, Đế-thích dùng kệ đáp người hầu:

Ta thường nói người trí,
Không tranh với người ngu,
Họ mắng, người trí nhịn,
Thì đã thắng kẻ ngu.

Bấy giờ, người hầu đọc bài kệ trình Đế-thích:

Thiên đế cứ lặng im,
Để giữ gìn phẩm hạnh,
Mà kẻ ngu ương ngạnh,
Bảo Thiên đế yếu hèn.
Kẻ ngu chẳng lượng sức,
Một mực gây chiến tranh,
Liều mình chẳng ngại chết,
Muốn vua phải lui binh.

Khi ấy, Đế-thích dùng kệ đáp lời người hầu:

Người ngu không hiểu biết,
Nghĩ ta sợ, lo âu,
Ta quán đệ nhất nghĩa,
Nhẫn nhục là đứng đầu.
Ác nhất trong việc ác,
Là đem sân trả sân,
Với sân chẳng sân hận,
Là chiến thắng tuyệt trần.
Có hai việc ở đời,
Là vì mình, vì người,
Nếu người ưa tranh tụng,
Không tranh, nhất trên đời.
Có hai việc ở đời,
Là vì mình, vì người,
Thấy ai không tranh tụng,
Bảo họ ngu nhất đời.
Nếu ai có sức mạnh,
Nhẫn nhịn kẻ yếu hơn,
Sức mạnh ấy bậc nhất,
Trong đời không ai hơn!
Kẻ ngu nghĩ mình mạnh,
Sức mạnh ấy đáng chi,
Đúng như pháp nhẫn nhục,
Sức ấy chẳng ai bì.

[0142a08] Bấy giờ, đức Phật bảo Tỳ-kheo:

– Đế-thích thuở ấy là người nào khác ư? Chớ nghĩ như thế, vì Đế-thích thuở ấy chính là Như Lai. Lúc ấy, Như Lai tu hạnh nhẫn nhục nên không làm điều thô bạo, lại thường khen ngợi người tu hạnh nhẫn nhục. Nếu người có trí muốn hoằng dương đạo pháp của Như Lai thì phải tu hạnh nhẫn nhục, chớ ôm lòng oán hận, hơn thua.

Đức Phật dạy Tỳ-kheo:

– Thuở xưa, chư thiên Đao-lợi đánh nhau với a-tu-la, bấy giờ Thích-đề-hoàn-nhân nói với a-tu-la Chất-đa: “Các ông cần gì phải chuẩn bị binh khí và ôm lòng sân hận, ưa đánh phá lẫn nhau? Nay ta sẽ cùng các ông bàn luận về đạo lý để phân định ai thắng, ai thua?”

Lúc ấy, a-tu-la Chất-đa nói với Đế-thích:

“Giả sử bỏ hết binh khí, chỉ dùng sự tranh luận về đạo lý thì làm sao phân định được ai thắng, ai thua?”

Đế-thích nói:

“Chỉ cần bàn luận thôi, những người có trí tuệ trong chúng của ngươi và trong hàng chư thiên của ta sẽ phân định được việc thắng, thua.”

Khi ấy, a-tu-la Chất-đa nói với Đế-thích:

“Ngươi hãy nói kệ trước đi!”

Đế-thích đáp:

“Ngươi nguyên là trời,⁹³ vậy ngươi hãy nói trước!”

Bấy giờ, a-tu-la Chất-đa liền vì Đế-thích mà nói kệ:

Nay không trị người ngu,
Sau này e khó nhẫn,
Hãy phạt nặng kẻ ngu,
Khiến họ tự cải hối.

Khi a-tu-la Chất-đa nói bài kệ ấy xong, tất cả chúng a-tu-la đều rất đỗi vui mừng và lớn tiếng khen hay, còn chư thiên thì im lặng không nói gì.

Bấy giờ, vua a-tu-la nói với Đế-thích:

“Bây giờ đến lượt ngươi nói kệ!”

Khi đó, Đế-thích liền nói kệ cho a-tu-la:

Ta thường nói người trí,
Không tranh với kẻ ngu,
Họ mắng, người trí nhịn,
Thì đã thắng kẻ ngu.

[0142b01] Khi Đế-thích nói bài kệ ấy rồi, chư thiên Đao-lợi đều rất đỗi vui mừng và lớn tiếng khen hay. Lúc đó, chúng a-tu-la im lặng không nói gì.

Thế rồi, Đế-thích nói với a-tu-la:

“Bây giờ đến lượt ngươi nói kệ!”

Lúc ấy, a-tu-la lại nói kệ:

Thiên đế cứ lặng im,
Để giữ gìn phẩm hạnh,
Mà kẻ ngu ương ngạnh,
Bảo Thiên đế yếu hèn.
Kẻ ngu chẳng lượng sức,
Một mực gây chiến tranh,
Liều mình chẳng ngại chết,
Muốn vua phải lui binh.

Khi vua a-tu-la nói kệ ấy xong, chúng a-tu-la rất đỗi vui mừng, lớn tiếng khen hay. Khi ấy, chư thiên Đao-lợi im lặng không nói gì.

Vua a-tu-la nói với Đế-thích:

“Bây giờ đến lượt ngươi nói kệ!”

Lúc ấy, trời Đế-thích nói kệ cho a-tu-la:

Người ngu không hiểu biết,
Nghĩ ta sợ, lo âu,
Ta quán đệ nhất nghĩa,
Nhẫn nhục là đứng đầu.
Ác nhất trong việc ác,
Là đem sân trả sân,
Với sân chẳng sân hận,
Là chiến thắng tuyệt trần.
Có hai việc ở đời,
Là vì mình, vì người,
Nếu người ưa tranh tụng,
Không tranh, nhất trên đời.
Có hai việc ở đời,
Là vì mình, vì người,
Thấy ai không tranh tụng,
Bảo họ ngu nhất đời.
Nếu ai có sức mạnh,
Mà nhịn kẻ yếu hơn,
Sức mạnh ấy bậc nhất,
Trong đời không ai hơn!
Kẻ ngu nghĩ mình mạnh,
Sức mạnh ấy đáng chi,
Đúng như pháp nhẫn nhục,
Sức ấy chẳng ai bì.

Thích-đề-hoàn-nhân nói bài kệ này rồi thì chư thiên Đao-lợi hớn hở vui mừng, lớn tiếng khen hay, còn chúng a-tu-la thì im lặng không nói gì. Khi ấy, chúng cõi trời và chúng a-tu-la đều lùi bước và nói với nhau:

“Vua a-tu-la nói những bài kệ ấy là có sự xúc phạm, sẽ sanh đao kiếm, oán thù, tạo gốc rễ tranh đấu lẫn nhau, nuôi lớn lòng oán hận và gieo trồng cội rễ trong ba cõi. Những bài kệ của Đế-thích thì không có sự xúc phạm, không khởi đao kiếm, không sanh tranh đấu, không nuôi lớn oán giận và chấm dứt cội rễ trong ba cõi. Điều Đế-thích nói là thiện, điều vua a-tu-la nói là bất thiện. Chư thiên thắng, a-tu-la thua.”

[0142c03] Đức Phật dạy Tỳ-kheo:

– Thích-đề-hoàn-nhân thuở ấy là ai khác ư? Chớ nghĩ như thế. Vì sao như vậy? Vị đó chính là Như Lai. Lúc ấy, Như Lai dùng lời nhu hòa mà thắng a-tu-la.

Đức Phật bảo Tỳ-kheo:

– Thuở xưa, chư thiên đánh nhau với a-tu-la. Bấy giờ, a-tu-la thắng, chư thiên thất bại. Khi đó, Thích-đề-hoàn-nhân ngự trên xe báu ngàn căm và sợ hãi bỏ chạy. Giữa đường, ông thấy trên cây Thiểm-bà-la⁹⁴ có một tổ chim, trong tổ chim ấy có hai chim non, liền nói kệ bảo người đánh xe rằng:

Trên cây có đôi chim,
Ngươi hãy quay xe tránh,
Dù giặc có giết ta,
Cũng chớ làm hại chúng.

Nghe Đế-thích nói xong, người đánh xe liền tránh tổ chim nên quay xe lại. Khi ấy, xe quay lại hướng về phía quân của a-tu-la đang đuổi theo. Trông thấy xe báu đang chạy về hướng quân của mình, chúng a-tu-la liền nói với nhau:

“Đế-thích ngự xe báu có ngàn căm đang chạy về hướng chúng ta, chắc muốn chống trả, chúng ta không kham nổi đâu!”

Chúng a-tu-la liền rút lui tán loạn. Chư thiên thắng trận, a-tu-la thất bại.

Đức Phật dạy Tỳ-kheo:

– Đế-thích thuở ấy là người nào khác ư? Chớ nghĩ như thế. Vì sao như vậy? Vì đó chính là Như Lai. Lúc ấy, đối với tất cả chúng sanh, Như Lai đều khởi lòng thương xót. Này Tỳ-kheo! Các thầy xuất gia tu đạo ở trong giáo pháp của Như Lai thì phải khởi lòng từ bi, thương xót muôn loài.

Đức Phật bảo Tỳ-kheo:

– Thuở xưa, chư thiên đánh nhau với a-tu-la. Chư thiên thắng trận, a-tu-la thất bại. Khi ấy, Đế-thích chiến thắng liền trở về nội cung, dựng một tòa nhà đặt tên là Tối Thắng,⁹⁵ từ Đông sang Tây dài một trăm do-tuần, từ Nam đến Bắc rộng sáu mươi do-tuần. Ngôi nhà này có trăm gian, mỗi gian đều có bảy đài cao liền kề với nhau, trên mỗi đài có bảy ngọc nữ, mỗi ngọc nữ đều có bảy người hầu. Thích-đề-hoàn-nhân cũng không lo lắng đến việc cung cấp y phục, thực phẩm và trang sức cho các ngọc nữ, vì tùy theo nhân đã tạo mà tự mình thọ hưởng phước báu. Do tâm hoan hỷ vì chiến thắng a-tu-la nên Đế-thích xây dựng tòa nhà này, nên gọi là nhà Tối Thắng. Hơn nữa, hết thảy cung điện trong ngàn thế giới cũng không so sánh được với tòa nhà này, cho nên gọi là Tối Thắng.

Đức Phật bảo Tỳ-kheo:

– Thuở xưa, a-tu-la suy nghĩ: “Ta có oai đức lớn, có thần lực không phải ít nhưng chư thiên Đao-lợi, mặt trời, mặt trăng và chư thiên khác thường ở trên hư không và dạo chơi phía trên đầu ta một cách tự tại. Nay ta có nên lấy mặt trời và mặt trăng kia để làm khuyên tai rồi dạo chơi tự tại?”

Lúc đó, vua a-tu-la nổi cơn thịnh nộ, liền nghĩ đến a-tu-la Chùy Đả.⁹⁶ A-tu-la Chùy Đả nghĩ rằng: “Vua a-tu-la đang nghĩ đến ta, vậy ta nên mau chuẩn bị.” A-tu-la ấy liền ra lệnh cho hầu cận trang bị đầy đủ binh khí, cưỡi cỗ xe báu, cùng với vô số a-tu-la tuần tự trước sau, đi đến trước vua a-tu-la rồi đứng sang một bên.

Khi đó, vua a-tu-la lại nghĩ đến a-tu-la Xá-ma-lê.⁹⁷ A-tu-la Xá-ma-lê cũng tự nghĩ: “Vua a-tu-la đang nghĩ về ta, vậy ta hãy mau chuẩn bị.” Xá-ma-lê liền ra lệnh cho hầu cận trang bị đầy đủ binh khí, cưỡi cỗ xe báu, cùng với vô số a-tu-la tuần tự trước sau, đi đến trước vua a-tu-la rồi đứng sang một bên.

[0143a12] Khi ấy, vua a-tu-la lại nghĩ đến a-tu-la Tỳ-ma-chất-đa. A-tu-la Tỳ-ma-chất-đa cũng tự nghĩ: “Vua a-tu-la đang nghĩ về ta, vậy ta hãy mau chuẩn bị.” Tỳ-ma-chất-đa liền ra lệnh cho hầu cận trang bị đầy đủ binh khí, cưỡi cỗ xe báu, cùng với vô số a-tu-la tuần tự trước sau, đi đến trước vua a-tu-la rồi đứng sang một bên.

Lúc đó, vua a-tu-la nghĩ đến các đại thần a-tu-la. Đồng thời, các đại thần a-tu-la cũng tự nghĩ: “Vua đang nghĩ về chúng ta, vậy chúng ta hãy mau chuẩn bị.” Các đại thần a-tu-la ra lệnh cho hầu cận trang bị đầy đủ binh khí, cưỡi cỗ xe báu, cùng với vô số a-tu-la tuần tự trước sau, đi đến trước vua a-tu-la rồi đứng sang một bên.

Khi ấy, vua a-tu-la nghĩ đến các tiểu a-tu-la. Các tiểu a-tu-la cũng nghĩ: “Vua đang nghĩ về ta, vậy chúng ta hãy mau chuẩn bị.” Các tiểu a-tu-la ra lệnh cho hầu cận trang bị đầy đủ binh khí, cưỡi cỗ xe báu, cùng với vô số a-tu-la tuần tự trước sau, đi đến trước vua a-tu-la rồi đứng sang một bên.

Bấy giờ, vua a-tu-la tên là La-ha liền tự trang bị, thân mặc áo giáp đồng báu, ngự trên xe báu, cùng vô số trăm ngàn a-tu-la vây quanh trước sau với đầy đủ binh khí, đi ra khỏi trú xứ, muốn đến giao chiến với chư thiên.

Khi đó, long vương Nan-đà, long vương Bạt-nan-đà dùng thân cuốn quanh núi Tu-di bảy vòng khiến rung chuyển cả núi rừng, mây mỏng bủa giăng, mưa rơi lất phất, rồi dùng đuôi rồng quật vào biển cả, khiến cho biển cả dậy sóng, trào dâng lên đến đỉnh núi Tu-di.

Lúc ấy, chư thiên Đao-lợi liền nghĩ: “Nay mây mỏng bủa giăng, mưa rơi lất phất, sóng biển trào dâng đến tận nơi này. Hẳn là a-tu-la muốn đến đây gây chiến nên mới có điềm lạ như vầy.”

[0143b02] Bấy giờ, vô số binh chúng thuộc các loài rồng ở trong biển đều cầm mâu, giáo, cung tên, đao, kiếm, mặc áo giáp báu và binh khí tề chỉnh để nghinh chiến với a-tu-la. Nếu chúng rồng thắng thì đuổi a-tu-la chạy vào cung điện của chúng. Nếu chúng rồng thua thì không trở về cung rồng mà chạy đến chỗ quỷ thần Già-lâu-la⁹⁸ và nói:

“Chúng a-tu-la muốn đánh nhau với chư thiên, chúng tôi đã kháng cự nhưng nay chúng đắc thắng, các ông hãy chuẩn bị đầy đủ binh khí, hợp sức cùng chúng tôi để chiến đấu với chúng.”

Nghe rồng nói xong, các quỷ thần liền tự trang bị đầy đủ binh khí, mặc áo giáp báu rồi cùng với chúng rồng đi đánh a-tu-la. Nếu chúng rồng thắng thì đuổi a-tu-la chạy vào cung điện của chúng. Nếu chúng rồng thua thì không trở về cung rồng mà chạy đến chỗ quỷ thần Trì Hoa⁹⁹ và nói:

“Chúng a-tu-la muốn đánh nhau với chư thiên, chúng tôi đã kháng cự nhưng nay chúng đắc thắng, các ông mau trang bị đầy đủ binh khí, hợp sức cùng chúng tôi để chiến đấu với chúng.”

Nghe rồng nói xong, các quỷ thần Trì Hoa liền tự trang bị đầy đủ binh khí, mặc áo giáp báu, cùng hợp sức để đánh trả a-tu-la. Nếu chiến thắng thì đuổi a-tu-la vào cung điện của chúng, nếu chiến bại thì không trở về cung rồng mà chạy đến chỗ quỷ thần Thường Lạc¹⁰⁰ và nói:

“Chúng a-tu-la muốn đánh nhau với chư thiên, chúng tôi đã kháng cự nhưng nay chúng đắc thắng, các ông mau trang bị binh khí, hợp sức cùng chúng tôi để chiến đấu với chúng.”

Nghe xong, các quỷ thần Thường Lạc liền tự trang bị binh khí, mặc áo giáp báu, hợp sức để đánh trả a-tu-la. Nếu chiến thắng thì đuổi a-tu-la vào cung điện của chúng, nếu chiến bại thì không trở về cung rồng mà chạy đến chỗ Tứ Thiên Vương và báo:

“Chúng a-tu-la muốn đánh nhau với chư thiên, chúng tôi đã kháng cự nhưng nay chúng đắc thắng, các ông hãy mau trang bị binh khí, hợp sức cùng chúng tôi để chiến đấu với chúng.”

Nghe xong, Tứ Thiên Vương liền tự trang bị binh khí, mặc áo giáp báu, hợp sức để đánh trả a-tu-la. Nếu chiến thắng thì đuổi a-tu-la vào cung điện của chúng, nếu chiến bại thì Tứ Thiên Vương liền đến giảng đường Thiện Pháp mà thưa với trời Đế-thích và chư thiên Đao-lợi rằng:

“A-tu-la muốn đánh nhau với chư thiên, nay chư thiên Đao-lợi hãy chuẩn bị binh khí, hợp sức cùng chúng tôi để đi chiến đấu với chúng.”

Khi ấy, Đế-thích ra lệnh cho người hầu cận:

“Ngươi truyền lời ta, hãy đi báo cho các trời Diệm-ma, trời Đâu-suất, trời Hóa Tự Tại và trời Tha Hóa Tự Tại biết rằng: ‘Vua a-tu-la cùng với vô số thuộc hạ sắp đến gây chiến, vì thế chư thiên hãy trang bị binh khí đầy đủ hầu giúp ta chiến đấu.’”

Vâng lời Đế-thích, người hầu cận đi đến trời Diệm-ma,... cho đến trời Tha Hóa Tự Tại, thay lời Đế-thích mà nói như vầy:

“A-tu-la cùng với vô số thuộc hạ sắp đến gây chiến, vì thế chư thiên hãy trang bị đầy đủ binh khí để giúp Đế-thích chiến đấu.”

[0143c11] Khi ấy, nghe như thế rồi, thiên tử Diệm-ma liền trang bị đầy đủ binh khí, mặc áo giáp báu, cưỡi cỗ xe báu, cùng vô số trăm ngàn chúng trời vây quanh trước sau, đi đến dừng trụ ở phía Đông núi Tu-di. Bấy giờ, thiên tử Đâu-suất nghe nói như thế cũng liền trang bị binh khí, mặc áo giáp báu, cưỡi cỗ xe báu, cùng vô số trăm ngàn ức chúng trời vây quanh trước sau, đi đến dừng trụ ở phía Nam núi Tu-di. Bấy giờ, thiên tử Hóa Tự Tại nghe như thế, cũng trang bị đầy đủ binh chúng rồi đến dừng trụ ở phía Tây núi Tu-di. Bấy giờ, thiên tử Tha Hóa Tự Tại nghe nói như thế, cũng trang bị đầy đủ binh chúng rồi đến dừng trụ ở phía Bắc núi Tu-di.

Khi ấy, trời Đế-thích liền nghĩ đến ba mươi ba vị thiên thần của cõi trời Đao-lợi thì ba mươi ba vị thiên thần của trời Đao-lợi cũng tự nghĩ: “Đế-thích đang nghĩ về chúng ta, vậy chúng ta hãy mau trang bị sẵn sàng.” Rồi ra lệnh cho hầu cận trang bị đầy đủ các loại binh khí và cưỡi cỗ xe báu, cùng với vô số ức chúng trời vây quanh, tuần tự đi đến trước Đế-thích và đứng sang một bên.

Bấy giờ, trời Đế-thích lại nghĩ đến các thiên thần khác của trời Đao-lợi. Các thiên thần khác của trời Đao-lợi cũng tự nghĩ: “Đế-thích đang nghĩ đến chúng ta, vậy chúng ta hãy mau trang bị sẵn sàng.” Rồi ra lệnh cho hầu cận trang bị đầy đủ binh khí, cưỡi cỗ xe báu, cùng vô số chúng trời vây quanh, tuần tự đi đến trước Đế-thích rồi đứng sang một bên. Khi ấy, Đế-thích lại nghĩ đến quỷ thần Diệu Tượng¹⁰¹ thì quỷ thần Diệu Tượng cũng tự nghĩ: “Đế-thích đang nghĩ đến ta, vậy ta hãy mau trang bị sẵn sàng.” Rồi ra lệnh cho hầu cận trang bị đầy đủ binh khí, cưỡi cỗ xe báu, cùng vô số ngàn quỷ thần vây quanh, tuần tự đi đến trước Đế-thích và đứng sang một bên.

Bấy giờ, Đế-thích lại nghĩ đến vua rồng Thiện Trụ¹⁰² thì vua rồng Thiện Trụ cũng tự nghĩ: “Đế-thích đang nghĩ đến ta, vậy ta hãy đến đó”, liền đến đứng trước mặt Đế-thích.

[0144a03] Bấy giờ, Đế-thích liền tự trang bị đầy đủ các loại binh khí, thân mặc áo giáp báu, ngự trên đỉnh đầu vua rồng Thiện Trụ rồi cùng với vô số chúng trời và quỷ thần vây quanh, cùng ra khỏi cung trời và giao chiến với a-tu-la. Tất cả những thứ được chuẩn bị như binh khí, đao, kiếm, mâu, giáo, cung, tên, búa, rìu, bánh xe, lưới và binh khí, áo giáp đều do bảy báu tạo thành. Lại dùng dao nhọn làm hại thân a-tu-la nhưng không gây tổn thương, chỉ chạm đến ngoài da mà thôi. Chúng a-tu-la cũng cầm đao, kiếm, mâu, giáo, cung, tên, búa, rìu, bánh xe và lưới đều do bảy báu tạo thành, rồi dùng dao nhọn làm hại thân chư thiên nhưng chỉ chạm đến ngoài da mà không gây tổn thương.

Như vậy, do dục mà chư thiên đánh nhau với a-tu-la. Do dục làm nhân nên phải đánh nhau như thế.¹⁰³

Chú thích

86 Nguyên tác: Chiến đấu phẩm 戰鬪品 (T.01. 0001.30.10. 0141a21). Tham chiếu: S. 11.4 - I. 220; S. 11.5 - I. 222; S. 11.6 - I. 224.

87 Nguyên tác: A-tu-luân (阿須倫).

88 Nguyên tác: Ngũ hệ hệ phược (五繫繫縛). Trói 5 chỗ: cổ , 2 tay và 2 chân.

89 Nguyên tác: Ngô ngã nhân (吾我人).

90 Nguyên tác: Ái ngã (愛我). Bản Tống, Nguyên, Minh: Thọ ngã (受我).

91 Nguyên tác: Vô ngã hành (無我行).

92 Tu-chất (須質), tên khác của a-tu-la Tỳ-ma-chất-đa-la (毘摩質多羅).

93 Nguyên tác: Cựu thiên (舊天, Pubbadevā), một tên gọi khác chỉ cho a-tu-la, vì nguyên trước kia là chư thiên Đao-lợi.

94 Thiểm-bà-la (晱婆羅, Simbali), cũng gọi là Quyên Miên thọ (絹綿樹), là cây cùng họ với cây bông gòn. M. 21 gọi là Tūlinī.

95 Tối Thắng (最勝, Vejayanta).

96 Chùy Đả a-tu-luân (捶打阿須倫).

97 Xá-ma-lê (舍摩梨, Sambara).

98 Già-lâu-la (伽樓羅, S. Karoṭ apāṇ i).

99 Trì Hoa (持華), có nơi dịch Trì Man (持鬘, S. Mā lā dhara).

100 Thường Lạc (常樂), có nơi dịch Hỷ Lạc (喜樂, S. Sadā matta).

101 Diệu Tượng (妙匠, Vissakamma) còn gọi Tỳ-xá-yết-ma (毘舍羯磨), vị trời đảm trách việc kiến trúc của Thiên chủ Đế -thích.

102 Thiện Trụ long vương (善住龍王).

103 Bản Hán, hết quyển 21.