Tam tạng Thánh điển PGVN 07  » Kinh Tam tạng Thượng tọa bộ 07 »

Kinh Tiểu Bộ Quyển 3 
(Khuddaka Nikāya)
NGUYÊN TÂM - TRẦN PHƯƠNG LAN dịch

Mục Lục

§457. CHUYỆN THIÊN TỬ DHAMMA (Dhammajātaka)^[3] (J. IV. 100)

Ta hành chánh hạnh ở trần gian...

Chuyện này bậc Ðạo sư kể trong khi trú tại Kỳ Viên về việc Devadatta (Ðề-bà-đạt-đa) bị nuốt vào lòng đất như thế nào.

Tăng chúng tụ tập trong pháp đường đàm luận:

– Này các Hiền giả, Ðề-bà-đạt-đa sinh lòng thù nghịch với đức Như Lai và đã bị nuốt vào lòng đất.

Bậc Ðạo sư đi vào hỏi Tăng chúng đang nói chuyện gì lúc ngồi ở đó. Tăng chúng trình với Ngài, Ngài đáp:

– Này các Tỷ-kheo, ngày nay kẻ ấy bị nuốt vào lòng đất vì đã giáng một đòn chống lại uy lực vinh quang của Ta, ngày xưa kẻ ấy cũng đã chống lại uy lực của lẽ phải nên đã bị nuốt vào lòng đất và đọa vào địa ngục.

Nói vậy xong, Ngài kể một chuyện quá khứ.

***

Một thời nọ, khi Vua Brahmadatta lên ngôi tại Ba-la-nại, Bồ-tát được sinh vào cõi dục giới thiên làm một thiên tử có tên là Dhamma (Chánh Pháp), đồng thời Ðề-bà-đạt-đa lại có tên là Adhamma (Tà Pháp).

Vào ngày trai giới trăng tròn, buổi chiều khi cơm nước xong xuôi, dân chúng ngồi vui vẻ trước sân nhà mình trong làng, ngoài phố hay trong kinh thành. Dhamma xuất hiện trước mặt quần chúng, đứng vững trên không gian, cưỡi chiếc thiên xa của ngài và phục sức thiên y rực rỡ giữa hội chúng thiên nữ, ngài dạy bảo như sau:

– Ðừng đoạt mạng sống của mọi loài hữu tình và tránh mười ác đạo, hãy làm tròn phận sự phụng dưỡng cha mẹ cùng tam nghiệp chân chánh (chánh thân nghiệp, chánh khẩu nghiệp, chánh ý nghiệp), nhờ thế các người sẽ được tái sanh lên thiên giới và hưởng mọi vinh quang tuyệt diệu!

Như vậy, ngài khuyến cáo dân chúng hành trì mười thiện đạo và ngài diễu quanh cõi Diêm-phù-đề (Ấn Ðộ) một vòng thật uy nghiêm hướng về phía hữu. Nhưng Adhamma lại dạy dân chúng:

– Hãy sát sinh các loài hữu tình!

Và như thế vị này đã xúi giục dân chúng theo mười ác đạo và diễu quanh cõi Diêm-phù-đề hướng về phía tả. Lúc bấy giờ, thiên xa của hai vị đối diện nhau trên không gian, đoàn tùy tùng của hai vị hỏi nhau:

– Các ông là tùy tùng của ai?

Và họ đáp:

– Chúng ta là tùy tùng của Dhamma.

– Còn chúng ta là tùy tùng của Adhamma.

Rồi họ chiếm chỗ làm cho lối đi được chia hai ra. Nhưng Dhamma bảo Adhamma:

– Này Hiền giả, ngài là Adhamma và ta là Dhamma, ta đi về hướng phải, vậy hãy quay xe qua một bên nhường lối cho ta!

Rồi ngài ngâm vần kệ đầu:

26. Ta hành chánh hạnh ở trần gian,

Danh tiếng người đời được tặng ban,

Ðạo sĩ, Hiền nhân, khen ngợi mãi,

Phần ta đường chánh được tôn sùng,

Ðường ta là đó, ta chân chánh,

Tà Pháp, vậy ngài hãy tránh đường!

Ðây là các vần kệ tiếp theo:

[Tà:]

27. Trong chiếc hùng xa của Pháp Tà,

Ngự trên ngôi báu ấy là ta,

Ðại hùng không kẻ làm kinh hãi,

Vì vậy ta không tự trước giờ,

Nhường chỗ, sao nay đành nhượng bộ,

Ðể cho Chánh Pháp vượt xe qua?

[Chánh:]

28. Chánh Pháp đã bày tỏ trước tiên,

Là thần ưu thắng, bậc cao niên,

Tà Pháp trẻ hơn vì đẻ muộn,

Hậu sinh nhường bước, lệnh bề trên!

[Tà:]

29. Dù ngài đức độ hoặc cầu xin,

Hoặc nếu công bình lẽ tự nhiên,

Ta quyết cũng không hề nhượng bộ,

Hôm nay ta dự đấu tranh liền,

Bất kỳ ai, hễ giành ưu thắng,

Vị ấy được nhường chỗ trước tiên.

[Chánh:]

30. Khắp cõi gần xa, ta nổi danh,

Anh hùng vô địch, đại quang vinh,

Trong ta hình thái này mang đủ,

Tất cả công năng kết hợp thành,

Tà Pháp này, ta là Chánh Pháp,

Làm sao ngài chiến thắng phần mình?

[Tà:]

31. Nhờ sắt mà vàng được đập ra,

Lấy vàng đập sắt, thấy bao giờ?

Nếu Tà đánh Chánh mà Tà thắng,

Sắt đẹp như vàng chẳng kém thua.

[Chánh:]

32. Nếu ngài chiến đấu thật hùng cường,

Lời nói ngài dẫu chẳng thiện chơn,

Ta sẽ thứ tha lời ác ấy,

Và dù không muốn, phải nhường đường!

Hai vị ngâm sáu vần kệ trên để đối đáp lẫn nhau. Nhưng vừa lúc Bồ-tát ngâm vần kệ này, Adhamma không thể nào đứng trên xe được nữa mà ngã nhào đầu xuống đất, rơi vào khe nứt của đất và tái sanh vào địa ngục Avīci.

***

Ðức Thế Tôn hiểu được ý nghĩa này, Ngài ngâm các vần kệ còn lại sau khi đã là bậc Giác Ngộ:

33. Lời ấy vừa nghe tự cõi cao,

Pháp Tà kia đã ngã lăn nhào,

Kinh hoàng số phận cho Tà Pháp,

Dù muốn, Ta không đánh trận nào.

34. Vậy Pháp Tà khiêu chiến bạo hung,

Bại vì Ðại sĩ lượng khoan dung,

Chết vì bị nuốt vào lòng đất,

Bậc Chánh chân an lạc, đại hùng,

Bảo vệ cho mình bằng chánh lý,

Ngự lên xa giá vội đằng vân.

35. Ở nhà ai chẳng kính song thân,

Giáo sĩ, Hiền nhân, lúc mạng chung,

Thân hoại, bật tung dây trói buộc,

Từ đây kẻ ở chốn phàm trần,

Thẳng vào địa ngục ngay, nào khác,

Tà Pháp kia nhào xuống ngã lăn.

36. Ở nhà ai kính trọng song thân,

Giáo sĩ, Hiền nhân, lúc mạng chung,

Thân hoại, bật tung dây trói buộc,

Cõi thiên thẳng tiến tự phàm trần,

Như ngài Chánh Pháp trên xa giá,

Ði đến cung trời của thiện nhân.

***

Khi bậc Ðạo sư chấm dứt pháp thoại, Ngài bảo:

– Này các Tỷ-kheo, không phải chỉ bây giờ mà cả ngày xưa nữa, Ðề-bà-đạt-đa đã tấn công Ta và đã bị nuốt vào lòng đất.

Rồi Ngài nhận diện tiền thân:

– Vào thời ấy, Ðề-bà-đạt-đa là Adhamma, đoàn tùy tùng của Adhamma này là tùy tùng của Ðề-bà-đạt-đa, còn Ta là Dhamma và các đệ tử của Như Lai là tùy tùng của Dhamma vậy.