Tam tạng Thánh điển PGVN 07  » Kinh Tam tạng Thượng tọa bộ 07 »

Kinh Tiểu Bộ Quyển 3 
(Khuddaka Nikāya)
NGUYÊN TÂM - TRẦN PHƯƠNG LAN dịch

Mục Lục

§448. CHUYỆN KÊ VƯƠNG (Kukkuṭajātaka) (J. IV. 55)

Đừng đặt lòng tin bọn dối lừa...

Chuyện này bậc Ðạo sư kể tại Veḷuvana (Trúc Lâm) về vấn đề mưu toan sát hại. Trong pháp đường, các Tỷ-kheo đang bàn luận về bản tính độc ác của Ðề-bà-đạt-đa:

– Này các Hiền giả, lạ quá, Ðề-bà-đạt-đa đang mưu toan sát hại đấng Thập Lực bằng cách mua chuộc toán xạ thủ và nhiều người khác.

Bậc Ðạo sư bước vào hỏi:

– Này các Tỷ-kheo, các ông đang nói chuyện gì trong lúc ngồi với nhau tại đây?

Tăng chúng trình với Ngài, Ngài đáp:

– Ðây không phải là lần đầu người ấy toan hành thích Ta mà ngày xưa cũng đã có lần như vậy.

Rồi Ngài kể cho Tăng chúng nghe một chuyện quá khứ.

***

Một thuở nọ, tại Kosambī,^[20] có một vị vua cai trị mệnh danh là Kosambaka. Vào thời ấy, Bồ-tát đầu thai làm con của một gà mái sống trong một rừng tre, sau đó làm chúa cả đàn gà hàng trăm con ở trong rừng. Không xa nơi đó, có một con diều hâu tìm cơ hội bắt từng con gà trong đàn và ăn thịt, dần dần nó ăn hết những con gà, chỉ còn Bồ-tát một mình sống sót. Ngài rất thận trọng trong lúc kiếm mồi và sống trong một rừng tre rậm. Tại đây, diều hâu không thể nào đến gần được, vì thế nó bắt đầu suy tính lập mưu để dụ dỗ ngài mà bắt lấy.

Sau đó, nó đậu trên một cành cây gần đó và gọi:

– Này kê Hiền hữu, chuyện gì khiến ngài sợ ta? Ta mong muốn kết bạn với ngài. Giờ đây, ở một nơi kia (nó nói tên nơi đó) có đầy thức ăn, chúng ta hãy cùng nhau đến đó ăn và sống bầu bạn với nhau!

Bồ-tát đáp:

– Không, thưa Tôn ông tốt bụng! Giữa ngài và ta không thể có tình bằng hữu được, xin hãy đi đi!

– Thưa Tôn giả, vì các tội ác trước đây của ta nên ngài không thể tin ta bây giờ, nhưng ta hứa với ngài rằng ta sẽ chẳng bao giờ làm như vậy nữa.

– Không, ta không muốn có bạn như vậy, hãy đi nơi khác, ta nói rồi đấy!

Ðến lần thứ ba, Bồ-tát từ chối:

– Với một người hay vật có những đặc tính như vậy chẳng bao giờ nên kết tình bằng hữu cả.

Các vị thần hoan nghênh khi ngài khởi ngâm bài pháp, âm vang cả khu rừng:

104. Ðừng đặt lòng tin bọn dối lừa,

Những ai chỉ biết lợi riêng tư,

Hoặc người đã phạm nhiều điều ác,

Những kẻ tỏ ra quá phụng thờ.

105. Lắm kẻ bản tâm giống lũ bò,

Tràn đầy khao khát với tham ô,

Nói lời thành thật nâng niu bạn,

Song chẳng hề hành động thế mà.

106. Bọn chúng chìa tay lạnh trống trơn,

Nói lời che giấu cả tâm hồn,

Bọn người phù phiếm ta nên tránh,

Những kẻ không hề biết nhớ ơn.

107. Nam nữ nào tâm chóng đổi thay,

Ðừng tin tưởng các bọn người này,

Cũng đừng tin kẻ theo chiều hướng,

Làm hiệp ước rồi lại phá ngay.

108. Người bước theo đường ác vẫn đi,

Ðến làm mọi việc cực gian nguy,

Liều thân, vô định, đừng tin nó,

Kiếm sắc trong bao có khác gì?

109. Nhiều kẻ nói năng thật dịu lành,

Những lời không phải tự tâm thành,

Lòng tin chớ đặt vào trong chúng,

Cố lấy lòng nên giả thật tình.

110. Khi kẻ ác tâm ấy ngắm xem,

Thức ăn hoặc lợi nhuận kề bên,

Nó hành động ác và đi mất,

Nhưng nó làm nguy bạn trước tiên.

Bảy vần kệ này được vị kê vương ngâm lên. Rồi bốn vần kệ tiếp theo được vị Pháp vương đọc khi đã là bậc Giác ngộ:

111. Lắm kẻ thù ra vẻ thiết thân,

Ra tay giúp đỡ sẵn sàng luôn,

Như gà rời bỏ diều hâu ấy,

Tốt nhất nên lìa những ác nhân.

112. Người nào không nhạy bén nhìn xa,

Ý nghĩa việc làm diễn biến ra,

Phải chịu bao cừu nhân chế ngự,

Ăn năn hối hận buổi sau mà.^[21]

113. Nhanh trí, người nào nhận thấy ngay,

Việc làm mang ý nghĩa nào đây,

Như gà tránh bẫy diều hâu ấy,

Vậy tránh cừu nhân, phải chạy bay.

114. Bẫy đó thông thường lại dối gian,

Giết người giấu kín giữa rừng hoang,

Như gà xa lánh diều hâu ấy,

Người có nhãn quan phải kiếm đàng.

Và một lần nữa, sau khi ngâm các vần kệ này, gà gọi diều hâu lại khiển trách nó và bảo:

– Nếu ngài tiếp tục ở chốn này, ta sẽ biết việc cần phải làm.

Vì vậy, diều hâu đành bay đến nơi khác.

***

Sau khi chấm dứt pháp thoại này, bậc Ðạo sư bảo:

– Này các Tỷ-kheo, ngày xưa cũng như bây giờ, Ðề-bà-đạt-đa đã mưu toan sát hại Ta.

Rồi Ngài nhận diện tiền thân:

– Vào thời ấy, Ðề-bà-đạt-đa là diều hâu và Ta chính là kê vương.