§436. CHUYỆN CÁI HỘP (Samuggajātaka) (J. III. 527)

Kìa đến từ đâu, các bạn ta...

Bậc Ðạo sư kể chuyện này trong lúc trú tại Kỳ Viên về một Tỷ-kheo có tâm hướng đến thế tục. Chuyện kể rằng, bậc Ðạo sư hỏi có thật vị ấy đang tham đắm thế tục chăng và khi ông thú nhận đúng như vậy. Ngài bảo:

– Này Tỷ-kheo, tại sao ông ham muốn nữ nhân? Nữ nhân thật là độc ác, vô ơn. Ngày xưa, các ác quỷ (asura) nuốt nữ nhân vào bụng, và dù canh giữ nữ nhân trong bụng, chúng cũng không thể làm cho nữ nhân trung thành với một nam nhân được. Vậy thì bằng cách nào ông sẽ có khả năng làm chuyện ấy.

Rồi sau đó, Ngài kể một chuyện đời xưa.

***

Ngày xưa, khi Vua Brahmadatta trị vì Ba-la-nại, Bồ-tát từ bỏ dục lạc thế gian, vào vùng Tuyết Sơn theo đời sống tu tập, ngài ở đó sống bằng quả rừng và phát triển các thắng trí cùng các thiền chứng.

Không xa thảo am của ngài, có một ác quỷ. Thỉnh thoảng nó đến gần bậc Ðại sĩ và nghe pháp nhưng vẫn đứng nơi cánh rừng, chỗ giao lộ có nhiều người tu tập, nó bắt họ và ăn thịt.

Thời ấy, có một nữ nhân quý tộc ở quốc độ Kāsi, cực kỳ diễm lệ, sống ở một làng biên địa. Một hôm, nàng đi thăm cha mẹ và khi trở về, ác quỷ này thấy bọn người theo hộ tống nàng liền hóa hình khủng khiếp nhảy vào họ. Bọn người này đánh rơi khí giới cầm trong tay và chạy trốn. Ác quỷ thấy giai nhân ngồi trên xe ngựa, đâm ra say mê nàng, liền đem nàng về hang làm vợ.

Từ đó, ác quỷ đem cho nàng bơ, sữa, gạo, cá, thịt và các món ăn khác, cùng trái cây để ăn và điểm trang nàng với đủ thứ y phục, châu báu. Ðể canh giữ nàng cho an toàn, nó đặt nàng vào một cái hộp, rồi nuốt vào bụng và giữ nàng trong bụng. Một hôm, nó muốn tắm, liền đến hồ nước kéo hộp ra và đem nàng ra ngoài. Nó tắm rửa, thoa dầu thơm cho nàng và khi đã mặc xiêm y cho nàng xong, nó bảo:

– Nàng hãy vui chơi giây lát ngoài trời!

Rồi không nghi ngờ có sự nguy hại nào, ác quỷ đi hơi xa để tắm. Vừa lúc ấy, chàng trai con của Vāyu, một tà thuật sư, đeo kiếm bên lưng, đang du hành trên không. Khi nàng thấy y, nàng đưa tay theo kiểu làm dấu hiệu cho y đến gần.

Tà thuật sư liền đáp xuống đất. Sau đó, nàng đặt y vào hộp rồi ngồi lên đó, đợi ác quỷ đến, trước khi nó bước lại gần chiếc hộp, nàng mở hộp ra và bước vào, nằm trên vị tà thuật sư, lấy xiêm áo của nàng phủ lên người y. Ác quỷ đến nơi, không quan sát kỹ chiếc hộp cứ tưởng chỉ có cô nàng nên lại nuốt hộp vào bụng và trở về hang.

Trong khi đi đường, nó suy nghĩ: “Ðã lâu lắm từ khi ta thăm vị ẩn sĩ khổ hạnh. Hôm nay, ta muốn đi đảnh lễ ngài.” Còn ngài đã thấy nó từ đằng xa, biết rằng có hai người trong bụng ác quỷ nên ngài ngâm vần kệ đầu bảo nó:

87. Kìa đến từ đâu, các bạn ta?

Chào mừng ba vị đến thăm nhà,

Vui lòng ở với ta giây lát,

Ta chắc các ngươi sống thuận hòa,

Hạnh phúc vì lâu ngày chẳng thấy,

Vị nào qua lại chốn đường xa.

Khi nghe vầy, ác quỷ suy nghĩ: “Ta đã đến đây một mình để thăm vị khổ hạnh này và ngài lại nói có ba người, ý ngài muốn ám chỉ gì vậy? Ngài nói vì biết rõ hiện trạng mọi việc, hay ngài hóa điên và nói nhảm nhí?” Sau đó, nó đến gần ngài kính cẩn ngồi một bên và ngâm vần kệ thứ hai đàm đạo với ngài:

88. Tôi đến thăm ngài chỉ một thân,

Chứ không người, vật khác đi cùng,

Cớ sao ngài nói, thưa Tôn giả,

“Kìa đến từ đâu, các bạn vàng,

Tất cả ba người cùng đủ mặt,

Hôm nay quả thật đáng chào mừng!”

Vị khổ hạnh này đáp:

– Ngươi có thật sự muốn nghe lý do chăng?

– Thưa vâng, bạch Thánh giả.

– Vậy hãy nghe đây!

Ngài đáp và ngâm vần kệ thứ ba:

89. Hãy biết rằng ngươi với vợ ngươi,

Nằm yên trong hộp ấy là hai,

Ðược canh phòng kỹ trong lòng kín,

Chơi với Vāyu tử thật vui!

Khi nghe vậy, ác quỷ suy nghĩ: “Các tà thuật sư chắc chắn phải đầy các trò xảo quyệt, giả sử hắn cầm kiếm trong tay và rạch bụng ta ra để trốn thoát thì sao?” Và vô cùng hốt hoảng, ác quỷ nhả chiếc hộp ra, đặt trước mặt nó.

Bồ-tát muốn làm sáng tỏ vấn đề với trí tuệ tối thắng của ngài, liền ngâm vần kệ thứ tư:

90. Ác quỷ vì gươm thấy hãi kinh,

Nhả ra chiếc hộp tự trong mình,

Ðặt ngay xuống đất nhìn cô vợ,

Trang điểm vòng hoa thật đẹp xinh,

Như thể cô dâu cùng chú rể,

Vāyu tử nọ hưởng men tình!

Chiếc hộp vừa được mở ra thì vị tà thuật sư niệm thần chú, vừa chụp thanh kiếm vừa vụt lên không. Khi thấy vậy, ác quỷ hài lòng với bậc Ðại sĩ đến độ nó ngâm các vần kệ được gợi cảm hứng cốt để ca tụng ngài:

Thánh giả, nhãn quan thấy rõ ràng,

Ðắm chìm hạ liệt bọn nam nhân,

Làm thân nô lệ cho nhi nữ,

Tôi giữ nó vào trong bụng luôn,

Như chính đời tôi, song khốn nạn,

Nó chơi trò mất nết hư thân.

91. Ngày đêm săn sóc nó, canh chừng,

Như ẩn sĩ chăm chút lửa rừng,

Song nó vẫn sa vào tội lỗi,

Vượt ngoài vòng đạo lý công bằng,

Dính vào nữ giới, tất nhiên phải

Gánh chịu bao ô nhục cuối cùng.

92-93. Tưởng giấu trong mình chẳng thấy ai,

Nó là sở hữu của riêng tôi,

Song tên nó chính là “dâm phụ”,

Nó phạm tội kia trái đạo trời,

Liên lụy nữ nhân ắt phải chịu,

Nhận bao ô nhục đến tàn đời.

94. Bọn nam nhi thật chỉ hoài công

Ðịch với ngàn mưu chước nữ nhân,

Tin tưởng phòng hộ là chắc chắn,

Giống như vực thẳm cứ xuôi dần,

Xuống miền địa ngục, bao chàng ngốc,

Nó đã lôi vào chỗ diệt vong.

95. Người tránh lối đường của nữ nhi,

Sống đầy hạnh phúc, thoát sầu bi,

Thấy niềm cực lạc trong cô tịch,

Xa lánh hồng nhan phản bội kia!

Cùng với những lời này, ác quỷ quỳ xuống chân bậc Ðại sĩ, vừa tán thán ngài vừa nói:

– Bạch Thánh giả, con đã được ngài cứu mạng. Vì nữ nhân độc ác kia, con suýt bị tà thuật sư giết chết.

Sau đó, Bồ-tát thuyết pháp cho nó và bảo:

– Ðừng làm hại nàng ấy! Hãy giữ giới hạnh!

Rồi ngài an trú nó vào ngũ giới. Ác quỷ nói:

– Dù con đã giữ nó trong bụng, con vẫn không thể giữ nó an toàn được. Vậy còn ai giữ được nó nữa?

Vì thế, nó thả cho nàng đi, rồi trở về hang cũ trong rừng.

***

Sau pháp thoại, bậc Ðạo sư tuyên thuyết các sự thật. Lúc kết thúc các sự thật, vị Tỷ-kheo có tâm thế tục đã đắc Sơ quả (Dự lưu).

Rồi Ngài nhận diện tiền thân:

– Thời ấy, vị khổ hạnh có thần thông chính là Ta.