§430. CHUYỆN TIỂU ANH VŨ (Cullasukajātaka)^[4] (J. III. 494)

Nhìn cây vô số ở quanh đây...

Chuyện này bậc Ðạo sư kể tại Kỳ Viên, liên hệ đến Phẩm Verañjā của Luật tạng.^[5]

Sau thời an cư mùa mưa tại Verañjā, khi bậc Ðạo sư lên đường dẫn đến Sāvatthi, Tăng chúng ngồi tại pháp đường thảo luận và bảo nhau:

– Này các Hiền giả, đức Như Lai vốn là một vị quý tộc Sát-đế-lỵ được bảo dưỡng tế nhị, dù đã thành Phật có đủ thần thông lực, vẫn theo lời thỉnh cầu của một Bà-la-môn ở Verañjā an cư ba tháng với vị ấy. Rồi do áp lực của Ác ma, Ngài không nhận được thực phẩm cúng dường từ tay vị Bà-la-môn ấy thậm chí một ngày thôi, Ngài liền từ bỏ mọi tham dục và cứ ở lại nơi ấy suốt ba tháng sống bằng nước lã và một ít cám xay. Kỳ diệu thay là hạnh tri túc của các đức Như Lai!

Khi bậc Ðạo sư đến hỏi đề tài thảo luận của các vị, Ngài bảo:

– Này các Tỷ-kheo, không lạ gì ngày nay Như Lai đã bỏ hết mọi tham dục, vì ngày xưa khi được sinh làm súc vật, Ta cũng xả ly tham dục.

Và sau đó, Ngài kể một chuyện quá khứ. Bấy giờ, toàn bộ câu chuyện cũng được kể lại với đầy đủ chi tiết giống như chuyện trước.

***

[Sakka:]

30. Nhìn cây vô số ở quanh đây,

Toàn thể xanh tươi, trái mọc đầy,

Cớ sao anh vũ còn đeo đẳng,

Cây đã héo khô tội nghiệp này?

[Anh vũ:]

31. Chúng ta hưởng thọ đã lâu năm,

Trái ngọt ngon mà cây đã mang,

Vậy dẫu trái nay không còn nữa,

Cây cần phải được sự quan tâm.

[Sakka:]

32. Cây chẳng còn sinh trái, lá nào,

Than ôi! Cây đã chết, vì sao,

Nay chim còn trách bầy chim bạn,

Rằng chúng bay đi hết đã lâu?

[Anh vũ:]

33. Chúng yêu cây bởi trái cây thôi,

Nay trái cây không có nữa rồi,

Bọn ích kỷ ngu si tội nghiệp,

Thân tình ân nghĩa tếch mù khơi!

[Sakka:]

34. Ta đây công nhận mối ân tình,

Chim có lòng chung thủy tốt lành,

Ðức hạnh như là anh vũ chúa,

Trí nhân mãi mãi sẽ hoan nghênh.

35. Ta muốn giờ đây ta tặng chim,

Ðiều gì chim ước nguyện trong tim,

Ta cầu chim nói cho ta biết,

Ðiều ước làm tâm được phỉ nguyền?

[Anh vũ:]

36. Mong cây này lại có cơ may,

Sinh sản lá tươi, trái trĩu đầy,

Ta sẽ vô cùng hoan hỷ thấy,

Bầy chim tìm được bảo tàng này!

37. Thế rồi cây ấy được Sakka,

Rảy nước hồi sinh để mọc ra,

Cành lá sum suê đầy bóng mát,

Xinh tươi khả ái vẫn như xưa.

38. Ước mong Thiên chủ, các thiên thần,

Ðều hưởng thọ tràn ngập phước ân,

Hạnh phúc như chim đang thọ hưởng,

Khi nhìn cảnh tượng đáng hân hoan!

39. Như vậy là cây trái được sinh,

Nhờ lời anh vũ nguyện ân tình,

Sakka trở lại cùng hoàng hậu,

An hưởng vườn Thiên Lạc hiển vinh.

***

Khi pháp thoại chấm dứt, bậc Ðạo sư nhận diện tiền thân:

– Thời ấy, Sakka là Anuruddha và anh vũ vương chính là Ta.