§391. CHUYỆN VỊ TÀ THUẬT SƯ (Dhajaviheṭhajātaka)^[5] (J. III. 304)

Dung mạo thanh cao, lại cúi đầu...

Bậc Ðạo sư kể chuyện này trong lúc trú tại Kỳ Viên về việc Ngài xuất gia vì lợi lạc của quần sinh. Câu chuyện sẽ được nói đến trong Chuyện đại hắc thiên cẩu.^[6] Lúc ấy, bậc Ðạo sư bảo:

– Này các Tỷ-kheo, đây không phải lần đầu Như Lai xuất gia vì ích lợi cho cả cõi đời.

Và Ngài kể một chuyện quá khứ.

***

Ngày xưa, khi Vua Brahmadatta trị vì Ba-la-nại, Bồ-tát được sinh làm Thiên chủ Sakka. Thời ấy, có một tà thuật sư dùng thần lực nửa đêm xâm phạm tiết hạnh của chánh cung hoàng hậu ở Ba-la-nại. Các cung nữ của bà đều biết chuyện này. Chính hoàng hậu đến yết kiến vua và trình:

– Tâu Chúa thượng, có kẻ lạ mặt đột nhập cung thất và xúc phạm thần thiếp.

– Thế Hoàng hậu có thể làm một dấu hiệu nào đó lên kẻ ấy chăng?

– Tâu vâng, thiếp có thể.

Do đó, bà bảo lấy chén son đỏ thắm, khi kẻ ấy đến nửa đêm và ra đi sau cuộc truy hoan, bà hoàng liền in năm dấu ngón tay bà vào lưng y và sáng hôm sau trình vua. Ngài ra lệnh các vệ sĩ đi tìm khắp nơi mang về kẻ nào có dấu son đỏ trên lưng.

Bấy giờ, sau khi phạm tà hạnh ban đêm, tà thuật sư đứng giữa ban ngày ở nghĩa địa thờ phụng mặt trời, quân nhà vua thấy được, bao vây y, song y tưởng rằng hành động của y đã bị mọi người phát giác, liền dùng tà thuật bay lên không. Vua hỏi các vệ sĩ sau khi chứng kiến việc ấy trở về:

– Các ngươi thấy y chăng?

– Tâu Chúa thượng, chúng thần có thấy.

– Y là ai?

– Tâu Chúa thượng, một đạo sĩ.

Sau khi phạm tà hạnh ban đêm, y giả dạng làm đạo sĩ ban ngày. Vua nghĩ thầm: “Những kẻ này ban ngày đi quanh quẩn trong chiếc y khổ hạnh, còn ban đêm lại phạm tà dục.” Do đó, vua đâm ra phẫn nộ với các đạo sĩ và chấp thủ tà kiến liền truyền công bố khắp kinh thành bằng trống lệnh rằng mọi đạo sĩ đều phải rời vương quốc và sẽ bị quân sĩ trừng phạt nếu bị bắt gặp bất kỳ ở đâu.

Mọi đạo sĩ khổ hạnh đều chạy trốn khỏi vương quốc Kāsi rộng ba trăm do-tuần và đến trú ở các kinh thành khác. Do đó, không có Sa-môn hay Bà-la-môn chân chánh nào thuyết pháp cho dân chúng Kāsi. Và vì không nghe được Chánh pháp, họ trở nên tàn bạo, ghét bỏ bố thí và trì giới, phần lớn phải tái sanh vào đọa xứ lúc mạng chung và không được sanh thiên.

Thiên chủ Sakka không thấy một vị thiên tử mới nào xuất hiện, liền xem xét lý do gì và thấy chính vì việc tống xuất các Sa-môn, Bà-la-môn ra khỏi vương quốc do vua xứ Ba-la-nại chấp thủ tà kiến trong lúc phẫn nộ vị tà sư. Sau đó, ngài suy nghĩ: “Trừ ta không ai có thể phá hủy tà kiến này của vua. Ta muốn cứu giúp vua và thần dân của nước này.”

Vì vậy, ngài đến gặp các Ðộc Giác Phật tại động Nandamūla và bảo:

– Này các Tôn giả, hãy cho ta một vị Ðộc Giác Phật Trưởng lão, ta muốn đi cảm hóa quốc độ Kāsi vào đạo!

Ngài mời một vị Trưởng lão trong các vị ấy ra đi. Khi ngài đã cầm y bát của vị ấy, Thiên chủ Sakka mời vị ấy đi trước, ngài theo sau với dáng điệu cung kính đảnh lễ vị Ðộc Giác Phật. Ngài biến mình thành một Sa-môn trẻ tuổi, tươi đẹp đi ba vòng quanh thành phố từ đầu đến cuối, rồi đến trước cổng hoàng cung, ngài đứng trên không trung. Quân canh đến trình với vua:

– Tâu Hoàng thượng, có một Sa-môn trẻ đầy hảo tướng cùng với một Sa-môn đang đứng trên không trung tại hoàng môn.

Vua từ bảo tòa đi ra và đứng ở lầu thượng hỏi:

– Này đạo sĩ trẻ, tại sao ông tuấn tú như vậy lại cung kính cầm y bát cho một Sa-môn dị tướng thế kia?

Rồi vua ngâm vần kệ đầu nói chuyện với ngài:

108. Dung mạo thanh cao, lại cúi đầu,

Sau người dị tướng, bước theo hầu,

Người này hơn, kém hay bình đẳng,

Xin nói tánh danh, trẫm thỉnh cầu.

Thiên chủ đáp:

– Tâu Ðại vương, các Sa-môn ở địa vị của bậc Ðạo sư,^[7] vậy nếu ta nêu danh tánh ngài thì thất lễ, nhưng ta sẽ nói cho Ðại vương biết tên ta.

Rồi ngài ngâm vần kệ thứ hai:

109. Chư thiên không nói họ cùng tên,

Của thiện nhân toàn hảo, Thánh hiền,

Riêng chỉ phần ta nêu tước hiệu,

Thiên chủ Sakka của chư thiên.

Vua nghe vậy, liền ngâm vần kệ thứ ba hỏi phước đức gì trong sự tôn sùng Ðạo sư:

110. Người kính yêu Hiền thánh vẹn toàn,

Sau ngài, tiến bước dáng nghiêm trang,

Phần gì thừa hưởng, này Thiên chủ,

Phước đức đời sau sẽ phát ban?

Thiên chủ đáp lại vần kệ thứ tư:

111. Người kính yêu Hiền thánh vẹn toàn,

Sau ngài, cất bước dáng nghiêm trang,

Tiếng khen trần thế nay thừa hưởng,

Thiên giới đời sau lúc mạng chung.

Vua nghe lời Thiên chủ liền dứt bỏ mọi tà kiến và hoan hỷ ngâm vần kệ thứ năm:

112. Mặt trời số phận chiếu hôm nay,

Mắt trẫm nhìn Thiên chủ hiển bày,

Bậc Thánh xuất trần, này Đế-thích,

Trẫm làm thiện sự kể từ rày.

Thiên chủ Sakka nghe vua tán thán vị Ðạo sĩ của ngài, liền ngâm vần kệ thứ sáu:

113. Chân chánh thay sùng bái Thánh nhân,

Tâm tư hướng đến trí cao thâm,

Giờ đây long nhãn đã chiêm ngưỡng,

Thiên chủ Sakka với Thánh nhân,

Mong ước từ nay nhiều phước nghiệp,

Sẽ là phận sự của Minh quân.

Nghe vậy, vua ngâm vần kệ cuối cùng:

114. Tư tưởng mang đầy đủ phước ân,

Từ nay lòng dạ trẫm ly sân,

Lắng tai nghe ngoại nhân cầu thỉnh,

Trẫm nhận lời khuyên nhủ chánh chân,

Trẫm sẽ diệt tan lòng ngã mạn,

Phụng thờ Thiên chủ, dạ tôn sùng.

Sau khi nói xong, vua từ thượng lầu bước xuống, đảnh lễ vị Ðộc Giác Phật và đứng một bên. Vị Ðộc Giác Phật ngồi bắt tréo chân trên không và nói:

– Thưa Ðại vương, tà thuật sư không phải là đạo sĩ. Từ rày phải nhận thức người đời không phải toàn giả dối, còn có các Sa-môn, Bà-la-môn chân thiện. Do vậy, hãy bố thí, tuân thủ giới luật và hành trì các ngày trai giới (Bố-tát)!

Ngài thuyết pháp cho vua như vậy, còn Thiên chủ Sakka cũng dùng thần lực đứng trên không thuyết pháp cho quần chúng:

– Từ nay về sau, hãy nhiệt tâm tinh cần!

Ngài truyền ban hồi trống ra lệnh khắp kinh thành cho các Sa-môn và Bà-la-môn đã đi trốn phải hồi hương. Sau đó, cả hai vị trở về cõi của mình. Còn vua tuân thủ lời khuyến giáo và thực hành các phước nghiệp.

***

Khi pháp thoại chấm dứt, bậc Ðạo sư tuyên thuyết các sự thật và nhận diện tiền thân:

– Thời ấy, vị Ðộc Giác Phật đắc Niết-bàn, vua là Ānanda và Ta chính là Thiên chủ Sakka.