§304. CHUYỆN RẮN THẦN DADDARA (Daddarajātaka) (J. III. 15)

Daddara, ai mà chịu nổi...

Chuyện này do bậc Ðạo sư kể khi Ngài trú tại Kỳ Viên về một Tỷ-kheo giận dữ. Các tình tiết đã được kể trước đây.

Ở đây, khi các Tỷ-kheo đang bàn tán tại pháp đường về tính sân si của Tỷ-kheo ấy thì bậc Ðạo sư đến. Ngài hỏi và khi được nghe thuật lại, Ngài cho gọi Tỷ-kheo ấy đến và hỏi:

– Này Tỷ-kheo, có thực rằng ông đã sân si như họ bảo không?

Vị ấy trả lời:

– Vâng, bạch Thế Tôn, đúng như thế.

Bậc Ðạo sư dạy:

– Này các Tỷ-kheo, không phải chỉ bây giờ mà ngày xưa ông này cũng đã rất sân si, và do thái độ sân si của ông ta, các trí giả xưa kia mặc dầu vẫn sống cuộc đời hoàn toàn trong sạch của những hoàng tử rắn thần (nāga), đã phải sống ba năm nơi đống rác dơ bẩn.

Rồi Ngài kể một chuyện đời xưa.

***

Ngày xưa, khi Vua Brahmadatta trị vì Ba-la-nại, dòng giống rắn thần trú ở chân núi Daddara trong vùng Tuyết Sơn. Bồ-tát sanh ra là con trai của Sūradaddara, vua xứ ấy. Ngài tên là Mahādaddara và có một em trai tên là Culladaddara có tính sân si, hung dữ, thường la mắng đánh đập các nàng long nữ. Vua rắn thần nghe nó hung dữ như thế, liền đuổi nó ra khỏi xứ nāga. Nhưng Mahādaddara xin cha tha thứ cho em và cứu em khỏi bị đuổi. Lần thứ hai, đứa em lại bị vua giận, và cũng được anh xin vua tha thứ cho. Nhưng đến lần thứ ba, vua bảo:

– Ngươi cứ ngăn ta đuổi đứa vô tích sự này mãi; bây giờ, cả hai chúng bây phải rời khỏi xứ nāga mà đến sống ba năm trên một đống rác ở Ba-la-nại.

Vua đuổi cả hai ra khỏi xứ nāga, và hai anh em đến sống tại Ba-la-nại. Khi bọn trẻ trong làng thấy chúng đang kiếm ăn trong một rãnh nước vây quanh đống rác thì bọn này lập tức đánh chúng, lấy đất đá, que gậy ném chúng, dùng ná, nỏ bắn chúng và la lên:

– Cái gì thế kia, mấy con rắn nước đầu to, đuôi nhỏ như kim?

Rồi chúng nói đủ lời mắng nhiếc. Culladaddara do bản tính giận dữ sân si, không thể chịu được sự vô lễ như thế, liền nói:

– Anh ơi, bọn trẻ này nhạo báng chúng ta. Chúng không biết rằng chúng ta là rắn có nọc độc. Em không thể chịu sự xúc phạm của chúng đối với chúng ta như thế. Em sẽ phun hơi ra và giết chúng.

Rồi nó đọc bài kệ đầu để nói với anh nó:

13. Daddara, ai mà chịu nổi,

Chúng nhiếc ta: “Ăn nhái, ở bùn.”

Bọn kia khờ dại đáng thương,

Trước nanh rắn độc, dám nhờn mặt sao?

Nghe thế, Mahādaddara đọc tiếp phần kệ sau:

14-16. Kẻ lưu đày bị vào chốn lạ,

Phải chịu bao nhục mạ tân toan.

Bậc hàng giai cấp ta mang,

Hạnh hiền đức độ há từng ai hay?

Kẻ ngu muốn tỏ bày ra dáng,

Rằng ta đây là hạng cao vời.

Trong nhà dù sáng như trời,

Ra ngoài phải chịu đựng người hạ lưu.

Cả hai anh em sống nơi đó ba năm. Thế rồi, vua cha gọi chúng về nhà. Từ đó, lòng tự phụ của Culladaddara giảm hẳn đi.

***

Khi kể xong pháp thoại này, bậc Ðạo sư tuyên thuyết tứ đế. Ở phần kết thúc tứ đế, vị Tỷ-kheo giận dữ kia đắc quả Bất lai. Bậc Ðạo sư nhận diện tiền thân:

– Bấy giờ, vị Tỷ-kheo giận dữ này là Culladaddara, còn Ta là Mahādaddara.