§230. CHUYỆN DU SĨ PALĀYI, THỨ HAI (Dutiyapalāyijātaka) (J. II. 219)

Cờ xí ta vô lượng...

Câu chuyện này, khi ở Kỳ Viên, bậc Ðạo sư kể về một du sĩ ngoại đạo. Trong câu chuyện này, du sĩ ngoại đạo ấy đi vào Kỳ Viên. Lúc bấy giờ, bậc Ðạo sư được hội chúng đông đảo vây quanh, ngồi trên pháp tòa được trang hoàng rực rỡ trên tấm thảm đỏ, đang rống tiếng rống sư tử. Du sĩ ngoại đạo thấy thân hình bậc Ðạo sư như thân hình Phạm thiên, thấy mặt Ngài sáng chói như trăng rằm, với cái trán như một cái đĩa bằng vàng, liền nghĩ: “Ai có thể chiến thắng một người như vậy!”, liền quay trở lui, lẫn vào trong đám đông và bỏ chạy. Ðại chúng đuổi theo kẻ ấy rồi quay vào, báo cáo câu chuyện cho bậc Ðạo sư rõ. Ngài nói:

– Không phải chỉ nay du sĩ ngoại đạo ấy làm như vậy. Thuở trước, thấy mặt Ta sáng chói, kẻ ấy cũng bỏ chạy như vậy rồi.

Rồi Ngài kể câu chuyện quá khứ.

***

Thuở xưa, Bồ-tát làm vua trị vì Ba-la-nại. Còn tại Takkasilā, có một vị vua của xứ Gandhāra. Vua ấy nói:

– Ta sẽ đánh chiếm Ba-la-nại.

Rồi vua đi đến vây thành với bốn loại binh chủng. Ðứng trước cửa thành, nhìn quân đội của mình, vua tự bảo:

– Ai có thể đánh thắng được một quân đội như vậy!

Rồi vua tán thán quân đội của mình với bài kệ:

159. Cờ xí ta vô lượng, Không ai đối địch nổi,

Dầu quạ bay từng đàn, Ðâu chặn đứng được biển,

Chẳng khác gì ngọn núi, Không bị bão thổi bạt,

Nay ta cũng như vậy, Không ai chinh phục ta.

Bồ-tát nghe lời khoe khoang của vua xứ Gandhāra như vậy, liền xuất hiện trước cửa thành với gương mặt chói sáng như trăng rằm và nói:

– Này kẻ ngu si kia, đừng nói lảm nhảm vô ích! Nay ta sẽ đạp nát quân đội của ngươi như con voi điên đạp nát cánh rừng cây lau.

Rồi Bồ-tát đọc bài kệ thứ hai:

160. Chớ nói lời ngu muội, Chẳng có ai bằng ngươi!

Ngươi lảm nhảm mất trí, Sao chế ngự được ta?

Chẳng khác ngươi tấn công, Con voi dữ độc hành,

Với chân chà ngươi nát, Như chà nát cọng lau!

Khi vua xứ Gandhāra nghe lời Bồ-tát dọa chà nát, liền ngẩng đầu lên, thấy vầng trán của Bồ-tát như cái đĩa bằng vàng, ông ta hoảng hốt vì sợ bị bắt liền quay lùi, bỏ chạy về thành của mình.

***

Khi bậc Ðạo sư thuyết pháp thoại này xong. Ngài nhận diện tiền thân như sau:

– Thời ấy, vua xứ Gandhāra là du sĩ ngoại đạo Palāyi, còn vua xứ Ba-la-nại là Ta vậy.

1. Tham chiếu: J. V. 40, Chaddantajātaka (Chuyện tượng vương ở hồ Chaddanta), số §514; Dh. v. 9; Thag. v. 949; Pháp cú kinh “Song yếu phẩm” 法句經雙要品 (T.04. 0210.9. 0562a11); Xuất diệu kinh “Song yếu phẩm” 出曜經雙要品 (T.04. 0212.30. 0747c06); Pháp tập yếu tụng kinh “Tương ưng phẩm” 法集要頌經相應品 (T.04. 0213.29. 0792c29). ↑

2. Xem J. III. 158, Dhonasākhajātaka (Chuyện cành cây tỏa rộng), số §353; Pe. 23, Sāsanapaṭṭhānadutiyabhūmi (Phần thứ hai, sự hình thành giáo pháp); Questions of Milinda trong SBE. XXXV, p. 287. ↑

3. Xem Cv. VII. 190. ↑

4. Xem J. III. 106, Godhajātaka (Chuyện con kỳ nhông), số §333. ↑

5. Xem J. I. 280, Vānarindajātaka (Chuyện khỉ chúa), số §57; Cp. 97, Kapirājacariya (Hạnh của con khỉ chúa). ↑

6. Xem J. II. 74, Kalāyamuṭṭhijātaka (Chuyện nắm hạt đậu), số §176. ↑

7. Xem J. IV. 167, Kāmajātaka (Chuyện dục tham), số §467. ↑