Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tiểu Bộ Quyển 1/ CHUYỆN THIÊN CUNG/ A. LÂU ĐÀI NỮ GIỚI (ITTHIVIMĀNA)/ III. PHẨM CÂY SAN HÔ (PĀRICCHATTAKAVAGGA)

§35. CHUYỆN LÂU ĐÀI CỦA PESAVATĪ (Pesavatīvimānavatthu) (Vv. 32; VvA. 156)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sāvatthi, ở Kỳ Viên. Thời ấy, trong làng Nāḷaka nước Ma-kiệt-đà (Magadha), có một nàng dâu trong nhà một gia chủ giàu tiền của.

Chuyện kể rằng nhiều kiếp trước, khi ngôi kim tháp rộng một do-tuần đang được xây để thờ đức Thế Tôn Kassapa, nàng còn là một thiếu nữ cùng đi với mẹ đến khuôn viên của đền thờ này và hỏi mẹ:

– Mẹ ơi, các người này đang làm gì thế?

– Họ đang đúc gạch bằng vàng để xây tháp.

Khi nghe vậy, cô gái có tín tâm liền bảo mẹ:

– Mẹ ơi, ở cổ con có món nữ trang nhỏ này bằng vàng. Con muốn đem nó tặng vào ngôi bảo tháp.

– Thế thì tốt lắm, con hãy đem cúng nó đi!

Rồi tháo món nữ trang từ cổ con gái ra trao tận tay người thợ vàng, bà bảo:

– Ðây là phần đóng góp của con bé này. Hãy thêm nó vào viên gạch ông đang đúc nhé!

Người thợ vàng làm theo lời ấy.

Về sau cô gái từ trần và do công đức đặc biệt kia, được tái sanh vào thiên giới rồi lần lượt đi từ thiện thú này đến thiện thú khác. Vào thời đức Thế Tôn Gotama, nàng tái sanh ở làng Nāḷaka.

Một hôm, nàng được mẹ sai đi làm việc cho bà, nàng đem một ít tiền đến một tiệm mua dầu. Trong tiệm này, có một gia chủ đang đào đất để lấy một số lớn đồng tiền, vàng, ngọc trai, châu báu đủ loại đã được cha chôn giấu để dành từ xưa. Người chủ tiệm thấy rằng vì nghiệp quả của mình, chúng đã biến thành sỏi đá. Sau đó, vị ấy chất thành một đống, cất vào một nơi để quan sát chúng, tự bảo: “Do năng lực của những người đầy đủ công đức, chúng sẽ trở thành vàng bạc, đồng tiền như xưa.”

Bấy giờ, cô gái thấy vậy bèn hỏi:

– Sao các đồng tiền kahāpaṇa và châu báu được chất đống thế này? Hiển nhiên chúng cần phải được cất giữ đúng đắn mới phải.

Người chủ tiệm nghe vậy, tự nghĩ: “Cô gái này có đại phước đức. Nhờ cô ấy tất cả của cải này sẽ biến thành vàng bạc cả, và sẽ có giá trị cho ta. Ta sẽ đối xử với cô ấy thật ân cần, tử tế.”

Ông liền đến gặp mẹ nàng và xin cầu hôn nàng:

– Xin hãy gả con gái bà cho con trai tôi!

Ông trao tặng nàng một số tài sản lớn, tổ chức lễ cưới linh đình và rước cô gái về nhà mình.

Sau đó, nhận thấy rõ đức hạnh của nàng, ông mở kho gia bảo ra và nói:

– Con thấy cái gì đây?

Nàng đáp:

– Con chẳng thấy gì ngoài một đống tiền, vàng và châu báu.

Ông lại bảo:

– Các châu báu này đã biến mất vì kết quả các nghiệp ác của nhà ta, nay nhờ các nghiệp ưu thắng của con, chúng đã trở thành bảo vật. Vậy từ nay, chỉ mình con trong nhà này được cai quản mọi sự. Còn chúng ta sẽ chỉ dùng những thứ gì do con định đoạt.

Từ đó, mọi người biết nàng qua danh hiệu Sesavatī (Nữ phú gia).

Vào thời ấy, Tôn giả Tướng quân Chánh pháp Sāriputta biết các hành nghiệp của đời mình đã chấm dứt, bèn suy nghĩ: “Ta sẽ trao bảo vật cho mẹ ta, nữ nhân Bà-la-môn Rūpasārī, để làm nơi nương tựa cho bà rồi ta sẽ đắc Niết bàn vô dư y.”

Tôn giả liền đến gần đức Thế Tôn, thông báo cho Ngài biết Niết-bàn vô dư y của mình sắp đến, và theo lệnh của bậc Ðạo sư, Tôn giả thị hiện một phép đại thần thông rồi nói hàng ngàn lời tán thán đức Thế Tôn và khởi hành; mặt vừa hướng thẳng về phía Thế Tôn, vừa lùi dần cho đến khi khuất dạng Ngài.

Khi đã ra đi khuất dạng, Tôn giả còn đảnh lễ Ngài một lần nữa rồi được chúng Tỷ-kheo vây quanh, Tôn giả rời tinh xá. Tôn giả đưa huấn thị cho Tăng chúng xong, lại an ủi Tôn giả Ānanda và bảo tứ chúng quay về sau khi tiễn đưa Tôn giả. Vừa đúng lúc đến làng Nāḷaka, Tôn giả an trú mẫu thân của mình vào quả vị Dự lưu. Vào lúc rạng đông, Tôn giả đắc Niết-bàn vô dư y ngay ở trong căn phòng mà Tôn giả đã được sanh ra. Sau đó, cả chư thiên và loài người cùng làm lễ cung kính cúng dường di hài Tôn giả suốt bảy ngày. Họ làm dàn hỏa thiêu cao một trăm cu-bit (45m) với đủ loại chiên-đàn và hương liệu.

Nàng Sesavatī cũng nghe tin về Niết-bàn vô dư y của Tôn giả. Nàng bảo: “Ta sẽ đi đảnh lễ Ngài”, và dặn gia nhân đặt hoa bằng vàng đầy hộp và đem hương liệu đến, nàng muốn xin phép cha chồng ra đi.

Ông bảo nàng:

– Con đang mang thai và ở đó đông nghẹt cả người, vậy con nên ở nhà và gửi hương hoa đến thôi.

Tuy thế, nàng đầy tín tâm, suy nghĩ: “Cho dù có nguy hiểm đến tính mạng ta tại đó, ta cũng muốn đi hành lễ cúng dường.” Rồi không nghe lời khuyên của ông, nàng cùng các người hầu cận ra đi. Cúng dường hương hoa xong, nàng đứng chắp tay trước ngực trong dáng điệu sùng kính.

Vào lúc ấy, một con voi đang lên cơn động tình ở trong đoàn tùy tùng của hoàng gia đến làm lễ cúng dường Tôn giả Trưởng lão, thình lình chạy vào đó, khi mọi người thấy nó, liền hốt hoảng chạy trốn vì sợ chết, đám đông ấy giẫm chết Sesavatī, nàng đã ngã gục trong đám người chen lấn nhau. Nàng đã hoàn thành lễ cúng dường và từ trần với niềm tin đối với Tôn giả. Tâm đầy thành tín, nàng được tái sanh vào cõi trời Ba Mươi Ba.

Khi quan sát thành quả của nàng và suy luận ra nguyên nhân, nàng thấy chính là do lễ cúng dường Tôn giả Trưởng lão, nên với lòng thành tín hướng về Tam bảo, nàng cùng lâu đài của nàng du hành đến đảnh lễ bậc Ðạo sư. Vừa bước xuống khỏi lâu đài, nàng đứng chắp tay trước ngực trong dáng điệu sùng kính.

Thời ấy, Tôn giả Vaṅgīsa đang ngồi cạnh đức Thế Tôn, nói như vầy:

– Bạch Thế Tôn, con muốn hỏi thiên nữ kia về công đức, phước nghiệp mà nàng đã làm.

Ðức Thế Tôn bảo:

– Này Vaṅgīsa, cứ làm như vậy đi.

Sau đó, Tôn giả Vaṅgīsa ngâm kệ tán thán lâu đài của nàng trước tiên: