Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tiểu Bộ Quyển 1/ CHUYỆN THIÊN CUNG/ A. LÂU ĐÀI NỮ GIỚI (ITTHIVIMĀNA) / III. PHẨM CÂY SAN HÔ (PĀRICCHATTAKAVAGGA)

§32. CHUYỆN LÂU ĐÀI CỦA LATĀ (Latāvimānavatthu) (Vv. 27; VvA. 131)

Bấy giờ, bậc Ðạo sư trú tại Sāvatthi, ở Kỳ Viên. Thời ấy, có một cô gái tên Latā, con của một đệ tử cư sĩ sống ở Sāvatthi, một thiếu nữ có học thức, nhiều tài năng và thông minh. Về nhà chồng, nàng rất khả ái đối với chồng, cha mẹ chồng, nói năng dịu dàng, nhân từ đối với gia nhân, có khả năng đảm đương công việc gia đình, tánh tình hiền thiện, thực hành giới hạnh hoàn hảo, thích thú bố thí; nàng lại tinh cần giữ ngũ giới trọn vẹn và tuân thủ các ngày bát quan trai giới.

Sau một thời gian, nàng từ trần và tái sanh làm con gái của Ðại Thiên vương Vessavaṇa (Tỳ-sa-môn). Song nàng vẫn có tên là Latā. Ngoài ra còn có bốn chị em khác là Sajjā, Pavarā, Acchimatī và Sutā. Tất cả năm chị em đều được Thiên chủ Sakka bảo dưỡng và đưa vào vị trí thị giả của ngài nhờ khả năng ca múa. Song Latā được sủng ái nhất vì tài đàn hát, múa ca của nàng. Khi nào các nàng hội họp, đều có tranh luận về tài năng âm nhạc. Cả năm đều đi đến Ðại Thiên vương Vessavaṇa và hỏi:

– Tâu phụ vương, ai trong chúng con có tài nhất về đàn hát, múa ca?

Ngài đáp:

– Này các con, hãy đến chơi nhạc ở hội chúng chư thiên bên bờ hồ Anottata! Tại đó, tài năng đặc biệt của các con sẽ thể hiện.

Các nàng làm theo lời ngài. Tại đó, các tiên đồng không thể nào tự kiềm chế được khi Latā nhảy múa. Chư vị cười rộ lên vì tràn ngập kỳ thú, hoan nghênh không ngớt và vẫy khăn liên tục, chư vị gây huyên náo đến độ làm cho Tuyết Sơn như thể đang rung động. Nhưng khi các nàng khác nhảy múa thì chư vị ngồi yên lặng như sơn ca mùa đông. Như vậy, tại đại hội ấy, tài năng đặc biệt của Latā đã thể hiện rõ ràng.

Sau đó, tư tưởng này khởi lên trong tâm Thiên nữ Sutā: “Vì hạnh nghiệp gì, nàng Latā này đã vượt trội chúng ta về vinh quang hiển đạt? Nào, ta muốn hỏi về hạnh nghiệp Latā đã làm.” Nàng đến hỏi và nàng kia giải thích vấn đề cho nàng rõ.

Ðại Thiên vương Vessavaṇa bèn trình toàn thể câu chuyện với Tôn giả Mahāmoggallāna nhân dịp Tôn giả du hành lên thiên giới. Khi trình bày vấn đề lên đức Thế Tôn từ duyên cớ đầu tiên của câu chuyện, Tôn giả nói về các nàng Latā, Sajjā, Pavarā, Acchimatī và Sutā như sau: