Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tiểu Bộ Quyển 1/ KINH PHẬT TỰ THUYẾT/ III. PHẨM NANDA (NANDAVAGGA)

§2. KINH NANDA (Nandasutta)⁴⁷ (Ud. 21)

22. Như vầy tôi nghe.

Một thời, Thế Tôn trú ở Sāvatthi, tại Jetavana, khu vườn ông Anāthapiṇḍika. Lúc bấy giờ, Tôn giả Nanda, em của Thế Tôn, con của người dì, nói như sau với nhiều Tỷ-kheo: “Này các Hiền giả, tôi sống Phạm hạnh không có hoan hỷ, tôi không chịu nổi đời sống Phạm hạnh; sau khi bỏ học tập, tôi sẽ hoàn tục.” Một Tỷ-kheo khác đi đến Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên, vị Tỷ-kheo ấy bạch Thế Tôn:

– Bạch Thế Tôn, Tôn giả Nanda, em của Thế Tôn, con của người dì, nói như sau: “... tôi sẽ hoàn tục.”

Rồi Thế Tôn bảo một Tỷ-kheo:

– Này Tỷ-kheo, hãy đi và nhân danh Ta bảo Tỷ-kheo Nanda: “Hiền giả Nanda, bậc Ðạo sư gọi Hiền giả.”

– Thưa vâng, bạch Thế Tôn.

Tỷ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn, đi đến Tôn giả Nanda; sau khi đến, nói với Tôn giả Nanda:

– Hiền giả Nanda, bậc Ðạo sư gọi Hiền giả!

– Thưa vâng, Hiền giả.

Tôn giả Nanda vâng đáp vị Tỷ-kheo ấy, đi đến Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên. Thế Tôn nói với Tôn giả Nanda đang ngồi một bên:

– Có thật chăng, này Nanda, ông nói như sau với nhiều Tỷ-kheo: “Này các Hiền giả, tôi sống Phạm hạnh không có hoan hỷ... tôi sẽ hoàn tục?”

– Thưa vâng, bạch Thế Tôn.

– Nhưng này, không hoan hỷ cái gì, ông sống Phạm hạnh, khiến ông không chịu nổi sống Phạm hạnh, từ bỏ học tập, ông sẽ hoàn tục?

– Bạch Thế Tôn, khi con từ bỏ gia đình, một Thích-ca nữ, cô gái đẹp trong nước, với tóc chải mới nửa phần ngó nhìn con và nói: “Quý tử (ayyaputta) hãy về gấp!” Bạch Thế Tôn, vì con không thể quên nàng nên con sống Phạm hạnh không có hoan hỷ, con không thể chịu nổi đời sống Phạm hạnh; sau khi từ bỏ học tập, con sẽ hoàn tục.

Rồi Thế Tôn cầm cánh tay Tôn giả Nanda, như người lực sĩ duỗi cánh tay đang co lại, hay co lại cánh tay đang duỗi ra, biến mất ở Jetavana và hiện ra tại cõi trời Ba Mươi Ba. Lúc bấy giờ, khoảng năm trăm thiên nữ đi đến để hầu hạ Thiên chủ Sakka, và họ được gọi là “có chân như chân chim bồ câu.” Lúc bấy giờ, Thế Tôn bảo Tôn giả Nanda:

– Này Nanda, ông có thấy năm trăm thiên nữ này có chân như chân chim bồ câu không?

– Thưa vâng, bạch Thế Tôn.

– Này Nanda, ông nghĩ thế nào, ai đẹp đẽ hơn, hay ai đáng ưa nhìn hơn, hay ai khả ái hơn, Thích-ca nữ, cô gái đẹp trong nước, hay năm trăm thiên nữ có chân như chân chim bồ câu này?

– Bạch Thế Tôn, ví như một con khỉ cái bị thương, tai mũi bị chặt đứt, cũng vậy, là Thích-ca nữ, cô gái đẹp trong nước, nếu đem so sánh với năm trăm thiên nữ có chân như chân chim bồ câu này; không thể ước lường so sánh, không bằng một phần nhỏ, không thể so sánh với họ; năm trăm thiên nữ này đẹp hơn, dáng ưa nhìn hơn, khả ái hơn.

– Hãy hoan hỷ, này Nanda! Hãy hoan hỷ, này Nanda! Ta đền cho ông năm trăm thiên nữ có chân như chân chim bồ câu ấy.

– Bạch Thế Tôn, nếu Thế Tôn đền cho con năm trăm thiên nữ có chân như chân chim bồ câu, thời bạch Thế Tôn, con sẽ sống hoan hỷ trong đời sống Phạm hạnh.

Rồi Thế Tôn cầm cánh tay của Tôn giả Nanda, như người lực sĩ... đang duỗi ra, như vậy biến mất ở cõi trời Ba Mươi Ba, hiện ra ở Jetavana.

Các Tỷ-kheo được nghe: “Tôn giả Nanda, em Thế Tôn, con của bà dì, sống Phạm hạnh vì mục đích thiên nữ. Thế Tôn có hứa đền cho năm trăm thiên nữ với chân như chân chim bồ câu.” Rồi các Tỷ-kheo bạn của Tôn giả Nanda, gọi Tôn giả Nanda là người làm thuê, là người buôn bán: “Tôn giả Nanda là người làm thuê, Tôn giả Nanda là người buôn bán. Vì mục đích thiên nữ, Tôn giả Nanda sống Phạm hạnh. Thế Tôn có hứa đền cho năm trăm thiên nữ có chân như chân chim bồ câu!” Rồi Tôn giả Nanda bị bực phiền, tủi nhục, chán ngấy bởi bị gọi là người làm thuê, là người buôn bán; sống một mình, viễn ly, không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, tự tin; không bao lâu, vì mục đích mà thiện nam tử chơn chánh xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, Tôn giả tự mình thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú Vô thượng cứu cánh Phạm hạnh ấy ngay trong hiện tại. Tôn giả rõ biết: “Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, việc nên làm đã làm, không còn trở lại đời này nữa.” Tôn giả Nanda đã trở thành một vị A-la-hán.

Rồi một thiên nhân, khi đêm đã gần mãn, với dung sắc thù thắng chói sáng toàn vùng Jetavana, đi đến Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi đứng một bên. Ðứng một bên, thiên nhân ấy bạch Thế Tôn:

– Bạch Thế Tôn, Tôn giả Nanda, con trai của bà dì, do đoạn trừ các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú Vô lậu tâm giải thoát, Tuệ giải thoát.

Trí khởi lên nơi Thế Tôn: “Nanda, do đoạn trừ các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú Vô lậu tâm giải thoát, Tuệ giải thoát.” Rồi Tôn giả Nanda, sau khi đêm ấy đã mãn, đi đến Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên, Tôn giả Nanda bạch Thế Tôn:

– Bạch Thế Tôn, Thế Tôn có hứa đền cho con năm trăm thiên nữ với chân như chân chim bồ câu. Bạch Thế Tôn, con xin giải tỏa cho Thế Tôn lời hứa đền ấy.

– Này Nanda, với tâm của Ta, Ta rõ biết tâm của ông: “Nanda, do đoạn diệt các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú Vô lậu tâm giải thoát, Tuệ giải thoát.” Lại nữa, một thiên nhân có báo cho Ta tin ấy: “Bạch Thế Tôn, Tôn giả Nanda, con trai của bà dì, do đoạn diệt các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú Vô lậu tâm giải thoát, Tuệ giải thoát.” Vì rằng, này Nanda, tâm của ông được giải thoát khỏi các lậu hoặc, không còn chấp thủ, nên Ta được giải thoát khỏi lời hứa này.

Thế Tôn, sau khi hiểu biết ý nghĩa này, chính trong lúc ấy, nói lên lời cảm hứng này:

Tham khảo:

⁴⁷ Tham chiếu: Miln. 167, Vatthaguyhanidassanapañho (Câu hỏi về việc biểu lộ vật được che giấu sau lớp vải); Pháp tập yếu tụng kinh “Bật-sô phẩm” 法集要頌經苾芻品 (T.04. 0213.32. 0796b16).