Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tiểu Bộ Quyển 1/ KINH PHẬT TỰ THUYẾT/ I. PHẨM GIÁC NGỘ (BODHIVAGGA)

§10. KINH BĀHIYA (Bāhiyasutta)²² (Ud. 6)

10. Như vầy tôi nghe.

Một thời, Thế Tôn trú ở Sāvatthi, tại Jetavana, khu vườn ông Anāthapiṇḍika. Lúc bấy giờ, Bāhiya Dārucīriya trú ở Suppāraka, trên bờ biển, được cung kính, tôn trọng đảnh lễ, cúng dường và nhận được y, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh. Rồi Bāhiya Dārucīriya khởi lên tư tưởng như sau: “Với ai là bậc A-la-hán hay đang đi trên con đường A-la-hán, ta là một trong những vị ấy.”

Rồi một thiên nhân, trước là bà con huyết thống với Bāhiya Dārucīriya, vì lòng từ mẫn, vì muốn lợi ích. Với tâm của mình biết tâm tư của Bāhiya Dārucīriya, đi đến Bāhiya Dārucīriya và nói như sau:

– Này Bāhiya, ông không phải là A-la-hán hay đang đi trên con đường A-la hán. Ông không có đạo lộ ấy. Với đạo lộ này, ông có thể trở thành A-la-hán hay đang đi trên con đường đưa đến A-la-hán.

Nhưng ai, trong thế giới này, với thế giới chư thiên, là những vị A-la-hán hay đang đi trên con đường đưa đến A-la-hán? Này Bāhiya, có thành phố tên là Sāvatthi trên những vùng phương Bắc. Tại đấy, có Thế Tôn hiện đang trú, bậc A-la-hán Chánh Ðẳng Giác. Vị ấy là bậc A-la-hán và thuyết pháp đưa đến quả A-la-hán.

Rồi Bāhiya Dārucīriya được thiên nhân ấy thúc giục, đi ra khỏi Suppāraka; trong suốt đường trường chỉ nghỉ một đêm, đi đến chỗ Thế Tôn đang trú ở Sāvatthi, tại Jetavana, trong khu vườn ông Anāthapiṇḍika. Lúc bấy giờ, nhiều Tỷ-kheo đang đi kinh hành giữa trời. Bāhiya Dārucīriya đi đến các Tỷ-kheo ấy, sau khi đến nói như sau:

– Thưa các Tôn giả, nay Thế Tôn, bậc A-la-hán Chánh Ðẳng Giác ở đâu? Tôi muốn được yết kiến Thế Tôn, bậc A-la-hán Chánh Ðẳng Giác.

– Này Bāhiya, Thế Tôn đã đi vào giữa các nhà để khất thực.

Rồi Bāhiya Dārucīriya mau chóng ra khỏi Jetavana, đi vào Sāvatthi, và thấy Thế Tôn đang đi khất thực, khả ái, khả tín, các căn an tịnh, tâm ý an tịnh, đạt được an chỉ, chế ngự tối thượng, giống như một con voi được điều phục, phòng hộ với các căn an tịnh. Thấy vậy, Bāhiya Dārucīriya liền đi đến Thế Tôn; sau khi đến, cúi đầu xuống chân Thế Tôn và bạch Thế Tôn:

– Bạch Thế Tôn, Thế Tôn hãy thuyết pháp cho con, Thiện Thệ hãy thuyết pháp cho con, nhờ vậy con có thể được hạnh phúc, an lạc lâu dài!

Khi được nói vậy, Thế Tôn nói với Bāhiya Dārucīriya:

– Không phải thời, này Bāhiya, Ta đang đi vào giữa các nhà để khất thực.

Lần thứ hai, Bāhiya Dārucīriya bạch Thế Tôn:

– Thật khó biết, bạch Thế Tôn, là chướng ngại cho mạng sống của Thế Tôn, hay chướng ngại cho mạng sống của con. Bạch Thế Tôn, Thế Tôn hãy thuyết pháp cho con, Thiện Thệ hãy thuyết pháp cho con, nhờ vậy con có thể được hạnh phúc, an lạc lâu dài!

Lần thứ hai, Thế Tôn nói với Bāhiya Dārucīriya:

– Không phải thời, này Bāhiya, Ta đang đi vào giữa các nhà để khất thực.

Lần thứ ba, Bāhiya Dārucīriya bạch Thế Tôn:

– Thật khó biết... hạnh phúc, an lạc lâu dài!

– Vậy này Bāhiya, ông cần phải học tập như sau: “Trong cái thấy sẽ chỉ là cái thấy; trong cái nghe sẽ chỉ là cái nghe; trong cái ngửi, nếm, xúc chạm sẽ chỉ là cái ngửi, nếm, xúc chạm; trong cái thức tri sẽ chỉ là cái thức tri.”²³ Như vậy, này Bāhiya, ông cần phải học tập. Vì rằng, này Bāhiya, nếu với ông, trong cái thấy sẽ chỉ là cái thấy; trong cái nghe sẽ chỉ là cái nghe; trong cái ngửi, nếm, xúc chạm sẽ chỉ là cái ngửi, nếm, xúc chạm; trong cái thức tri sẽ chỉ là cái thức tri; thì ông không có cái ấy. Này Bāhiya, nếu ông không có cái ấy thì ông không ở trong ấy. Này Bāhiya, nếu ông không ở trong ấy thì ông không có đời này, không có đời sau, không có chặng giữa hai đời, như vậy là đoạn tận khổ đau.

Nhờ lời thuyết pháp tóm tắt này của Thế Tôn, tâm của Bāhiya Dārucīriya được giải thoát khỏi các lậu hoặc, không có chấp thủ.

Thế Tôn sau khi thuyết cho Bāhiya Dārucīriya lời giáo giới tóm tắt này, liền ra đi. Thế Tôn ra đi không bao lâu, một con bò mẹ đang đi cùng bê con đã húc chết Bāhiya Dārucīriya. Thế Tôn sau khi khất thực ở Sāvatthi xong, sau bữa ăn, trên con đường đi khất thực trở về, đi ra khỏi thành với nhiều Tỷ-kheo, thấy Bāhiya Dārucīriya bị chết, thấy vậy, liền nói với các Tỷ-kheo:

– Này các Tỷ-kheo, hãy lấy thân xác Bāhiya Dārucīriya đặt lên trên cái chõng, đem đi hỏa thiêu rồi xây tháp lên trên. Này các Tỷ-kheo, một vị đồng Phạm hạnh với các ông đã qua đời!

– Thưa vâng, bạch Thế Tôn.

Các vị Tỷ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn, sau khi đặt thân xác của Bāhiya Dārucīriya lên trên cái chõng, đem đi hỏa thiêu, xây dựng cái tháp cho vị ấy rồi đi đến Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên, các Tỷ-kheo ấy bạch Thế Tôn:

– Bạch Thế Tôn, thân xác của Bāhiya Dārucīriya đã được hỏa thiêu, tháp đã được xây dựng xong cho vị ấy. Sanh thú cho vị ấy là gì? Ðời sau vị ấy là gì?

– Này các Tỷ-kheo, Hiền trí là Bāhiya Dārucīriya, đã hành trì tùy pháp, đúng pháp và không có phiền nhiễu Ta với những tranh luận về pháp. Này các Tỷ-kheo, Bāhiya Dārucīriya đã nhập Niết-bàn.

Rồi Thế Tôn, sau khi hiểu biết ý nghĩa này, ngay trong lúc ấy, nói lên lời cảm hứng:

Tham khảo:

²² Tham chiếu: S. IV. 72, Mālukyaputtasutta (Kinh Mālukyaputta); Ap. II. 475, Bāhiyattheraapadāna (Ký sự về Trưởng lão Bāhiya); Netti. 128, Sāsanapaṭṭhāna (Sự hình thành giáo pháp); Xuất diệu kinh “Nê-hoàn phẩm” 出曜經泥洹品 (T.04. 0212.27. 0730c06); Pháp tập yếu tụng kinh “Viên tịch phẩm” 法集要頌經圓寂品 (T.04. 0213.26. 0790b16).

²³ Xem S. IV. 72 với đoạn tương tự nói về trường hợp Māluṅkyāputta khi đã về già muốn xin Thế Tôn một lời dạy tóm tắt.