Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tiểu Bộ Quyển 1/ TRƯỞNG LÃO TĂNG KỆ/ CHƯƠNG I. MỘT KỆ (EKAKANIPĀTA)/ I. PHẨM THỨ NHẤT (PAṬHAMAVAGGA)

§4. KỆ NGÔN CỦA TRƯỞNG LÃO PUṆṆA (Puṇṇattheragāthā)³ (Thag. 2; ThagA. I. 38)

Trong thời đức Phật hiện tại, ngài sanh vào một gia tộc Bà-la-môn, trong làng Bà-la-môn Doṇavatthu, không xa Kapilavatthu (Ca-tỳ-la-vệ). Ngài là con trai của người chị của Trưởng lão Koṇḍañña và được đặt tên là Puṇṇa. Sau khi làm tròn bổn phận của một người Sa-di, ngài tinh tấn nỗ lực cho đến khi chứng được quả cao nhất. Ngài đi với người cậu đến sống gần bậc Ðạo sư, từ bỏ miền phụ cận Kapilavatthu, chuyên tâm tu hành, không bao lâu ngài chứng quả A-la-hán.

Ngài Puṇṇa có đến năm trăm đồ chúng cùng ở trong gia tộc ngài và tất cả đều xuất gia. Vì ngài giỏi về mười căn bản của thuyết giảng,⁴ ngài dạy cho các đệ tử của ngài lão luyện về mười căn bản này cho đến khi các vị này chứng quả A-la-hán. Các đệ tử yêu cầu ngài đưa họ đến yết kiến bậc Ðạo sư, nhưng ngài nghĩ không nên đi với số đồ chúng như vậy, liền bảo họ đi trước còn ngài đi sau. Các vị ấy là đồng hương với đức Phật, đã đi bộ sáu mươi do-tuần đến Vương Xá, đến tại tinh xá Trúc Lâm và đảnh lễ bậc Ðạo sư. Ðức Phật hỏi ai đồng hương với Ngài có thể giảng được về đời sống giản dị, và các vị này giới thiệu Ngài Puṇṇa. Khi bậc Ðạo sư đi từ Vương Xá đến Sāvatthi, ngài Puṇṇa cũng đi đến Sāvatthi, tại đây ngài được dạy Chánh pháp. Rồi ngài đi vào rừng Andha để suy tư về Chánh pháp. Tôn giả Sāriputta cũng đi theo vào rừng và đàm luận Chánh pháp với Puṇṇa. Bậc Ðạo sư tuyên bố Puṇṇa là bậc Thuyết pháp đệ nhất.

Một hôm, suy tư trên sự chứng đạt giải thoát, ngài suy tư như sau: “Ðối với ta và nhiều vị khác đã thoát khỏi đau khổ, thật là sự giúp đỡ lớn nếu thân cận với bạn lành.” Với sự hoan hỷ phấn khởi, ngài nói lên bài kệ này:

³ Gọi đủ tên của ngài là Puṇṇa Mantāniputta.

⁴ Mười căn bản thuyết giảng: Biết đủ, sống giản dị, viễn ly, độc cư, tinh tấn, giới, định, tuệ, giải thoát, giải thoát tri kiến.