Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tiểu Bộ Quyển 1/ Trưởng Lão Tăng Kệ/ Chương Xvi - Hai Mươi Kệ

§250. KỆ NGÔN CỦA TRƯỞNG LÃO TELAKĀNI (Telakānittheragāthā)⁴ (Thag. 73; ThagA. III. 26)

Trong thời đức Phật hiện tại, ngài sanh trước đức Phật, ở Sāvatthi, trong một gia đình Bà-la-môn và được đặt tên là Telakāni. Trưởng thành theo đời sống của những vị đi trước, ngài chán nản đời sống dục lạc thế gian nên từ bỏ gia đình, làm du sĩ. Tìm kiếm sự giải thoát tinh thần, ngài giao du nhiều chỗ và thường nghĩ: “Ai ở đời này đã đến được bờ bên kia?” Ngài hỏi rất nhiều Sa-môn và Bà-la-môn nhưng không được trả lời thỏa đáng. Lúc bấy giờ, Thế Tôn đã ra đời, đang chuyển pháp luân, đem lại hạnh phúc cho chúng sanh. Một hôm, Telakāni nghe đức Phật thuyết pháp, khởi lòng tin, xin được xuất gia và không bao lâu chứng quả A-la-hán. Một lần, ngồi với các Tỷ-kheo, nhớ đến sự khó nhọc tìm đạo và chứng đạo của mình, ngài tuyên bố với chúng Tỷ-kheo như sau:

747.

Lâu ngày đầy nhiệt tình,
Ta suy tư Chánh pháp,
Hỏi Sa-môn, Phạm chí,
Nhưng tâm không an tịnh.

748.

Ở đời ai đã đến,
Ðến được bờ bên kia,
Ai đã chứng đạt được,
Lặn sâu vào bất tử,
Pháp ai ta chấp nhận,
Pháp thông đệ nhất nghĩa.

749.

Mắc lưỡi câu bên trong,
Như cá ăn mồi tục,
Ta bị bắt, bị trói,
Chẳng khác a-tu-la,
Tên Vepacitti,
Bị lưới Ðế-thích trói.

750.

Ta kéo lê xiềng xích,
Không sao thoát sầu bi,
Ai cởi trói cho ta,
Giúp ta chứng Chánh giác.

751.

Sa-môn, Phạm chí nào,
Nói cách hủy hoại chúng,
Pháp ai ta chấp nhận,
Giúp từ bỏ già chết.

752.

Bị nghi hoặc trói buộc,
Bị hăng say chi phối,
Khiến tánh tình phẫn nộ,
Khiến tâm tư cứng rắn,
Bị xâu xé cắt đứt,
Bởi lòng tham mạnh mẽ.

753.

Bị cung ái bắn trúng,
Ba mươi kiến trói buộc,
Xem sức mạnh ngực ta,
Bị áp đè vẫn vững.

754.

Các tùy kiến không đoạn,
Các tư niệm dao động,
Bị chúng đâm ta run,
Như lá bị gió thổi.

755.

Khởi lên từ nội tâm,
Ðốt cháy nhanh ngã sở,
Thân với sáu xúc xứ,
Ngã hữu từ đấy sanh.

756.

Ta không thấy lương y,
Rút mũi tên cho ta,
Dùng cách khác dò tìm,
Không dùng dao thăm dò.

757.

Có vị lương y nào,
Không dao, không vết thương,
Không hại đến tay chân,
Rút mũi tên cho ta,
Mũi tên đã đâm vào,
Trong nội tâm của ta.

758.

Bậc Pháp Chủ Tối Tôn, 
Loại trừ thuốc độc hại,
Khi ta rơi vực sâu,
Ðưa tay giúp đỡ ta,
Tới đất liền an toàn.

759.

Ta lặn sâu trong hồ,
Ðầy bụi bùn không thoát,
Ðầy man trá, tật đố,
Căng thẳng và hôn ám.

760.

Sấm trạo cử nổ vang,
Mây kiết sử bao phủ,
Thác nước tà tư duy,
Liên hệ đến tham dục,
Chúng lôi cuốn trôi ta,
Vào đại dương tà kiến.

761.

Khắp nơi dòng suối chảy,
Cây leo đứng đâm chồi,
Ai chặn đứng dòng ấy?
Ai chặt đứt cây leo?

762.

Tôn giả hãy làm đê,
Ngăn chặn những dòng suối,
Chớ có để dòng nước,
Do ý sanh cuốn ngài,
Như dòng nước cuốn gấp,
Trôi cây chảy theo dòng.

763.

Cũng vậy ta sợ hãi,
Bờ này tìm bờ kia,
Khi ấy bậc Ðạo sư,
Có Thánh chúng hầu hạ,
Với binh khí trí tuệ,
Chờ y chỉ cho người.

764.

Ðưa ta đang chìm đắm,
Chiếc cầu thang khéo làm,
Phật thanh tịnh vững chắc,
Làm bằng lõi Chánh pháp,
Rồi Ngài nói với ta:
“Chớ có sợ hãi gì!”

765.

Leo lên lầu niệm xứ,
Từ đấy ta quán sát,
Loài người ưa thân kiến,
Trước đây ta tự hào.

766.

Khi ta thấy con đường,
Con thuyền cần leo lên,
Ta không trú tự ngã,
Vì thấy bến tối thượng.

767.

Mũi tên khởi tự ngã,
Sanh do nhân sanh hữu,
Ngài dạy đường tối thượng,
Chấm dứt các pháp ấy.

768.

Cột gút đã lâu ngày,
Ẩn nằm trú trong da,
Ðức Phật cởi quăng đi,
Loại bỏ mọi độc hại.

Chú thích:
⁴ Tham chiếu: Dh. v. 339, 340; Pháp cú kinh “Ái dục phẩm” 法句經愛欲品 (T.04. 0210.32. 0570c16); Pháp cú thí dụ kinh “Ái dục phẩm” 法句譬喻經愛欲品 (T.04. 0211.32. 0600c22); Xuất diệu kinh “Ái phẩm” 出曜經愛品 (T.04. 0212.3. 0632b21); Xuất diệu kinh “Tâm ý phẩm” 出曜經心意品 (T.04. 0212.32. 0758c12); Pháp tập yếu tụng kinh “Tham phẩm” 法集要頌經貪品 (T.04. 0213.3. 0778b16); Pháp tập yếu tụng kinh “Hộ tâm phẩm” 法集要頌經護心品 (T.04. 0213.31. 0795b06).