Viện Nghiên Cứu Phật Học

Tam tạng Thánh điển PGVN 05  »  Kinh Tam tạng Thượng tọa bộ 05»

Kinh Tiểu Bộ Quyển 1
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU dịch
NGUYÊN TÂM - TRẦN PHƯƠNG LAN

Mục Lục

Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tiểu Bộ Quyển 1/ TRƯỞNG LÃO TĂNG KỆ/ CHƯƠNG VIII. TÁM KỆ (AṬṬHAKANIPĀTA)

§229. KỆ NGÔN CỦA TRƯỞNG LÃO MAHĀKACCĀYANA (Mahākaccāyanattheragāthā)1 (Thag. 52; ThagA. II. 206)

Trong thời đức Phật hiện tại, ngài sanh tại Ujjenī, trong gia đình của vị cố vấn nghi lễ cho Vua Caṇḍappajjota. Lớn lên, ngài học thông suốt ba tập Vệ-đà và kế thừa chức vụ của phụ thân khi ông mất. Ngài được gọi tên theo họ là Kaccāyana. Lúc bấy giờ, nhà vua nghe tin đức Phật đã xuất hiện nên sai ngài đi thỉnh đức Phật về. Ngài đồng hành với bảy người nữa đến nơi của đức Phật và được nghe bậc Ðạo sư thuyết giảng giáo pháp. Cuối thời pháp, ngài và cả bảy vị đều chứng quả A-la-hán với pháp tín thọ và nghĩa tín thọ. Rồi đức Thế Tôn bảo: “Hãy đến, này các Tỷ-kheo!” Cả tám vị được cắt tóc, đầy đủ với bát và y.

Khi ngài đã được giải thoát, ngài mời đức Phật đến Ujjenī để thuyết pháp cho vua. Ðức Phật bảo Kaccāyana tự mình đi về thực hiện sứ mạng ấy. Kaccāyana theo lời khuyên đi với cả bảy vị, thuyết pháp cho vua, khiến vua khởi lòng tin rồi trở lại với bậc Ðạo sư.

Một hôm, nhiều Tỷ-kheo sau khi bỏ một bên các bổn phận của mình, tìm thú vui trong các niềm vui thế tục và xã hội, đang sống một đời sống phóng dật. Trong hai bài kệ đầu [494-95] dưới đây, vị Trưởng lão khuyên răn các vị ấy và sáu bài kệ kế tiếp [496-501] giảng dạy cho vua:

494.

Chớ làm quá nhiều việc,
Người siêng tham đắm vị,

Tránh quần chúng đua tranh,
Bỏ đích đem an lạc.

495.

Ta cảm là “đống bùn”,
Là mũi tên nhỏ nhiệm,
Tôn trọng khó từ bỏ,

Cung kính các gia đình,
Thật khó được rút ra,
Ðối với kẻ không tốt.2

Lời cho vua:

496.

Hành động của con người,
Tùy thuộc vào người khác,
Tự mình chớ có làm,

Không phải là độc ác,
Người khác nói hay làm,
Vì người, bà con, nghiệp.

497.

Không vì người khác nói,
Không vì người khác nói,
Như mình tự biết mình,

Con người thành ăn trộm,
Con người thành bậc Thánh,
Chư thiên biết mình vậy.

498.

Người khác không biết được, Những ai biết được vậy,

Ðây ta sống một thời,
Bậc trí sống lắng dịu.3

499.

Chỉ bậc trí sống mạnh,
Nếu không được trí tuệ,

Dầu tài sản đoạn tận,
Có tiền như không sống.

Với vua hỏi về cơn mộng:

500.

Với tai nghe tất cả,
Người trí bỏ tất cả,

Với mắt thấy tất cả,
Như không thấy, không nghe.

501.

Có mắt như kẻ mù,
Có trí như kẻ ngu,
Ðể việc lành khởi lên,

Có tai như kẻ điếc,
Có sức như kẻ yếu,
Nằm như kẻ chết nằm.

Tham khảo:

1 Tham chiếu: Thag. v. 123, 275, 1051; M. III. 152, Upakkilesasutta (Kinh Tùy phiền não), số 128; Dh. v. 6; J. III. 488; Vin. I. 337; Pháp cú kinh “Song yếu phẩm” 法句經雙要品 (T.04. 0210.9. 0562a11); Pháp tập yếu tụng kinh “Oán gia phẩm” 法集要頌經怨家品 (T.04. 0213.14. 0784a14).

2 Xem Thag. v. 124.

3 Xem Thag. v. 275; Dh. v. 6.

Tác quyền © 2024 Hội đồng quản trị VNCPHVN.

Chúng tôi khuyến khích các hình thức truyền bá theo tinh thần phi vụ lợi với điều kiện: không được thay đổi nội dung và phải ghi rõ xuất xứ của trang web này.