Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tương Ưng Bộ// V. THIÊN ĐẠI/ 56. TƯƠNG ƯNG SỰ THẬT/ V. PHẨM VỰC THẲM

I. KINH SUY TƯ VỀ THẾ GIỚI (Lokacintāsutta) (S. V. 446)
1111. Một thời, Thế Tôn trú ở Rājagaha (Vương Xá), tại Trúc Lâm, chỗ nuôi dưỡng các con sóc.
Tại đấy, Thế Tôn bảo các Tỷ-kheo:
– Thuở trước, này các Tỷ-kheo, một người đi ra khỏi Vương Xá, nghĩ rằng: “Ta sẽ suy tư về thế giới”, và người ấy đi đến hồ sen Sumāgadhā; sau khi đến, ngồi trên bờ hồ Sumāgadhā và suy tư về thế giới.
Này các Tỷ-kheo, người ấy ngồi trên bờ hồ Sumāgadhā thấy một đoàn quân với bốn loại binh chủng (voi, ngựa, xe, bộ binh) đi vào trong một củ sen. Thấy vậy, người ấy nghĩ: “Có lẽ ta phát cuồng! Có lẽ ta điên loạn! Nay ta thấy một điều không thể có ở đời.”
Rồi người ấy, này Tỷ-kheo, đi vào trong thành và nói với một quần chúng lớn:
“Này quý vị, có lẽ ta phát cuồng; này quý vị, có lẽ ta điên loạn. Nay ta thấy một điều không thể có ở đời!”
“Như thế nào, này bạn, bạn phát cuồng? Như thế nào, bạn điên loạn? Bạn đã thấy gì không thể có ở đời?”
“Thưa quý vị, tôi đi ra khỏi Vương Xá, nghĩ rằng: ‘Tôi sẽ suy tư về thế giới.’ Tôi đi đến hồ sen Sumāgadhā; sau khi đến, ngồi trên bờ hồ Sumāgadhā, suy tư về thế giới. Thưa quý vị, tôi thấy trên bờ hồ Sumāgadhā một đoàn quân với bốn loại binh chủng đi vào trong một củ sen. Thấy vậy, thưa quý vị, tôi nghĩ: ‘Có lẽ ta phát cuồng! Có lẽ ta điên loạn! Nay ta thấy một điều không thể có ở đời!’”
“Thật vậy, này bạn, bạn đã phát cuồng. Thật vậy, bạn bị điên loạn. Bạn đã thấy một điều không thể có ở đời!”
Này các Tỷ-kheo, điều mà người ấy đã thấy là có thật, không phải không thật. Thuở xưa, này các Tỷ-kheo, chư thiên và loài asura (a-tu-la) dàn trận để khai chiến. Và này các Tỷ-kheo, trong trận chiến ấy, chư thiên thắng trận, các asura bại trận. Các asura bại trận, này các Tỷ-kheo, hoảng hốt đi vào thành asura ngang qua củ sen vì quá sợ hãi chư thiên.
Do vậy, này các Tỷ-kheo, chớ có suy tư về thế giới: “Thế giới là thường còn”, hay: “Thế giới là vô thường”, hay: “Thế giới là hữu biên”, hay: “Thế giới là vô biên”, hay: “Mạng sống và thân thể là một”, hay: “Mạng sống và thân thể là khác”, hay: “Như Lai có tồn tại sau khi chết”, hay: “Như Lai không tồn tại sau khi chết”, hay: “Như Lai có tồn tại và không tồn tại sau khi chết”, hay: “Như Lai không tồn tại và không không tồn tại sau khi chết.” Vì sao?
Các điều suy tư ấy, này các Tỷ-kheo, không liên hệ đến mục đích, không phải là căn bản cho Phạm hạnh, không đưa đến yểm ly, ly tham, đoạn diệt, an tịnh, thắng trí, giác ngộ, Niết-bàn.
Nếu có suy tư, này các Tỷ-kheo, các ông hãy suy tư: “Đây là khổ.” ... “Đây là con đường đưa đến khổ diệt.” Vì sao?
Các suy tư như vậy, này các Tỷ-kheo, liên hệ đến mục đích, các suy tư ấy làm căn bản cho Phạm hạnh, các suy tư ấy đưa đến yểm ly, ly tham, đoạn diệt, an tịnh, thắng trí, giác ngộ, Niết-bàn.
Do vậy, này các Tỷ-kheo, một cố gắng cần phải làm để rõ biết: “Đây là khổ.” ... Một cố gắng cần phải làm để rõ biết: “Đây là con đường đưa đến khổ diệt.”