Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tương Ưng Bộ// IV. THIÊN SÁU XỨ/ 35. TƯƠNG ƯNG SÁU XỨ/ PHẦN BA: NĂM MƯƠI KINH THỨ BA/ XII. PHẨM THẾ GIỚI DỤC CÔNG ĐỨC

VIII. KINH GIÁO HUẤN RĀHULA (Rāhulovādasutta)⁶² (S. IV. 105)
121. Một thời, Thế Tôn ở trú ở Sāvatthi, tại Jetavana, vườn ông Anāthapiṇḍika.
Rồi Thế Tôn trong khi độc cư thiền tịnh, các tư niệm sau đây được khởi lên: “Đã thuần thục là các pháp đưa đến giải thoát được chín muồi cho Rāhula. Vậy Ta hãy giảng dạy cho Rāhula những lời dạy cuối cùng đưa đến đoạn tận các lậu hoặc.”
Rồi Thế Tôn, vào buổi sáng, đắp y, cầm y bát, đi vào Sāvatthi để khất thực; khất thực xong, sau bữa ăn, trên con đường trở về, gọi Tôn giả Rāhula:
– Này Rāhula, hãy cầm tọa cụ đi đến rừng Andha để nghỉ trưa.
– Thưa vâng, bạch Thế Tôn.
Tôn giả Rāhula vâng đáp Thế Tôn, cầm lấy tọa cụ và đi sau lưng Thế Tôn.
Lúc bấy giờ, rất nhiều ngàn chư thiên đi theo Thế Tôn và nghĩ rằng: “Hôm nay, Thế Tôn sẽ giảng dạy cho Rāhula những lời dạy cuối cùng đưa đến đoạn tận các lậu hoặc.”
Rồi Thế Tôn đi sâu vào rừng Andha và ngồi xuống trên chỗ ngồi đã soạn sẵn dưới gốc cây. Rồi Tôn giả Rāhula, sau khi đảnh lễ Thế Tôn liền ngồi xuống một bên. Thế Tôn nói với Tôn giả Rāhula đang ngồi xuống một bên:
– Ông nghĩ thế nào, này Rāhula, mắt là thường hay vô thường?
– Là vô thường, bạch Thế Tôn.
– Cái gì vô thường là khổ hay lạc?
– Là khổ, bạch Thế Tôn.
– Cái gì vô thường, khổ, chịu sự biến hoại, có hợp lý chăng nếu quán cái ấy: “Cái này là của tôi, cái này là tôi, cái này là tự ngã của tôi”?
– Thưa không, bạch Thế Tôn.
– Sắc là thường hay vô thường?
– Là vô thường, bạch Thế Tôn.
– Nhãn thức là thường hay vô thường?
– Là vô thường, bạch Thế Tôn.
– Nhãn xúc là thường hay vô thường?
– Là vô thường, bạch Thế Tôn.
Do duyên nhãn xúc khởi lên cảm thọ gì, tưởng gì, hành gì, thức gì thì đó là thường hay vô thường?
– Là vô thường, bạch Thế Tôn.
– Cái gì vô thường là khổ hay lạc?
– Là khổ, bạch Thế Tôn.
– Cái gì vô thường, khổ, chịu sự biến hoại; có hợp lý chăng nếu quán cái ấy: “Cái này là của tôi, cái này là tôi, cái này là tự ngã của tôi”?
– Thưa không, bạch Thế Tôn.
– Tai... Mũi... Lưỡi... Thân...
Ý là thường hay vô thường?
– Là vô thường, bạch Thế Tôn.
– Cái gì vô thường là khổ hay lạc?
– Là khổ, bạch Thế Tôn.
– Cái gì vô thường, khổ, chịu sự biến hoại; có hợp lý chăng nếu quán cái ấy là: “Cái này là của tôi, cái này là tôi, cái này là tự ngã của tôi”?
– Thưa không, bạch Thế Tôn.
– Các pháp là thường hay vô thường?
– Là vô thường, bạch Thế Tôn.
– Ý thức là thường hay vô thường?
– Là vô thường, bạch Thế Tôn.
– Ý xúc là thường hay vô thường?
– Là vô thường, bạch Thế Tôn.
Do duyên ý xúc khởi lên cảm thọ gì, tưởng gì, hành gì, thức gì thì đó là thường hay vô thường?
– Là vô thường, bạch Thế Tôn.
– Cái gì vô thường là khổ hay lạc?
– Là khổ, bạch Thế Tôn.
– Cái gì vô thường, khổ, chịu sự biến hoại; có hợp lý chăng nếu quán cái ấy: “Cái này là của tôi, cái này là tôi, cái này là tự ngã của tôi”?
– Thưa không, bạch Thế Tôn.
– Thấy vậy, này Rāhula, vị đa văn Thánh đệ tử nhàm chán đối với mắt, nhàm chán đối với các sắc, nhàm chán đối với nhãn thức, nhàm chán đối với nhãn xúc; phàm duyên nhãn xúc này khởi lên cảm thọ gì, tưởng gì, hành gì, thức gì; nhàm chán đối với pháp ấy... nhàm chán đối với tai... nhàm chán đối với mũi... nhàm chán đối với lưỡi... nhàm chán đối với thân... nhàm chán đối với ý, nhàm chán đối với pháp, nhàm chán đối với ý thức, nhàm chán đối với ý xúc; do duyên ý xúc này khởi lên cảm thọ gì, tưởng gì, hành gì, thức gì; nhàm chán đối với pháp ấy. Do nhàm chán, vị ấy ly tham; do ly tham, vị ấy được giải thoát. Trong sự giải thoát, khởi lên trí hiểu biết: “Ta đã được giải thoát.” Vị ấy biết rõ: “Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, những việc nên làm đã làm, không còn trở lại đời này nữa.”
Thế Tôn thuyết như vậy, Tôn giả Rāhula hoan hỷ tín thọ lời Thế Tôn dạy. Trong khi lời thuyết giảng này được nói lên, tâm Tôn giả Rāhula được giải thoát khỏi các lậu hoặc, không có chấp thủ. Và nhiều ngàn chư thiên khởi lên Pháp nhãn ly trần vô cấu: “Phàm các pháp gì được sanh khởi, tất cả đều bị đoạn diệt.”

Tham chiếu:
⁶² Bản tiếng Anh của PTS viết: Rāhula, nghĩa là Tôn giả La-hầu-la.