Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tương Ưng Bộ// IV. THIÊN SÁU XỨ/ 35. TƯƠNG ƯNG SÁU XỨ/ PHẦN BA: NĂM MƯƠI KINH THỨ BA/ XI. PHẨM AN ỔN, KHỎI CÁC KHỔ ÁCH

IV. KINH THẾ GIỚI TẬP KHỞI (Lokasamudayasutta)⁵⁴ (S. IV. 87)
107. Này các Tỷ-kheo, Ta sẽ giảng về thế giới tập khởi và thế giới đoạn diệt. Hãy lắng nghe.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là thế giới tập khởi?
Do duyên mắt và các sắc, khởi lên nhãn thức; do ba pháp này hợp lại nên có xúc; do duyên xúc nên có thọ; do duyên thọ nên có ái; do duyên ái nên có thủ; do duyên thủ nên có hữu; do duyên hữu nên có sanh; do duyên sanh nên có già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não sanh khởi. Đây là thế giới tập khởi.
Do duyên tai... Do duyên mũi... Do duyên lưỡi... Do duyên thân...
Và do duyên ý và các pháp, khởi lên ý thức; do ba pháp này hợp lại nên có xúc; do duyên xúc nên có thọ; do duyên thọ nên có ái; do duyên ái nên có thủ; do duyên thủ nên có hữu; do duyên hữu nên có sanh; do duyên sanh nên có già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não sanh khởi. Này các Tỷ-kheo, đây là thế giới tập khởi.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là thế giới đoạn diệt?
Do duyên mắt và các sắc, khởi lên nhãn thức; do ba pháp này hợp lại nên có xúc; do duyên xúc nên có thọ; do duyên thọ nên có ái. Do sự ly tham, đoạn diệt ái ấy một cách hoàn toàn nên thủ diệt; do thủ diệt nên hữu diệt; do hữu diệt nên sanh diệt; do sanh diệt nên già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não diệt. Như vậy, đây là toàn bộ khổ uẩn này đoạn diệt.
Này các Tỷ-kheo, đây là thế giới đoạn diệt.

Tham chiếu:
⁵⁴ Bản tiếng Anh của PTS: The World, nghĩa là Thế giới.