Tam tạng Thánh điển PGVN 03  » Tam tạng Thượng Tọa bộ 03 »

Kinh Tương Ưng Bộ
HT. Thích Minh Châu dịch

Mục Lục

Phật giáo nguyên thuỷ/ Kinh Tạng Pali/ Kinh Tương Ưng Bộ// III. THIÊN UẨN/ 22.  TƯƠNG ƯNG UẨN NĂM MƯƠI KINH GIỮA/ 6. PHẨM THAM LUYẾN 

VIII. KINH MAHĀLI (Mahālisutta)74 (S. III. 68)

60. Như vầy tôi nghe.

Một thời, Thế Tôn trú ở Vesāli, trong Đại Lâm, tại Trùng Các giảng đường.

Rồi Mahāli, người Licchavi, đi đến Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên, Mahāli, người Licchavi, bạch Thế Tôn:

– Purāṇa Kassapa75 (Phú-lan-na Ca-diếp), bạch Thế Tôn, thuyết như sau: “Không nhân, không duyên là sự nhiễm ô của chúng sanh; không nhân, không duyên, chúng sanh bị nhiễm ô. Không nhân, không duyên là sự thanh tịnh của chúng sanh; không nhân, không duyên, chúng sanh được thanh tịnh.” Ở đây, bạch Thế Tôn, Thế Tôn thuyết như thế nào?

– Này Mahāli, có nhân, có duyên là sự nhiễm ô của chúng sanh; này Mahāli, có nhân, có duyên, chúng sanh bị nhiễm ô. Này Mahāli, có nhân, có duyên là sự thanh tịnh của chúng sanh; có nhân, có duyên, chúng sanh được thanh tịnh.

– Nhưng bạch Thế Tôn, do nhân gì, do duyên gì là sự nhiễm ô của chúng sanh? Do có nhân gì, do có duyên gì chúng sanh bị nhiễm ô?

– Này Mahāli, nếu sắc nhất hướng khổ, rơi trên khổ, nhập cuộc với khổ, không nhập cuộc với lạc, thời chúng sanh không tham đắm đối với sắc. Và vì rằng, này Mahāli, sắc là lạc, rơi trên lạc, nhập cuộc với lạc, không nhập cuộc với khổ, cho nên chúng sanh tham đắm đối với sắc. Do tham đắm nên bị triền phược, do bị triền phược nên bị nhiễm ô. Này Mahāli, đây là nhân, đây là duyên cho sự nhiễm ô của chúng sanh. Do có nhân như vậy, do có duyên như vậy, chúng sanh sẽ bị nhiễm ô.

Và này Mahāli, nếu thọ nhất hướng khổ, rơi trên khổ, nhập cuộc với khổ, không nhập cuộc với lạc, thời chúng sanh không tham đắm đối với thọ. Và vì rằng, này Mahāli, thọ là lạc, rơi trên lạc, nhập cuộc với lạc, không nhập cuộc với khổ, cho nên chúng sanh tham đắm đối với thọ. Do tham đắm nên bị triền phược, do bị triền phược nên bị nhiễm ô. Này Mahāli, đây là nhân, đây là duyên cho sự nhiễm ô của chúng sanh. Do có nhân như vậy, do có duyên như vậy, chúng sanh sẽ bị nhiễm ô.

Và này Mahāli, nếu tưởng nhất hướng khổ... nếu hành nhất hướng khổ...

Và này Mahāli, nếu thức nhất hướng khổ, rơi trên khổ, nhập cuộc với khổ, không nhập cuộc với lạc, thời chúng sanh không tham đắm đối với thức. Và vì rằng, này Mahāli, thức là lạc, rơi trên lạc, nhập cuộc với lạc, không nhập cuộc với khổ, cho nên chúng sanh tham đắm đối với thức. Do tham đắm nên bị triền phược, do bị triền phược nên bị nhiễm ô. Này Mahāli, đây là nhân, đây là duyên cho sự nhiễm ô của chúng sanh. Do có nhân như vậy, do có duyên như vậy, chúng sanh sẽ bị nhiễm ô.

– Bạch Thế Tôn, thế nào là nhân, thế nào là duyên cho sự thanh tịnh của chúng sanh? Do có nhân như thế nào, có duyên như thế nào, chúng sanh được thanh tịnh?

– Này Mahāli, nếu sắc nhất hướng lạc, rơi trên lạc, nhập cuộc với lạc, không nhập cuộc với khổ, thời chúng sanh không nhàm chán đối với sắc. Và vì rằng, này Mahāli, sắc là khổ, rơi trên khổ, nhập cuộc với khổ, không nhập cuộc với lạc, cho nên chúng sanh mới yểm ly đối với sắc. Do yểm ly nên ly tham, do ly tham nên giải thoát. Này Mahāli, đây là nhân, đây là duyên cho sự thanh tịnh của chúng sanh. Do có nhân như vậy, do có duyên như vậy, chúng sanh được thanh tịnh.

Này Mahāli, nếu thọ nhất hướng lạc...

Này Mahāli, nếu tưởng nhất hướng lạc...

Này Mahāli, nếu hành nhất hướng lạc...

Này Mahāli, nếu thức nhất hướng lạc, rơi trên lạc, nhập cuộc với lạc, không nhập cuộc với khổ, thời chúng sanh không nhàm chán đối với thức. Và vì rằng, này Mahāli, thức là khổ, rơi trên khổ, nhập cuộc với khổ, không nhập cuộc với lạc, do vậy chúng sanh mới yểm ly đối với thức. Do yểm ly nên ly tham; do ly tham nên giải thoát. Này Mahāli, đây là nhân, đây là duyên cho sự thanh tịnh của chúng sanh. Do có nhân như vậy, do có duyên như vậy, chúng sanh được thanh tịnh.

Tham chiếu:
⁷⁴ Tham chiếu: Tạp. 雜 (T.02. 0099.81. 0020b28).
⁷⁵ Thuyết này của Makkhali Gosāla, không phải của Purāṇa Kassapa. Xem D. I. 53.