Tam tạng Thánh điển PGVN 03  » Tam tạng Thượng Tọa bộ 03 »

Kinh Tương Ưng Bộ
HT. Thích Minh Châu dịch

Mục Lục

Phật giáo nguyên thuỷ/ Kinh Tạng Pali/ Kinh Tương Ưng Bộ// III. THIÊN UẨN/ 22.  TƯƠNG ƯNG UẨN NĂM MƯƠI KINH ĐẦU¹/ I. PHẨM NAKULAPITU 

VII. KINH CHẤP THỦ VÀ ƯU NÃO (Upādāparitassanāsutta)31 (S. III. 15)

7. Nhân duyên tại Sāvatthi.

– Này các Tỷ-kheo, Ta sẽ giảng cho các ông về sự chấp thủ và ưu não, sự không chấp thủ và không ưu não. Hãy lắng nghe và khéo tác ý, Ta sẽ giảng.

– Thưa vâng, bạch Thế Tôn.

Các vị Tỷ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn. Thế Tôn nói như sau:

– Này các Tỷ-kheo, thế nào là chấp thủ và ưu não?

Ở đây, này các Tỷ-kheo, kẻ vô văn phàm phu không thấy rõ các bậc Thánh, không thuần thục pháp các bậc Thánh, không tu tập pháp các bậc Thánh; không thấy rõ các bậc Chân nhân, không thuần thục pháp các bậc Chân nhân, không tu tập pháp các bậc Chân nhân; người ấy quán sắc như là tự ngã, hay tự ngã như là có sắc, hay sắc ở trong tự ngã, hay tự ngã ở trong sắc. Đối với vị ấy, sắc ấy biến hoại và đổi khác. Đối với vị ấy, khi sắc ấy biến hoại và đổi khác, thức tùy chuyển32 theo sự biến hoại của sắc. Các pháp ưu não sanh khởi do thức tùy chuyển theo sự biến hoại của sắc sau khi xâm chiếm tâm và an trú.33 Do tâm bị xâm chiếm nên khủng bố (uttāsa), chướng ngại, khát vọng được sanh khởi và ưu não.

Vị ấy quán thọ như là tự ngã, hay tự ngã như là có thọ, hay thọ trong tự ngã, hay tự ngã trong thọ. Đối với vị ấy, thọ ấy biến hoại và đổi khác. Đối với vị ấy, khi thọ ấy biến hoại và đổi khác, thức tùy chuyển theo sự biến hoại của thọ. Các pháp ưu não sanh khởi do thức tùy chuyển theo sự biến hoại của thọ sau khi xâm chiếm tâm và an trú. Do tâm bị xâm chiếm nên khủng bố, chướng ngại, khát vọng được sanh khởi và ưu não.

Vị ấy quán tưởng như là tự ngã... vị ấy quán hành như là tự ngã, hay tự ngã như là có hành, hay hành trong tự ngã, hay tự ngã trong hành. Đối với vị ấy, hành ấy biến hoại và đổi khác. Đối với vị ấy, khi hành ấy biến hoại và đổi khác, thức tùy chuyển theo sự biến hoại của hành. Các pháp ưu não do thức tùy chuyển theo sự biến hoại của hành sanh khởi sau khi xâm chiếm tâm và an trú. Do tâm bị xâm chiếm nên khủng bố, chướng ngại, khát vọng được sanh khởi và ưu não.

Vị ấy quán thức như là tự ngã, hay tự ngã như là có thức, hay thức trong tự ngã, hay tự ngã trong thức. Đối với vị ấy, thức ấy biến hoại và đổi khác. Đối với vị ấy, khi thức ấy biến hoại và đổi khác, thức tùy chuyển theo sự biến hoại của thức. Các pháp ưu não do thức tùy chuyển theo sự biến hoại của thức sanh khởi sau khi xâm chiếm tâm và an trú. Do tâm bị xâm chiếm nên khủng bố, chướng ngại, khát vọng được sanh khởi và ưu não.

Như vậy, này các Tỷ-kheo, là chấp thủ và ưu não.

Và này các Tỷ-kheo, như thế nào là không chấp thủ và không ưu não?

Ở đây, này các Tỷ-kheo, vị đa văn Thánh đệ tử thấy rõ các bậc Thánh, thuần thục pháp các bậc Thánh, khéo tu tập pháp các bậc Thánh; thấy rõ các bậc Chân nhân, thuần thục pháp các bậc Chân nhân, khéo tu tập pháp các bậc Chân nhân; không quán sắc như là tự ngã, hay tự ngã như là có sắc, hay sắc ở trong tự ngã, hay tự ngã ở trong sắc. Đối với vị ấy, sắc ấy biến hoại và đổi khác. Đối với vị ấy, khi sắc ấy biến hoại và đổi khác, thức không tùy chuyển theo sự biến hoại của sắc. Các pháp ưu não do thức tùy chuyển theo sự biến hoại của sắc không sanh khởi, không xâm chiếm tâm và an trú. Do tâm không bị xâm chiếm nên không có khủng bố, không có chướng ngại, không có khát vọng khởi lên và ưu não.

... không quán thọ như là tự ngã, hay tự ngã như là có thọ, hay thọ ở trong tự ngã, hay tự ngã ở trong thọ. Đối với vị ấy, thọ ấy biến hoại và đổi khác. Đối với vị ấy, khi thọ ấy biến hoại và đổi khác, thức không tùy chuyển theo sự biến hoại của thọ. Các pháp ưu não do thức tùy chuyển theo sự biến hoại của thọ không sanh khởi, không xâm chiếm tâm và an trú. Do tâm không bị xâm chiếm nên không có khủng bố, không có chướng ngại, không có khát vọng khởi lên và ưu não.

... không quán tưởng như là tự ngã...

... không quán hành như là tự ngã...

... không quán thức như là tự ngã, hay tự ngã như là có thức, hay thức ở trong tự ngã, hay tự ngã ở trong thức. Đối với vị ấy, thức ấy biến hoại và đổi khác. Đối với vị ấy, khi thức ấy biến hoại và đổi khác, thức không tùy chuyển theo sự biến hoại của thức. Các pháp ưu não do thức tùy chuyển theo sự biến hoại của thức không sanh khởi, không xâm chiếm tâm và an trú. Do tâm không bị xâm chiếm nên không có khủng bố, không có chướng ngại, không có khát vọng khởi lên và ưu não.

Như vậy, này các Tỷ-kheo, là sự không chấp thủ, không ưu não.

Tham chiếu:
¹ Trong bản tiếng Anh của PTS, Tương ưng Uẩn được trình bày theo 3 phần: The First Fifty Suttas (50 kinh đầu), The Middle Fifty (50 kinh giữa), The Last Fifty (50 kinh cuối).
³¹ SA. II. 262: Upādāparitassananti gahaṇena uppannaṃ paritassanaṃ (“Ưu não do chấp thủ” nghĩa
là sự ưu não khởi lên do sự bám víu, cố chấp). Xem M. I. 136. Tham chiếu: Tạp. 雜 (T.02. 0099.43.0010c19); Tạp. 雜 (T.02. 0099.66. 0017b16).
³² Anuparivatti: Tâm luôn suy nghĩ về các vấn đề nhỏ nhặt.
³³ Pariyādāya tiṭṭhanti: Xâm chiếm, an trú. Xem S. II. 235.