Phật giáo nguyên thuỷ/ Kinh Tạng Pali/ Kinh Tương Ưng Bộ// II. THIÊN NHÂN DUYÊN/ 12. TƯƠNG ƯNG NHÂN DUYÊN/ V. PHẨM GIA CHỦ 

III. KINH KHỔ (Dukkhasutta) (S. II. 71)

43. Trú tại Sāvatthi…

– Này các Tỷ-kheo, Ta sẽ giảng sự tập khởi và sự đoạn diệt của khổ. Hãy nghe và khéo suy nghiệm, Ta sẽ giảng.

– Thưa vâng, bạch Thế Tôn.

Các Tỷ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn. Thế Tôn nói như sau:

– Và này các Tỷ-kheo, thế nào là khổ tập khởi?

Do duyên con mắt và các sắc nên nhãn thức khởi lên, do ba cái tụ hội nên xúc khởi, do duyên xúc nên có thọ, do duyên thọ nên có ái. Này các Tỷ-kheo, đây là khổ tập khởi.

Do duyên tai và các tiếng... 

Do duyên mũi và các hương... 

Do duyên lưỡi và các vị... 

Do duyên thân và các xúc...

Do duyên ý và các pháp nên ý thức khởi lên, do ba cái tụ hội nên có xúc, do duyên xúc nên có thọ, do duyên thọ nên có ái. Này các Tỷ-kheo, đây là khổ tập khởi.

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là khổ đoạn diệt?

Do duyên con mắt và các sắc nên nhãn thức khởi lên, do ba cái tụ hội nên có xúc, do duyên xúc nên có thọ, do duyên thọ nên có ái. Do ly tham, đoạn diệt ái ấy một cách hoàn toàn nên thủ diệt; do thủ diệt nên hữu diệt; do hữu diệt nên sanh diệt; do sanh diệt nên già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não đều đoạn diệt. Như vậy là sự đoạn diệt của toàn bộ khổ uẩn này. Này các Tỷ-kheo, đây là khổ đoạn diệt.

Do duyên lỗ tai và các tiếng nên nhĩ thức sanh khởi... 

Do duyên mũi và các hương nên tỷ thức sanh khởi... 

Do duyên lưỡi và các vị nên thiệt thức sanh khởi... 

Do duyên thân và các xúc nên thân thức sanh khởi...

Do duyên ý và các pháp nên ý thức sanh khởi, do ba cái tụ hội nên có xúc, do duyên xúc nên có thọ, do duyên thọ nên có ái. Do sự ly tham, đoạn diệt ái ấy một cách hoàn toàn nên thủ diệt; do thủ diệt nên hữu diệt; do hữu diệt nên sanh diệt; do sanh diệt nên già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não đoạn diệt. Như vậy là sự đoạn diệt của toàn bộ khổ uẩn này.

Này các Tỷ-kheo, đây là khổ đoạn diệt.