Phật giáo nguyên thuỷ/ Kinh Tạng Pali/ Kinh Tương Ưng Bộ// II. THIÊN NHÂN DUYÊN/ 12. TƯƠNG ƯNG NHÂN DUYÊN/ V. PHẨM GIA CHỦ 

I. KINH NĂM SỢ HÃI HẬN THÙ (Pañcaverabhayasutta)⁵⁴ (S. II. 68) 

41. Trú ở Sāvatthi.

Rồi gia chủ Anāthapiṇḍika (Cấp Cô Độc) đi đến Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên. Thế Tôn nói với gia chủ Anāthapiṇḍika đang ngồi xuống một bên: 

– Khi nào, này gia chủ, vị Thánh đệ tử nhiếp phục được năm sợ hãi hận thù; khi nào được đầy đủ bốn Dự lưu chi; khi nào Thánh lý⁵⁵ nhờ trí tuệ được khéo thấy, được khéo thâm nhập; khi ấy, vị ấy nếu muốn, có thể tự mình tuyên bố cho mình: “Ta là người đoạn diệt được địa ngục; đoạn diệt được bàng sanh; đoạn diệt được ngạ quỷ; đoạn diệt được cõi dữ, ác thú, đọa xứ. Ta là bậc Dự lưu, ta không còn bị đọa lạc, ta đã được quyết định, Chánh đẳng giác là mục tiêu tối hậu [của ta].” 

Thế nào là năm sợ hãi hận thù được nhiếp phục? 

Này gia chủ, sợ hãi hận thù do người sát sinh, vì duyên sát sinh đưa đến trong hiện tại, sợ hãi hận thù đưa đến trong tương lai, kể cả tâm khổ, tâm ưu người ấy cảm thọ. Đối với vị đoạn tuyệt sát sanh, như vậy sợ hãi hận thù được nhiếp phục. 

Này gia chủ, sợ hãi hận thù do người lấy của không cho, vì duyên lấy của không cho đưa đến trong hiện tại, sợ hãi hận thù đưa đến trong tương lai, kể cả tâm khổ, tâm ưu người ấy cảm thọ. Đối với vị đoạn tuyệt lấy của không cho, như vậy sợ hãi hận thù được nhiếp phục.

 Này gia chủ, sợ hãi hận thù do người sống tà hạnh trong các dục, vì duyên sống tà hạnh trong các dục đưa đến trong hiện tại, sợ hãi hận thù đưa đến trong tương lai, kể cả tâm khổ, tâm ưu người ấy cảm thọ. Đối với vị đoạn tuyệt sống tà hạnh trong các dục, như vậy sợ hãi hận thù được nhiếp phục. 

Này gia chủ, sợ hãi hận thù do người nói láo, vì duyên nói láo đưa đến trong hiện tại, sợ hãi hận thù đưa đến trong tương lai, kể cả tâm khổ, tâm ưu người ấy cảm thọ. Đối với vị đoạn tuyệt nói láo, như vậy sợ hãi hận thù được nhiếp phục.

Này gia chủ, sợ hãi hận thù do người đắm say rượu men rượu nấu, vì duyên đắm say rượu men rượu nấu đưa đến trong hiện tại, sợ hãi hận thù đưa đến trong tương lai, kể cả tâm khổ, tâm ưu người ấy cảm thọ. Đối với vị đoạn tuyệt đắm say rượu men rượu nấu, như vậy sợ hãi hận thù được nhiếp phục.

Năm sự sợ hãi hận thù này được nhiếp phục.

– Thế nào là bốn Dự lưu chi được đầy đủ?

Ở đây, này gia chủ, vị Thánh đệ tử đầy đủ lòng tin bất động đối với đức Phật: “Đây là Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhơn Sư, Phật, Thế Tôn.”

Vị ấy đầy đủ lòng tin bất động đối với Pháp: “Đây là Pháp do Thế Tôn khéo thuyết, thiết thực hiện tại, có quả tức thời, đến để mà thấy, có khả năng hướng thượng, do người trí tự mình giác hiểu.”

Vị ấy đầy đủ lòng tin bất động đối với chúng Tăng: “Chúng Tăng đệ tử Thế Tôn là bậc Thiện hạnh, chúng Tăng đệ tử Thế Tôn là bậc Trực hạnh, chúng Tăng đệ tử Thế Tôn là bậc Chánh hạnh, chúng Tăng đệ tử Thế Tôn là bậc Như pháp hạnh; tức là bốn đôi tám vị. Chúng Tăng đệ tử của Thế Tôn đáng được tôn kính, đáng được hiến dâng, đáng được cúng dường, đáng được chắp tay, là phước điền vô thượng ở trên đời.”

Vị ấy đầy đủ các giới đức được bậc Thánh quý mến, không bị bể vụn, không bị hủy hoại, không có tỳ vết, không có vết nhơ, đưa đến tự do,⁵⁶ được người trí tán thán, không bị nhiễm trước, đưa đến thiền định, bốn Dự lưu chi này được đầy đủ.

Thế nào là Thánh lý nhờ trí tuệ được khéo thấy, được khéo thâm nhập?

Ở đây, này gia chủ, vị Thánh đệ tử khéo chánh tư duy định lý Duyên khởi như sau: “Do cái này có mặt, cái kia có mặt; do cái này không có mặt, cái kia không có mặt. Do cái này sanh, cái kia sanh; do cái này diệt, cái kia diệt.”

... do duyên vô minh có hành; do duyên hành có thức... (như trên). Như vậy là sự tập khởi của toàn bộ khổ uẩn này. Do ly tham, đoạn diệt vô minh một cách hoàn toàn nên hành diệt; do hành diệt nên thức diệt... (như trên). Như vậy là sự đoạn diệt của toàn bộ khổ uẩn này.

Đây là Thánh lý nhờ trí tuệ được khéo thấy, được khéo thâm nhập.

Này gia chủ, khi nào vị Thánh đệ tử nhiếp phục được năm sợ hãi hận thù này; khi nào đầy đủ bốn Dự lưu chi này; khi nào Thánh lý này nhờ trí tuệ được khéo thấy, được khéo thâm nhập; khi ấy, vị ấy nếu muốn, có thể tự mình tuyên bố cho mình: “Ta là người đoạn diệt được địa ngục; đoạn diệt được bàng sanh; đoạn diệt được ngạ quỷ; đoạn diệt được cõi dữ, ác thú, đọa xứ. Ta là bậc Dự lưu, ta không còn bị đọa lạc, ta đã được quyết định, Chánh đẳng giác là mục tiêu tối hậu [của ta].”

Tham chiếu:
⁵⁴ Pañca bhayāni verāni. Vera là thù nghịch, vốn xuất phát từ chữ Vīra là anh hùng. Kinh này giống kinh trong A. V. 152.
⁵⁵ Ñāya. Chữ này thường đi theo chữ dhamma và kusala có nghĩa là sự thật, đồng nghĩa với kalyāṇadhammatā, kusaladhammatā (thiện tánh). Ngài Buddhaghosa giải thích lý Duyên khởi và Bát chánh đạo đều sử dụng thuật ngữ ñāya.
⁵⁶ Bhujissa. Xem DB. II. 85.