Phật giáo nguyên thuỷ/ Kinh Tạng Pali/ Kinh Tương Ưng Bộ// I. THIÊN CÓ KỆ/ 10. TƯƠNG ƯNG DẠ-XOA

III. KINH SŪCILOMA (Sūcilomasutta) (S. I. 207)
237. Một thời, Thế Tôn ở Gayā, trên hòn đá Ṭaṅkita, tại trú xứ của dạ-xoa Sūciloma.

Lúc bấy giờ, dạ-xoa Khara và dạ-xoa Sūciloma¹ đi ngang qua, không xa Thế Tôn bao nhiêu.

Rồi dạ-xoa Khara nói với dạ-xoa Sūciloma:

– Đây là một Sa-môn.

– Đây không phải Sa-môn. Đây là Sa-môn giả, hay ít nhất cho đến khi ta biết được Sa-môn hay Sa-môn giả.

Rồi dạ-xoa Sūciloma đi đến Thế Tôn; sau khi đến, liền nghiêng thân về phía Thế Tôn.

Thế Tôn liền tránh né thân của mình. 

Dạ-xoa Sūciloma nói với Thế Tôn:

– Có phải Sa-môn sợ ta?

– Này Hiền giả, Ta không sợ ông. Nhưng xúc chạm với ông là điều tồi tệ (pāpaka).

– Này Sa-môn, ta sẽ hỏi ông một câu. Nếu ông không trả lời ta được, ta sẽ làm tâm ông điên loạn; hay ta làm ông bể tim; hay nắm lấy chân, ta sẽ quăng ông qua bờ bên kia sông Hằng.

– Này Hiền giả, ở thế giới chư thiên, ma giới hay Phạm thiên giới, với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, với chư thiên và loài người, Ta không thấy một ai có thể làm tâm Ta điên loạn; hay làm bể tim Ta; hay nắm lấy chân Ta, quăng Ta qua bờ bên kia sông Hằng. Tuy vậy, này Hiền giả, hãy hỏi đi như ông muốn.

[Dạ-xoa:]

Tham dục và sân hận, 
Do nhân gì sanh khởi? 
Bất mãn và thỏa mãn, 
Sợ hãi từ đâu sanh? 
Từ đâu được khởi lên, 
Các tư tưởng, tư duy, 
Như quạ được bầy trẻ,² 
Thả bay rồi kéo lại?

[Thế Tôn:]

Tham dục và sân hận, 
Do nhân này sanh khởi. 
Bất mãn và thỏa mãn, 
Sợ hãi từ đây sanh. 
Từ đây được khởi lên, 
Các tư tưởng, tư duy, 
Như quạ được bầy trẻ, 
Thả bay rồi kéo lại. 
Chính do tham ái sanh, 
Chính do tự ngã sanh,
Như cây Nigrodha (cây Bàng), 
Rễ từ thân cây sanh.
Phàm phu bám ác dục, 
Như dây leo khắp rừng. 
Những ai hiểu biết được, 
Do nhân ấy sanh khởi, 
Họ diệt trừ nhân ấy. 
Hãy nghe, này dạ-xoa, 
Họ vượt bộc lưu này, 
Bộc lưu thật khó vượt, 
Từ trước chưa vượt qua, 
Không còn phải tái sanh.

Tham chiếu:
¹ Theo Chú giải, dạ-xoa Sūciloma có lông như mũi kim, lông dựng ngược và há miệng rất dễ sợ, còn dạ-xoa Khara có vảy như vảy cá sấu.
² Ngài Buddhaghosa giải thích ví dụ này như sau: Mấy đứa trẻ cột một đầu dây vào chân con quạ, một đầu dây cột vào ngón tay của chúng, khi con quạ bay lên thì chúng kéo giật lại; cũng vậy, tâm bất thiện do tự tâm chúng ta khởi lên, lại cũng được tâm thức của chúng ta điều phục lại.