Phật giáo nguyên thuỷ/ Kinh Tạng Pali/ Kinh Tương Ưng Bộ// I. THIÊN CÓ KỆ/ 3. TƯƠNG ƯNG KOSALA/ II. PHẨM THỨ HAI

II. KINH NĂM VUA (Pañcarājasutta) (S. I. 79)
123. Nhân duyên tại Sāvatthi. Một thời, năm vị vua, với Vua Pasenadi nước Kosala là thượng thủ, đang thọ hưởng, được cung cấp và được đoanh vây với năm dục công đức.¹⁷ Câu chuyện sau đây được khởi lên giữa các vị ấy: “Dục nào tối thượng?”

Ở đây, có người nói: “Sắc là dục tối thượng”, có người nói: “Tiếng là dục tối thượng”, có người nói: “Hương là dục tối thượng”, có người nói: “Vị là dục tối thượng”, có người nói: “Xúc là dục tối thượng.” Và các vua ấy không thể thuyết phục nhau về vấn đề này.

Rồi Vua Pasenadi nước Kosala nói với các vua ấy:

– Chư Tôn giả, chúng ta hãy đi đến Thế Tôn; sau khi đến hãy hỏi Thế Tôn ý nghĩa này. Thế Tôn trả lời chúng ta như thế nào, chúng ta sẽ như vậy thọ trì.

– Thưa vâng, Tôn giả.

Các vua ấy vâng đáp Vua Pasenadi nước Kosala.

Rồi năm vua ấy, với Vua Pasenadi nước Kosala là thượng thủ, đi đến Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn và ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên, Vua Pasenadi nước Kosala bạch Thế Tôn:

– Ở đây, bạch Thế Tôn, năm vua chúng con đang thọ hưởng, được cung cấp, được đoanh vây với năm dục công đức. Câu chuyện sau đây được khởi lên giữa chúng con: “Dục nào là tối thượng?” Có người nói: “Sắc là dục tối thượng”, có người nói: “Tiếng là dục tối thượng”, có người nói: “Hương là dục tối thượng”, có người nói: “Vị là dục tối thượng”, có người nói: “Xúc là dục tối thượng.” Bạch Thế Tôn, dục nào là tối thượng?

– Thưa Đại vương, tùy theo cùng độ ưa thích mà Ta nói rằng dục ấy là tối thượng trong năm dục công đức. Và thưa Đại vương, các sắc ấy đối với một số người, được ưa thích; các sắc ấy đối với một số người, không được ưa thích. Thưa Đại vương, nếu một ai ưa thích đối với các sắc pháp, tâm viên ý mãn; không có muốn các sắc pháp nào khác hơn, các sắc pháp nào tốt đẹp hơn các sắc pháp ấy; thời đối với vị này, các sắc pháp ấy là tối thượng, các sắc pháp ấy là vô thượng.

Thưa Đại vương, các tiếng ấy... các hương ấy... các vị ấy... Thưa Đại vương, các xúc ấy đối với một số người, được ưa thích; các xúc ấy đối với một số người, không được ưa thích. Thưa Đại vương, nếu một ai ưa thích đối với xúc pháp, tâm viên ý mãn; không có ý muốn các xúc pháp nào khác hơn, các xúc pháp nào tốt hơn các xúc pháp ấy; thời đối với vị này, các xúc pháp ấy là tối thượng, các xúc pháp ấy là vô thượng.

Lúc bấy giờ, có cư sĩ Candanaṅgalika đang ngồi trong hội chúng ấy. Rồi cư sĩ Candanaṅgalika từ chỗ ngồi đứng dậy, đắp thượng y lên một bên vai, chắp tay hướng về Thế Tôn và bạch Thế Tôn:

– Bạch Thế Tôn, một tư tưởng khởi lên nơi con. Bạch Thiện Thệ, một tư tưởng khởi lên nơi con.

Thế Tôn nói:

– Này Candanaṅgalika, hãy nói lên tư tưởng ấy.

Rồi cư sĩ Candanaṅgalika, trước mặt Thế Tôn, tán thán với một bài kệ thích nghi:

Giống như hoa sen đỏ, 
Nực thơm mùi hương dịu, 
Sáng sớm tinh sương nở, 
Với hương hoa ứ đọng. 
Hãy xem Aṅgīrasa,
Chói hào quang chiếu diệu, 
Như mặt trời sáng chói, 
Giữa hư không bao la.

Rồi năm vị vua ấy đắp năm áo lên trên mình cư sĩ Candanaṅgalika. 

Nhưng cư sĩ Candanaṅgalika đắp năm áo ấy lên trên thân Thế Tôn.

Tham chiếu:
¹⁷ Kāma, trong trường hợp này không phải chỉ cho đối tượng của các căn mà chỉ cho các cảm thọ liên hệ đến các căn và người vui thích các cảm thọ ấy. Xem Cpd. 81, n. 2.