Viện Nghiên Cứu Phật Học

Tam tạng Thánh điển PGVN 05  »  Kinh Tam tạng Thượng tọa bộ 05»

Kinh Tiểu Bộ Quyển 1
Hòa Thượng THÍCH MINH CHÂU dịch
NGUYÊN TÂM - TRẦN PHƯƠNG LAN

Mục Lục

Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tiểu Bộ Quyển 1/ CHUYỆN NGẠ QUỶ/ I. PHẨM CON RẮN (URAGAVAGGA)

§12. CHUYỆN NGẠ QUỶ RẮN (Uragapetavatthu)4 (Pv. 11; PvA. 61)

Bậc Ðạo sư kể chuyện này trong lúc đang trú tại Jetavana (Kỳ Viên).

Thuở ấy, tại Sāvatthi (Xá-vệ), tương truyền con trai một vị đệ tử tại gia từ trần. Người cha đắm mình vào nỗi sầu khổ khóc than, không bước ra ngoài; vị ấy không thể làm gì được nên chỉ ở trong nhà.

Lúc ấy, bậc Ðạo sư vừa xuất định “Ðại bi”, từ sáng sớm đang quán sát cõi trần với Phật nhãn; sau khi thấy người đệ tử tại gia kia, Ngài cầm y bát và đến đứng ngay tại cửa nhà vị ấy.

Vị đệ tử ấy vội vã đi ra tiếp đón Ngài, đỡ lấy bình bát và mời Ngài vào trong. Ðức Thế Tôn nói với vị ấy:

- Này cư sĩ, sao ông có vẻ mang nặng sầu tư? Vị ấy đáp:

- Bạch Thế Tôn, quả thật con trai yêu quý của con vừa qua đời, nên con mang nặng sầu tư.

Sau đó, đức Thế Tôn, bậc Ly Sầu, kể cho vị ấy nghe như trong Chú giải Chuyện Con rắn.5

Thuở xưa, trong quốc độ Kāsi, ở Ba-la-nại, có một gia đình Bà-la-môn được mệnh danh Dhammapāla (Hộ Pháp). Trong nhà này, vị Bà-la-môn, bà vợ, con trai, con gái, con dâu, nữ tỳ, tất cả mọi người đều hân hoan thích thú hướng tâm niệm về cái chết. Bất cứ ai rời khỏi nhà đều nói cho những người khác biết và ra đi không hề bị ai để ý gì cả.

Rồi một hôm, vị Bà-la-môn cùng con trai ra đồng và cày ruộng. Trong khi cậu con trai nhóm lửa để sấy khô cây cỏ, tức thì một con rắn hổ mun sợ hãi bò ra khỏi lỗ cây và cắn cậu con trai vị Bà-la-môn. Cậu từ trần và hóa sanh làm Thiên chủ Sakka.

Còn vị Bà-la-môn, sau khi tắm rửa thật sạch sẽ và xoa dầu thơm cho mình xong, được những người hộ tống vây quanh, vị ấy đặt thi thể con lên giàn hỏa và châm lửa, giống như thể vị ấy đang đốt một đống củi vậy. Vị ấy cứ đứng đó, không sầu não cũng chẳng tự hành hạ mình, sau khi đã chú tâm vào niệm vô thường.

Bấy giờ, con trai vị Bà-la-môn đã hóa sanh làm Thiên chủ Sakka, chính là Bồ-tát. Sau khi suy xét thiện nghiệp đã làm ở kiếp trước và đầy lòng thương xót cha Ngài cùng quyến thuộc, Ngài liền đến chỗ ấy, giả dạng một Bà-la-môn. Khi Ngài thấy mọi người không than khóc, liền bảo:

- Này, chư vị đang nướng thịt súc vật à, cho ta một ít, ta đang đói đây.

- Này Bà-la-môn, không phải là con vật đâu, con người đấy. Bồ-tát hỏi:

- Thế đó là kẻ thù của chư vị chăng? Người cha đáp:

- Chẳng phải kẻ thù đâu, mà là đứa con được bảo dưỡng trong lòng chúng tôi đấy, chính đứa con trai yêu quý, đầy đủ các đức tính ưu tú của chúng tôi đấy.

Bồ-tát lại hỏi:

- Thế tại sao ông không khóc con? Vị Bà-la-môn đáp:

85.
Như con rắn trút bỏ da tàn,
Ðạt đến trưởng thành chính bản thân,
Cũng vậy khi thân không hưởng lạc,
Ðúng thời người chết phải từ trần.
86.
Kẻ bị thiêu không hiểu biết rằng,
Họ hàng quyến thuộc vẫn đau thương,
Cho nên tôi chẳng hề than khóc,
Nó đã đi theo đúng bước đường.
Sau đó, Thiên chủ Sakka hỏi bà mẹ:
– Bà ơi, người chết ấy là gì của bà?
Bà đáp lại:
– Thưa Ngài, tôi đã cưu mang nó mười tháng trong bụng, tôi cho nó bú mớm, tôi dẫn dắt tay chân nó, nó là con trai tôi, đã khôn lớn rồi.
Thiên chủ hỏi:
– Cho dù cha là đàn ông thường không khóc, chứ lòng mẹ chắc chắn là mềm yếu. Tại sao bà không khóc?
Nghe vậy, bà đáp:
87.
Không gọi từ đâu nó đến đây,
Chẳng ai cho phép nó đi ngay,
Nó đi nó đến đều như vậy,
Sao phải khóc than nó chốn này?
88.
Kẻ bị thiêu không hiểu biết rằng,
Họ hàng quyến thuộc vẫn đau thương,
Cho nên tôi chẳng hề than khóc,
Nó đã đi theo đúng bước đường.
Sau đó, Ngài hỏi người em:
– Này cô, người ấy là gì của cô?
– Thưa Ngài, đó là anh trai của con.
– Này cô, chị em gái thường rất yêu mến anh em trai. Tại sao cô không khóc? Cô em giải thích:
89.
Nếu con khóc sẽ phải gầy mòn,
Bù đắp có gì trả lại con?
Còn phát sanh ra nhiều bất lợi,
Cho bà con quyến thuộc thân bằng.
90.
Kẻ bị thiêu không hiểu biết rằng,
Họ hàng quyến thuộc vẫn đau thương,
Cho nên con chẳng hề than khóc,
Kẻ đã đi theo đúng bước đường.
Sau đó, Ngài lại hỏi người quả phụ:
– Người đó là gì đối với chị?
– Thưa Ngài, đó là chồng của con.
– Này chị, các người vợ thường rất yêu thương chồng mình. Tại sao chị không khóc?
Nàng liền giải thích:
91.
Giống như đứa trẻ nọ kêu than,
Khi mặt trăng kia cứ lặn dần,
Làm chính việc này đâu có khác,
Người nào thương khóc kẻ từ trần.
92.
Kẻ bị thiêu không hiểu biết rằng,
Họ hàng quyến thuộc vẫn đau thương,
Cho nên con chẳng hề than khóc,
Kẻ đã đi theo đúng bước đường.
Sau đó, Ngài hỏi cô nữ tỳ:
– Này cô, người ấy là gì của cô?
– Thưa Ngài, đó là cậu chủ con.
– Nếu vậy, chắc có lẽ cậu ấy đã đánh đập cô và cô sắp làm quản gia rồi, bởi thế, cô không than khóc vì suy nghĩ: “Ta rất sung sướng được thoát khỏi người đã chết này.”
Nữ tỳ đáp:
– Thưa Ngài, xin đừng nói như vậy với con. Ðiều ấy không đúng. Cậu chủ nhà đối với con đầy kiên nhẫn, thân ái, ân cần, cư xử đúng mực chơn chánh như một thanh niên trưởng thành được nuôi dạy chu đáo.
– Thế tại sao cô không khóc?
Nàng đáp:
93.
Giống như trường hợp Bà-la-môn,
Có một chiếc bình đã vỡ toang,
Không thể phục hồi và cũng vậy,
Hoài công thương khóc kẻ từ trần.
94.
Kẻ bị thiêu không hiểu biết rằng,
Họ hàng quyến thuộc vẫn đau thương,
Cho nên con chẳng hề than khóc,
Kẻ đã đi theo đúng bước đường.
Khi Thiên chủ Sakka đã nghe pháp thoại của cả nhà ấy xong, Ngài hân hoan nói:
– Chư vị đã chơn chánh tu tập niệm chết. Từ nay về sau, chư vị không cần cày bừa lao động gì nữa cả.
Ngài liền hóa hiện ra bảy thứ báu vật tràn đầy nhà họ và khuyên nhủ họ với những lời này:
– Hãy chuyên tâm bố thí, hành trì ngũ giới và giữ ngày trai giới (Bố-tát)!
Sau đó, Ngài xuất lộ nguyên hình trước mặt họ và trở về cõi của Ngài. Còn vị Bà-la-môn và gia đình luôn bố thí, thực hành mọi thiện sự khác và sau khi sống đời trường thọ, liền được tái sanh lên thiên giới.
Tham khảo:
4 Xem J. III. 164, Uragajātaka (Chuyện con rắn), số §354.
5 Như trên.

Tác quyền © 2024 Hội đồng quản trị VNCPHVN.

Chúng tôi khuyến khích các hình thức truyền bá theo tinh thần phi vụ lợi với điều kiện: không được thay đổi nội dung và phải ghi rõ xuất xứ của trang web này.