Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tăng Chi Bộ/ CHƯƠNG X MƯỜI PHÁP (DASAKANIPĀTA)/ X. PHẨM UPĀLI (UPĀLIVAGGA)

IV. KINH VAJJIYAMĀHITA (Vajjiyamāhitasutta) (A. V. 189)

94. Một thời, Thế Tôn trú ở Campā, trên bờ hồ Gaggarā. Rồi gia chủ Vajjiyamāhita, vào buổi sáng sớm đi ra khỏi Campā, đến yết kiến Thế Tôn. Rồi gia chủ Vajjiyamāhita suy nghĩ: “Nay không phải thời để yết kiến Thế Tôn, Thế Tôn đang thiền tịnh. Cũng không phải thời để yết kiến các Tỷ- kheo đang tu tập về ý, các Tỷ-kheo đang tu tập về ý đang thiền tịnh. Vậy ta hãy đi đến khu vườn các du sĩ ngoại đạo.” Rồi gia chủ Vajjiyamāhita đi đến khu vườn các du sĩ ngoại đạo.

Lúc bấy giờ, các du sĩ ngoại đạo đang ngồi hội họp, đang tụ họp, ồn ào, cao tiếng, lớn tiếng bàn luận những vấn đề phù phiếm. Các du sĩ ngoại đạo ấy thấy gia chủ Vajjiyamāhita từ xa đi đến; khi thấy vậy, liền dặn dò, bảo với nhau: “Hãy bớt ồn ào, các Tôn giả! Chớ làm ồn, các Tôn giả! Gia chủ Vajjiyamāhita này đang đến, một đệ tử của Sa-môn Gotama có gia đình, mặc áo trắng ở Campā. Gia chủ Vajjiyamāhita là một trong những vị ấy. Các vị ấy ưa ít ồn ào, được huấn luyện trong ít ồn ào, tán thán ít ồn ào. Nếu vị ấy thấy hội chúng ít ồn ào, vị ấy có thể nghĩ đến thăm ở đây.” Rồi các du sĩ ngoại đạo ấy giữ im lặng.

Rồi gia chủ Vajjiyamāhita đi đến các du sĩ ngoại đạo ấy; sau khi đến, nói lên với các du sĩ ngoại đạo ấy những lời chào đón hỏi thăm; sau khi nói lên những lời chào đón hỏi thăm thân hữu, liền ngồi xuống một bên. Các du sĩ ngoại đạo ấy nói với gia chủ Vajjiyamāhita đang ngồi một bên:

– Có đúng sự thật chăng, này gia chủ, Sa-môn Gotama chỉ trích mọi khổ hạnh, nhất hướng bài bác, chống đối mọi khổ hạnh, mọi nếp sống kham khổ?

– Thưa các Tôn giả, Thế Tôn không chỉ trích mọi khổ hạnh, không nhất hướng bài bác, chống đối mọi khổ hạnh, mọi nếp sống kham khổ. Thưa các Tôn giả, Thế Tôn chỉ trích cái gì đáng chỉ trích, tán thán cái gì đáng tán thán. Thưa các Tôn giả, Thế Tôn chỉ trích cái gì đáng chỉ trích, tán thán cái gì đáng tán thán, như vậy Thế Tôn là người phân tích luận, không phải là người nhất hướng luận (nói một chiều).

Được nghe nói vậy, một du sĩ nói với gia chủ Vajjiyamāhita:

– Thôi chờ ở đây, này gia chủ, gia chủ tán thán Sa-môn Gotama và Sa-môn Gotama là người hư vô, một người không bao giờ có định nghĩa rõ ràng.

– Ở đây, thưa các Tôn giả, tôi nói với các Tôn giả đúng pháp: “Đây là thiện”, thưa các Tôn giả, Thế Tôn đã định nghĩa. “Đây là bất thiện”, thưa các Tôn giả, Thế Tôn đã định nghĩa. “Đây là thiện, đây là bất thiện”, Thế Tôn đã định nghĩa. Thế Tôn là người có định nghĩa rõ ràng. Thế Tôn không phải là người chủ trương hư vô, không phải là người không có định nghĩa rõ ràng.

Khi được nghe nói vậy, các du sĩ ấy im lặng, hoang mang, thụt vai, cúi đầu, sững sờ không nói nên lời.

Rồi gia chủ Vajjiyamāhita, sau khi biết các du sĩ ngoại đạo ấy im lặng, hoang mang, thụt vai, cúi đầu, sững sờ không nói nên lời, từ chỗ ngồi đứng dậy, đi đến Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên, gia chủ Vajjiyamāhita, câu chuyện với các du sĩ ngoại đạo như thế nào, tất cả đều thuật lại cho Thế Tôn rõ.

– Lành thay! Lành thay! Này gia chủ, những kẻ ngu si ấy thường cần phải được bác bỏ với sự khéo bác bỏ nhờ Chánh pháp. Này gia chủ, Ta không nói rằng tất cả khổ hạnh cần phải hành trì; này gia chủ, Ta cũng không nói rằng tất cả khổ hạnh không cần phải hành trì. Này gia chủ, Ta không nói rằng tất cả sự chấp trì cần phải được chấp trì; này gia chủ, Ta cũng không nói rằng tất cả sự chấp trì không nên chấp trì. Này gia chủ, Ta không nói rằng tất cả sự tinh cần phải tinh cần; này gia chủ, ta cũng không nói rằng tất cả sự tinh cần không nên tinh cần. Này gia chủ, Ta không nói rằng tất cả sự từ bỏ nên từ bỏ; này gia chủ, Ta cũng không nói rằng tất cả sự từ bỏ không nên từ bỏ. Này gia chủ, Ta không nói rằng tất cả sự giải thoát nên giải thoát; này gia chủ, Ta cũng không nói rằng tất cả sự giải thoát không nên giải thoát.

Này gia chủ, phàm hành trì khổ hạnh nào, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện tổn giảm, khổ hạnh ấy, Ta nói không nên hành trì; nhưng này gia chủ, phàm hành trì khổ hạnh nào, các pháp bất thiện tổn giảm, các pháp thiện tăng trưởng, khổ hạnh ấy, Ta nói nên hành trì.

Này gia chủ, phàm chấp hành chấp trì nào, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện tổn giảm, thời chấp trì ấy, Ta nói không nên chấp hành; phàm chấp hành chấp trì nào, các pháp bất thiện tổn giảm, các thiện pháp tăng trưởng, thời chấp trì ấy, Ta nói nên chấp hành.

Này gia chủ, phàm tinh cần nào được tinh tấn, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện tổn giảm, thời tinh cần ấy, Ta nói không nên tinh tấn; phàm tinh cần nào được tinh tấn, các pháp bất thiện tổn giảm, các pháp thiện tăng trưởng, thời tinh cần ấy, Ta nói nên tinh tấn.

Này gia chủ, phàm từ bỏ từ bỏ nào, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện tổn giảm, thời từ bỏ ấy, Ta nói không nên từ bỏ; phàm từ bỏ từ bỏ nào, các pháp bất thiện tổn giảm, các pháp thiện tăng trưởng, thời từ bỏ ấy, Ta nói nên từ bỏ.

Này gia chủ, phàm giải thoát giải thoát nào, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện tổn giảm, thời giải thoát ấy, Ta nói không nên giải thoát; phàm giải thoát giải thoát nào, các pháp bất thiện tổn giảm, các pháp thiện tăng trưởng, thời giải thoát ấy, Ta nói nên giải thoát.

Rồi gia chủ Vajjiyamāhita, sau khi được Thế Tôn với một pháp thoại thuyết giảng, khích lệ, làm cho phấn khởi, làm cho hoan hỷ, từ chỗ ngồi đứng dậy, đảnh lễ Thế Tôn, thân bên hữu hướng về Ngài rồi ra đi.

Rồi Thế Tôn, sau khi gia chủ Vajjiyamāhita ra đi không bao lâu, bảo các Tỷ-kheo:

– Phàm Tỷ-kheo nào, đã lâu ngày với trần cấu ít trong Pháp và Luật này, vị ấy hãy như vậy bài bác các du sĩ ngoại đạo với sự khéo bài bác nhờ Chánh pháp, như gia chủ Vajjiyamāhita đã làm.