Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tăng Chi Bộ/ CHƯƠNG X MƯỜI PHÁP (DASAKANIPĀTA)/ IX. PHẨM TRƯỞNG LÃO (THERAVAGGA)

VI. KINH TĂNG THƯỢNG MẠN (Adhimānasutta)¹¹² (A. V. 161)

86. Một thời, Tôn giả Mahākassapa ở Rājagaha (Vương Xá), Trúc Lâm, tại chỗ nuôi dưỡng các con sóc. Tại đấy, Tôn giả Mahākassapa gọi các Tỷ-kheo:

– Này chư Hiền Tỷ-kheo!

– Thưa vâng, Hiền giả.

Các Tỷ-kheo ấy vâng đáp Tôn giả Mahākassapa. Tôn giả Mahākassapa nói như sau:

– Ở đây, này chư Hiền, Tỷ-kheo nói lên chánh trí, nói rằng: “Tôi biết rõ như sau: ‘Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, những việc nên làm đã làm, không còn trở lại đời này nữa.’” Như Lai hay đệ tử Như Lai, những vị hành thiền, thiện xảo trong thiền chứng, thiện xảo trong tâm người khác, thiện xảo trong hành tướng tâm người khác, thẩm vấn, gạn hỏi, thảo luận. Vị ấy khi bị Như Lai hay đệ tử Như Lai là những vị hành thiền... thiện xảo trong hành tướng tâm người khác, thẩm vấn, gạn hỏi, thảo luận, rơi vào trống không, rơi vào rối ren, rơi vào bế tắc, rơi vào bất hạnh, rơi vào bế tắc và bất hạnh.

Như Lai hay đệ tử Như Lai là những vị hành thiền... thiện xảo trong hành tướng tâm của người khác, với tâm của mình, tác ý đến tâm người ấy như sau: “Như thế nào, vị Tôn giả này nói lên chánh trí, nói rằng: Tôi rõ biết: ‘Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, những việc nên làm đã làm, không còn trở lại đời này nữa.’” Như Lai hay đệ tử Như Lai là những bậc hành thiền... thiện xảo trong hành tướng tâm người khác, với tâm của mình, biết được tâm người ấy như sau: “Tăng thượng mạn là Tôn giả này, xem tăng thượng mạn của mình như là sự thật, chưa chứng đạt tưởng rằng đã chứng đạt, chưa làm tưởng rằng đã làm, chưa chứng đắc tưởng rằng đã chứng đắc, với tăng thượng mạn đã tuyên bố về chánh trí, nói rằng: Tôi rõ biết: ‘Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, việc nên làm đã làm, không còn trở lại đời này nữa.’”

Như Lai hay đệ tử Như Lai là những vị hành thiền... thiện xảo trong hành tướng tâm của người khác, với tâm của mình, tác ý đến tâm người ấy: “Dựa trên gì, Tôn giả này tăng thượng mạn, xem tăng thượng mạn của mình như là sự thật, chưa chứng đạt tưởng rằng đã chứng đạt... chưa chứng đắc tưởng rằng đã chứng đắc, với tăng thượng mạn đã tuyên bố về chánh trí, nói rằng: Tôi rõ biết: ‘Sanh đã tận... không còn trở lại đời này nữa.’”

Như Lai hay đệ tử Như Lai là những vị hành thiền... thiện xảo trong hành tướng tâm người khác, với tâm của mình, biết được tâm của người ấy: “Nghe nhiều là Tôn giả này, thọ trì điều đã nghe, cất chứa điều đã nghe. Những pháp nào sơ thiện, trung thiện, hậu thiện, có văn, có nghĩa, tán thán đời sống Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn, trong sạch, những pháp như vậy, vị ấy nghe nhiều, thọ trì điều được nghe, thọ trì đọc tụng bằng lời, với ý khéo quán sát, khéo thể nhập với chánh kiến. Do vậy, Tôn giả này tăng thượng mạn, xem tăng thượng mạn của mình như là sự thật, chưa chứng đạt tưởng rằng đã chứng đạt, chưa làm tưởng rằng đã làm, chưa chứng đắc tưởng rằng đã chứng đắc, với tăng thượng mạn đã tuyên bố về chánh trí, nói rằng: Tôi rõ biết: ‘Sanh đã tận... không còn trở lại đời này nữa.’”

Như Lai hay đệ tử Như Lai là những vị hành thiền... thiện xảo trong hành tướng tâm người khác, với tâm của mình, biết rõ tâm của người ấy:

Tham là Tôn giả này, sống nhiều với tâm bị tham chi phối, và tâm bị tham chi phối nghĩa là tổn giảm trong Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng.

Sân là Tôn giả này, sống nhiều với tâm bị sân chi phối, và tâm bị sân chi phối nghĩa là tổn giảm trong Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng.

Hôn trầm thụy miên là Tôn giả này, sống nhiều với tâm bị hôn trầm thụy miên chi phối, và tâm bị hôn trầm thụy miên chi phối nghĩa là tổn giảm trong Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng.

Trạo cử là Tôn giả này, sống nhiều với tâm bị trạo cử chi phối, và tâm bị trạo cử chi phối nghĩa là tổn giảm trong Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng.

Nghi là Tôn giả này, sống nhiều với tâm bị nghi hoặc chi phối, và tâm bị nghi hoặc chi phối nghĩa là tổn giảm trong Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng.

Ưa thích công việc là Tôn giả này, thích thú công việc, chuyên chú trong thích thú công việc, và ưa thích công việc nghĩa là tổn giảm trong Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng.

Ưa thích nói chuyện là Tôn giả này, thích thú nói chuyện, chuyên chú trong thích thú nói chuyện, và thích thú nói chuyện nghĩa là tổn giảm trong Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng.

Ưa thích ngủ nghỉ là Tôn giả này, thích thú ngủ nghỉ, chuyên chú trong thích thú ngủ nghỉ, và thích thú ngủ nghỉ nghĩa là tổn giảm trong Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng.

Ưa thích hội chúng là Tôn giả này, thích thú hội chúng, chuyên chú ưa thích hội chúng, và ưa thích hội chúng nghĩa là tổn giảm trong Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng.

Thất niệm là Tôn giả này, đối với các pháp cao thượng chỉ được phần nhỏ, dầu cho có chứng được thù thắng nhưng chỉ là phần nhỏ, lại đứng lại giữa đường, và đứng lại giữa đường nghĩa là tổn giảm trong Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng.

Tỷ-kheo ấy, này chư Hiền, không đoạn tận mười pháp này, sẽ được tăng trưởng, lớn mạnh, lớn rộng trong Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng, sự kiện này không xảy ra. Tỷ-kheo ấy, này chư Hiền, đoạn tận mười pháp này, sẽ được tăng trưởng, lớn mạnh, lớn rộng trong Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng, sự kiện này có xảy ra.

Tham khảo:

¹¹² Bản tiếng Anh của PTS: The Question of Gnosis, nghĩa là Câu hỏi về chánh trí.