Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tăng Chi Bộ/ CHƯƠNG IX CHÍN PHÁP (NAVAKANIPĀTA)/ III. PHẨM CHỖ CƯ TRÚ CỦA HỮU TÌNH (SATTĀVĀSAVAGGA)

II. KINH NGỰA CHƯA ĐƯỢC ĐIỀU PHỤC (Assakhaḷuṅkasutta)33 (A. IV. 397) 

22. Này các Tỷ-kheo, Ta sẽ giảng về ba loại ngựa chưa được điều phục và ba hạng người chưa được điều phục; ba loại ngựa được điều phục và ba hạng người được điều phục; ba loại ngựa hiền thiện thuần lương và ba hạng người hiền thiện thuần lương. Hãy nghe và khéo tác ý. Ta sẽ nói

– Thưa vâng, bạch Thế Tôn

Các Tỷ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn. Thế Tôn nói như sau: – Này các Tỷ-kheo, thế nào là ba loại ngựa chưa được điều phục? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có loại ngựa chưa được điều phục, có tốc lực nhưng không có sắc đẹp, không có cân đối [bề cao, chu vi bề ngoài]. Ở đây, này các Tỷ-kheo, có loại ngựa chưa được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp nhưng không có cân đối. Ở đây, này các Tỷ-kheo, có loại ngựa chưa được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp và cân đối. Ba loại ngựa này, này các Tỷ-kheo, là ba loại ngựa chưa được điều phục

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là ba hạng người chưa được điều phục? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người chưa được điều phục, có tốc lực34 nhưng không có sắc đẹp, không có cân đối. Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người chưa được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp nhưng không có cân đối. Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người chưa được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp, có cân đối. Ba hạng người này, này các Tỷ-kheo, là ba hạng người chưa được điều phục

Thế nào, này các Tỷ-kheo, là hạng người chưa được điều phục, có tốc lực nhưng không có sắc đẹp, không có cân đối? Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo như thật tuệ tri: “Đây là khổ”, như thật tuệ tri: “Đây là khổ tập”, như thật tuệ tri: “Đây là khổ diệt”, như thật tuệ tri: “Đây là con đường đưa đến khổ diệt”; đây Ta nói trong nghĩa có tốc lực.35 Nhưng khi được hỏi về Thắng pháp, Thắng luật,36 vị ấy lại ngập ngừng, không có trả lời; đây Ta nói trong nghĩa không có sắc đẹp. Vị ấy không có nhận được các đồ tư dụng như y áo, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh; đây Ta nói trong nghĩa không có cân đối. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là người chưa có điều phục, có tốc lực nhưng không có sắc đẹp, không có cân đối

Như thế nào, này các Tỷ-kheo, là hạng người chưa được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp nhưng không có cân đối? Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo như thật tuệ tri: “Đây là khổ”, như thật tuệ tri: “Đây là khổ tập”, như thật tuệ tri: “Đây là khổ diệt”, như thật tuệ tri: “Đây là con đường đưa đến khổ diệt”; đây Ta nói trong nghĩa có tốc lực. Khi được hỏi về Thắng pháp, Thắng luật, vị ấy liền trả lời, không có ngập ngừng; đây Ta nói trong nghĩa có sắc đẹp. Nhưng vị ấy không nhận được các đồ tư dụng như y áo, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh; đây Ta nói trong nghĩa không có cân đối. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là hạng người chưa được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp nhưng không có cân đốiVà như thế nào, này các Tỷ-kheo, là hạng người chưa được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp, có cân đối? Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo như thật tuệ tri: “Đây là khổ”, như thật tuệ tri: “Đây là khổ tập”, như thật tuệ tri: “Đây là khổ diệt”, như thật tuệ tri: “Đây là con đường đưa đến khổ diệt”; đây Ta nói trong nghĩa có tốc lực. Khi được hỏi về Thắng pháp, Thắng luật, vị ấy liền trả lời, không có ngập ngừng; đây Ta nói trong nghĩa có sắc đẹp. Vị ấy nhận được các đồ tư dụng như y áo, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh; đây Ta nói trong nghĩa có cân đối

Như vậy, này các Tỷ-kheo, là hạng người chưa được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp, có cân đối

Những hạng người này, này các Tỷ-kheo, là ba hạng người chưa được điều phục

Này các Tỷ-kheo, thế nào là ba loại ngựa được điều phục? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có loại ngựa được điều phục, có tốc lực nhưng không có sắc đẹp, không có cân đối. Ở đây, này các Tỷ-kheo, có loại ngựa được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp nhưng không có cân đối. Ở đây, này các Tỷ- kheo, có loại ngựa được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp, có cân đối. Các loại ngựa này, này các Tỷ-kheo, là ba loại ngựa được điều phục

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là ba hạng người được điều phục? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người được điều phục, có tốc lực nhưng không có sắc đẹp, không có cân đối. Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp nhưng không có cân đối. Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp, có cân đối

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là hạng người được điều phục, có tốc lực nhưng không có sắc đẹp, không có cân đối? Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo do đoạn diệt năm hạ phần kiết sử, được hóa sanh, tại đấy được nhập Niết-bàn, không còn phải trở lui đời này nữa; đây Ta nói trong nghĩa có tốc lực. Nhưng khi được hỏi về Thắng pháp, Thắng luật, vị ấy ngập ngừng, không có trả lời; đây Ta nói trong nghĩa không có sắc đẹp. Vị ấy không nhận được các đồ tư dụng như y áo, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh; đây Ta nói trong nghĩa không có cân đối. Như vậy, này các Tỷ- kheo, là hạng người được điều phục, có tốc lực nhưng không có sắc đẹp, không có cân đối

Và như thế nào, này các Tỷ-kheo, là hạng người được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp nhưng không có cân đối? Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo do đoạn diệt năm hạ phần kiết sử, được hóa sanh, tại đấy được nhập Niết-bàn, không phải trở lui đời này nữa; đây Ta nói trong nghĩa có tốc lực. Khi được hỏi về Thắng pháp, Thắng luật, vị ấy trả lời, không có ngập ngừng; đây Ta nói trong nghĩa có sắc đẹp. Nhưng vị này không nhận được các đồ tư dụng như y áo, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh; đây Ta nói trong nghĩa không có cân đối. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là hạng người được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp nhưng không có cân đối

Và như thế nào, này các Tỷ-kheo, là hạng người được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp, có cân đối? Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo do đoạn diệt năm hạ phần kiết sử, được hóa sanh, tại đấy được nhập Niết-bàn, không phải trở lui đời này nữa; đây Ta nói trong nghĩa có tốc lực. Khi được hỏi về Thắng pháp, Thắng luật, vị ấy liền trả lời, không có ngập ngừng; đây Ta nói trong nghĩa có sắc đẹp. Và vị ấy nhận được các đồ tư dụng như y áo, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh; đây Ta nói trong nghĩa có cân đối. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là hạng người được điều phục, có tốc lực, có sắc đẹp, có cân đối

Những hạng người này, này các Tỷ-kheo, là ba hạng người được điều phục

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là ba loại ngựa hiền thiện thuần lương? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có loại ngựa hiền thiện thuần lương, có tốc lực nhưng không có sắc đẹp, không có cân đối. Ở đây, này các Tỷ-kheo, có loại ngựa hiền thiện thuần lương, có tốc lực, có sắc đẹp nhưng không có cân đối. Ở đây, này các Tỷ-kheo, có loại ngựa hiền thiện thuần lương, có tốc lực, có sắc đẹp, có cân đối. Những loại ngựa này, này các Tỷ-kheo, là ba loại ngựa hiền thiện thuần lương

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là ba hạng người hiền thiện thuần lương? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người hiền thiện thuần lương, có tốc lực nhưng không có sắc đẹp, không có cân đối. Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người hiền thiện thuần lương, có tốc lực, có sắc đẹp nhưng không có cân đối

Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người hiền thiện thuần lương, có tốc lực, có sắc đẹp, có cân đối. Những hạng người này, này các Tỷ-kheo, là ba hạng người hiền thiện thuần lương

Như thế nào, này các Tỷ-kheo, là hạng người hiền thiện thuần lương, có tốc lực nhưng không có sắc đẹp, không có cân đối? Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo do đoạn diệt các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú Vô lậu tâm giải thoát, Tuệ giải thoát; đây Ta nói trong nghĩa có tốc lực. Nhưng khi được hỏi về Thắng pháp, Thắng luật, vị ấy ngập ngừng, không trả lời; đây Ta nói trong nghĩa không có sắc đẹp. Vị ấy không nhận được các đồ tư dụng như y áo, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh; đây Ta nói trong nghĩa không có cân đối. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là hạng người hiền thiện thuần lương, có tốc lực nhưng không có sắc đẹp, không có cân đối

Như thế nào, này các Tỷ-kheo, là hạng người hiền thiện thuần lương, có tốc lực, có sắc đẹp nhưng không có cân đối? Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo do đoạn diệt các lậu hoặc, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú Vô lậu tâm giải thoát, Tuệ giải thoát; đây Ta nói trong nghĩa có tốc lực. Khi được hỏi về Thắng pháp, Thắng luật, vị ấy liền trả lời, không có ngập ngừng; đây Ta nói trong nghĩa có sắc đẹp. Vị ấy không nhận được các đồ tư dụng như y áo, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh; đây Ta nói trong nghĩa không có cân đối. Như vậy, này các Tỷ- kheo, là hạng người hiền thiện thuần lương, có tốc lực, có sắc đẹp nhưng không có cân đối

Và như thế nào, này các Tỷ-kheo, là hạng người hiền thiện thuần lương, có tốc lực, có sắc đẹp, có cân đối? Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo do đoạn diệt các lậu hoặc, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú Vô lậu tâm giải thoát, Tuệ giải thoát; đây Ta nói trong nghĩa có tốc lực. Khi được hỏi về Thắng pháp, Thắng luật, vị ấy liền trả lời, không có ngập ngừng; đây Ta nói trong nghĩa có sắc đẹp. Vị ấy nhận được các đồ tư dụng như y áo, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh; đây Ta nói trong nghĩa có cân đối. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là hạng người hiền thiện thuần lương, có tốc lực, có sắc đẹp, có cân đối

Ba hạng người này, này các Tỷ-kheo, là ba hạng người hiền thiện thuần lương

Tham khảo

33 Tham chiếu: Tạp. 雜 (T.02. 0099.917-919. 0232b24-0233b13); Biệt Tạp. 別雜 (T.02. 0100.143-1450428b04-0429a09)

34 Xem A. I. 28735 Javasampanna. AA. IV. 188: Purisakhaḷuṅkesu javasampannoti ñāṇajavena sampanno (“Trí rất nhanh nơi người chưa được điều phục” tức chỉ cho “tuệ tốc hành”)36 Abhidhamme kho pana abhivinaye. Xem DB. III. 246; M. I. 472; Vin. I. 64