Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tăng Chi Bộ/ CHƯƠNG VII BẢY PHÁP (SATTAKANIPĀTA)/ VI. PHẨM KHÔNG TUYÊN BỐ (ABYĀKATAVAGGA)

XI. KINH PHẪN NỘ (Kodhanasutta)¹²³ (A. IV. 94)

64. Này các Tỷ-kheo, có bảy pháp này được người thù địch ưa thích, tác thành kẻ thù địch, đưa đến người đàn bà hoặc người đàn ông phẫn nộ. Thế nào là bảy?

Ở đây, này các Tỷ-kheo, người thù địch mong muốn kẻ thù địch của mình như sau: “Mong rằng kẻ này trở thành xấu xí!” Vì cớ sao? Này các Tỷ-kheo, người thù địch không hoan hỷ kẻ thù địch của mình có dung sắc. Này các Tỷ- kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, dầu cho người ấy khéo tắm rửa, khéo chải chuốt, tóc râu khéo sửa soạn, mặc toàn đồ trắng,¹²⁴ rồi người ấy cũng trở thành xấu xí vì bị phẫn nộ chinh phục. Này các Tỷ-kheo, đây là pháp thứ nhất được người thù địch ưa thích, tác thành kẻ thù địch, đưa đến người đàn bà hoặc người đàn ông phẫn nộ.

Lại nữa, này các Tỷ-kheo, người thù địch mong muốn kẻ thù địch của mình như sau: “Mong rằng kẻ này ngủ một cách khổ sở!” Vì cớ sao? Này các Tỷ- kheo, người thù địch không hoan hỷ kẻ thù địch của mình ngủ một cách an lành. Này các Tỷ-kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, dầu có nằm trên ghế dài, nệm trải bằng len, chăn len trắng, chăn len thêu bông, nệm bằng da con sơn dương gọi là kadali, tấm thảm có lọng che phía trên, ghế dài có đầu gối chân màu đỏ,¹²⁵ tuy vậy, họ vẫn ngủ một cách khổ sở vì bị phẫn nộ chinh phục. Này các Tỷ-kheo, đây là pháp thứ hai được người thù địch ưa thích, tác thành kẻ thù địch, đưa đến người đàn bà hoặc người đàn ông phẫn nộ.

Lại nữa, này các Tỷ-kheo, người thù địch mong muốn kẻ thù địch của mình như sau: “Mong rằng kẻ này không có lợi ích!” Vì cớ sao? Này các Tỷ- kheo, người thù địch không hoan hỷ kẻ thù địch của mình có được lợi ích. Này các Tỷ-kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, thâu hoạch điều bất lợi lại nghĩ rằng: “Ta được lợi ích”, thâu hoạch điều lợi ích lại nghĩ rằng: “Ta không được lợi ích.” Những pháp này được nắm giữ khiến người khác trở thành thù địch, đưa đến không hạnh phúc, đau khổ lâu dài vì bị phẫn nộ chinh phục. Này các Tỷ-kheo, đây là pháp thứ ba được người thù địch ưa thích, tác thành kẻ thù địch, đưa đến người đàn bà hoặc người đàn ông phẫn nộ.

Lại nữa, này các Tỷ-kheo, người thù địch mong muốn kẻ thù địch của mình như sau: “Mong rằng kẻ này không có tài sản!” Vì cớ sao? Này các Tỷ- kheo, người thù địch không hoan hỷ kẻ thù địch của mình có được tài sản! Này các Tỷ-kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, những tài sản nào của họ thâu hoạch do sự phấn chấn tinh cần, cất chứa do sức mạnh của cánh tay, chồng chất do những giọt mồ hôi, đúng pháp, thâu hoạch hợp pháp,¹²⁶ các tài sản ấy được nhà vua cho chở về ngân khố nhà vua vì bị phẫn nộ chinh phục. Này các Tỷ-kheo, đây là pháp thứ tư được người thù địch ưa thích, tác thành kẻ thù địch, đưa đến người đàn bà hoặc người đàn ông phẫn nộ.

Lại nữa, này các Tỷ-kheo, người thù địch mong muốn kẻ thù địch của mình như sau: “Mong rằng kẻ này không có danh tiếng!” Vì cớ sao? Này các Tỷ-kheo, người thù địch không hoan hỷ kẻ thù địch của mình có được danh tiếng. Này các Tỷ-kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, nếu có được danh tiếng gì nhờ không phóng dật thâu hoạch được, danh tiếng ấy lánh xa họ vì bị phẫn nộ chinh phục. Này các Tỷ-kheo, đây là pháp thứ năm được người thù địch ưa thích, tác thành kẻ thù địch, đưa đến người đàn bà hoặc người đàn ông phẫn nộ.

Lại nữa, này các Tỷ-kheo, người thù địch mong muốn kẻ thù địch của mình như sau: “Mong rằng kẻ này không có bạn bè!” Vì cớ sao? Này các Tỷ-kheo, người thù địch không hoan hỷ kẻ thù địch của mình có được bạn bè. Này các Tỷ-kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, nếu người đó có những bạn bè thân hữu, bà con huyết thống gì, họ sẽ xa lánh, từ bỏ người đó vì người đó bị phẫn nộ chinh phục. Đây là pháp thứ sáu được người thù địch ưa thích, tác thành kẻ thù địch, đưa đến người đàn bà hoặc người đàn ông phẫn nộ.

Lại nữa, này các Tỷ-kheo, người thù địch mong muốn kẻ thù địch của mình như sau: “Mong rằng kẻ này sau khi thân hoại mệnh chung, sẽ sanh trong cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục!” Vì cớ sao? Này các Tỷ-kheo, người thù địch không hoan hỷ kẻ thù địch của mình sau khi thân hoại mệnh chung, được sanh lên thiện thú, thiên giới, cõi đời này. Này các Tỷ-kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, người đó làm ác hạnh với thân, người đó nói lời ác hạnh với khẩu, người đó nghĩ đến điều ác hạnh với ý; do người đó làm ác hạnh với thân, người đó nói lời ác hạnh với khẩu, người đó nghĩ đến điều ác hạnh với ý, khi thân hoại mệnh chung, người đó sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục. Đây là pháp thứ bảy được người thù địch ưa thích, tác thành kẻ thù địch, đưa đến người đàn bà hoặc người đàn ông phẫn nộ.

Bảy pháp này, này các Tỷ-kheo, được người thù địch ưa thích, tác thành kẻ thù địch, đưa đến người đàn bà hoặc người đàn ông phẫn nộ.

Kẻ phẫn nộ xấu xí,
Đau khổ khi nằm ngủ,
Được các điều lợi ích,
Lại cảm thấy bất lợi.
Phẫn nộ, nó đả thương,
Với thân, với lời nói,
Người phẫn nộ chinh phục,
Tài sản bị tiêu vong.
Bị phẫn nộ, điên loạn,
Danh dự bị hủy diệt,
Bà con cùng bạn bè,
Lánh xa người phẫn nộ.
Phẫn nộ sanh bất lợi,
Phẫn nộ dao động tâm,
Sợ hãi sanh từ trong,
Người ấy không rõ biết.
Phẫn nộ không biết lợi,
Phẫn nộ không thấy pháp,
Phẫn nộ chinh phục ai,
Người ấy bị mê ám.
Người phẫn nộ thích thú,
Làm ác như làm thiện,
Về sau phẫn nộ dứt,
Bị khổ như lửa đốt,
Như ngọn lửa đầu khói,
Được thấy sẽ bừng cháy.
Khi phẫn nộ lan tràn,
Khi tuổi trẻ nổi nóng,
Không biết tàm và quý,
Lời nói không cung kính,
Bị phẫn nộ chinh phục,
Không hòn đảo tựa nương.
Việc làm đem hối hận,
Rất xa với Chánh pháp,
Ta sẽ tuyên bố chúng,
Hãy nghe, như tuyên bố:
Phẫn nộ giết cả cha,
Phẫn nộ giết cả mẹ,
Phẫn nộ giết Phạm chí,
Phẫn nộ giết phàm phu.
Chính nhờ mẹ dưỡng dục,
Người thấy được đời này,
Nhưng phàm phu phẫn nộ,
Giết người cho sự sống.
Chúng sanh tự ví dụ,
Thương tự ngã tối thượng,
Phàm phu giết tự ngã,
Điên loạn nhiều hình thức,
Lấy gươm giết tự ngã,
Điên loạn uống thuốc độc,
Dây tự trói họ chết,
Trong hang động núi rừng,
Những hành động sát sanh,
Khiến tự ngã phải chết.
Họ làm nhưng không biết,
Kẻ phẫn nộ hại người,
Với hình thức phẫn nộ,
Bẫy ma ẩn trong tâm.
Hãy nhiếp phục, cắt đứt,
Với tuệ, tấn, chánh kiến,
Bậc trí tuệ cắt đoạn,
Mỗi mỗi bất thiện pháp.
Như vậy học tập pháp,
Không để tâm nản chí,
Ly sân, không áo não,
Ly tham, tật đố không,
Nhiếp phục, đoạn phẫn nộ,
Vô lậu, nhập Niết-bàn.

Tham khảo:

¹²³ Tham chiếu: Oán gia kinh 怨家經 (T.01. 0026.129. 0617b19).

¹²⁴ Xem D. I. 104; II. 325; S. I. 79; IV. 343.

¹²⁵ Xem A. I. 137; III. 50; D. I. 7; Vin. I. 192; II. 163.

¹²⁶ Xem A. II. 67; III. 45, 76; IV. 281.