Phật giáo nguyên thủy/Kinh tạng Pali/Kinh Tăng Chi Bộ/Chương VI Sáu Pháp (Chakkanipāta)/Năm mươi kinh thứ nhất/II. Phẩm Cần phải nhớ (Sāraṇīyavagga)

VII. KINH NGỦ NGHỈ (Soppasutta)¹⁶ (A. III. 297) 

    17. Một thời, Thế Tôn trú ở Sāvatthi, tại Jetavana, khu vườn của ông Anāthapiṇḍika. Rồi Thế Tôn, vào buổi chiều, từ thiền tịnh đứng dậy, đi đến giảng đường; sau khi đến, ngồi xuống trên chỗ đã soạn sẵn. 

      Rồi Tôn giả Sāriputta vào buổi chiều, sau khi từ thiền tịnh đứng dậy, đi đến giảng đường; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn, rồi ngồi xuống một bên. Tôn giả Mahāmoggallāna, Tôn giả Mahākassapa, Tôn giả Mahākaccāna, Tôn giả Mahākoṭṭhika, Tôn giả Mahācunda, Tôn giả Mahākappina, Tôn giả Anuruddha, Tôn giả Revata, Tôn giả Ānanda17 vào buổi chiều, từ thiền tịnh đứng dậy đi đến giảng đường; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên. 

Rồi Thế Tôn, sau khi ngồi như vậy đến quá phần lớn của đêm, từ chỗ ngồi đứng dậy đi vào tinh xá. Các Tôn giả ấy, sau khi Thế Tôn đi không bao lâu, từ chỗ ngồi đứng dậy, đi về tinh xá của mình. 

      Nhưng tại đấy, các Tỷ-kheo tân học xuất gia không bao lâu, đi đến Pháp và Luật này chưa nhiều thời gian, ngáy và ngủ tại chỗ cho đến sáng. Rồi Thế Tôn với Thiên nhãn thanh tịnh siêu nhân thấy các Tỷ-kheo ấy ngáy và ngủ tại chỗ cho đến sáng, thấy vậy liền đi đến giảng đường; sau khi đến, ngồi xuống trên chỗ đã soạn sẵn. Ngồi xuống, Thế Tôn gọi các Tỷ-kheo ấy: 

     Này các Tỷ-kheo, Sāriputta ở đâu? Mahāmoggallāna ở đâu? Mahākassapa ở đâu? Mahākaccāna ở đâu? Mahākoṭṭhika ở đâu? Mahācunda ở đâu? Mahākappina ở đâu? Anuruddha ở đâu? Revata ở đâu? Ānanda ở đâu? Này các Tỷ-kheo, các đệ tử Trưởng lão ấy đã đi đâu? 

     – Bạch Thế Tôn, các Tôn giả ấy, sau khi Thế Tôn đi không bao lâu, đã từ chỗ ngồi đứng dậy, đi về tinh xá của mình.

    – Như vậy, này các Tỷ-kheo, không có các Tỷ-kheo Trưởng lão, các Tỷ kheo tân học ngáy và ngủ cho đến trời sáng. 

     Các ông nghĩ thế nào? Này các Tỷ-kheo! Các ông có thấy và có nghe như sau: “Một vua Sát-đế-lỵ đã làm lễ quán đảnh, sống chuyên tâm hưởng thọ cho đến thỏa thích lạc về giường nằm, lạc về nằm dài, lạc về ngủ nghỉ, có thể cai trị cả nước cho đến trọn đời, được quốc dân ái mộ và ưa thích” không? 

    – Thưa không vậy, bạch Thế Tôn.

   – Lành thay! Này các Tỷ-kheo, Ta cũng không thấy, cũng không nghe như sau, này các Tỷ-kheo: “Một vua Sát-đế-lỵ đã làm lễ quán đảnh, sống chuyên tâm hưởng thọ cho đến thỏa thích lạc về giường nằm, lạc về nằm dài, lạc về ngủ nghỉ, có thể cai trị cả nước cho đến trọn đời, được quốc dân ái mộ và ưa thích.” 

     Các ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo, các ông có thấy hay có nghe như sau: “Người thôn quê sống trên đất trại của người cha… vị tướng quân trong quân đội… vị thôn trưởng ở làng… vị tổ trưởng các tổ hợp sống chuyên tâm hưởng thọ cho đến thỏa thích lạc về giường nằm, lạc về nằm dài, lạc về ngủ nghỉ, có thể trọn đời làm tổ trưởng các tổ hợp và được các tổ viên ái mộ, ưa thích” không? 

     – Thưa không vậy, bạch Thế Tôn.

    – Lành thay! Này các Tỷ-kheo, Ta cũng không thấy, cũng không nghe như sau, này các Tỷ-kheo: “Một người thôn quê sống trên đất trại của người cha… vị tướng quân sống trong quân đội… vị thôn trưởng ở làng… vị tổ trưởng các tổ hợp sống chuyên tâm hưởng thọ cho đến thỏa thích lạc về giường nằm, lạc về nằm dài, lạc về ngủ nghỉ, có thể trọn đời làm tổ trưởng các tổ hợp và được các tổ viên ái mộ và ưa thích.” 

     Các ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo, các ông có thấy hay có nghe như sau: “Vị Sa-môn hay Bà-la-môn sống chuyên tâm hưởng thọ cho đến thỏa thích lạc về giường nằm, lạc về nằm dài, lạc về ngủ nghỉ, không phòng hộ các căn môn, không tiết độ trong ăn uống, không chú tâm cảnh giác, không quán các thiện pháp, đầu đêm, cuối đêm không sống chuyên tâm tu tập các pháp giác chi, để đoạn tận các lậu hoặc, có thể tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú Tâm giải thoát, Tuệ giải thoát” không?¹⁸ 

     – Thưa không vậy, bạch Thế Tôn.

   – Lành thay! Này các Tỷ-kheo, Ta cũng không thấy, cũng không nghe như sau, này các Tỷ-kheo: “Một vị Sa-môn hay Bà-la-môn sống chuyên tâm hưởng thọ cho đến thỏa thích lạc về giường nằm, lạc về nằm dài, lạc về ngủ nghỉ, không phòng hộ các căn môn, không tiết độ trong ăn uống, không chú tâm cảnh giác, không quán các thiện pháp, đầu đêm, cuối đêm không sống chuyên tâm tu tập các pháp giác chi, để đoạn tận các lậu hoặc, có thể tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú Tâm giải thoát, Tuệ giải thoát.” Do vậy, này các Tỷ-kheo, các ông cần phải học tập như sau: “Với các căn môn được phòng hộ, ăn uống có tiết độ, chuyên tâm cảnh giác, quán các thiện pháp, đầu đêm, cuối đêm sống chuyên tâm tu tập các pháp giác chi, để đoạn tận các lậu hoặc, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú Vô lậu tâm giải thoát, Tuệ giải thoát.” Như vậy, này các Tỷ-kheo, các ông cần phải học tập.

Tham khảo

¹⁶ Bản tiếng Anh của PTS: Right Things, nghĩa là Các thiện pháp. 

¹⁷ Xem A. III. 355; GS. III. 252 (kinh 46 ở sau); GS. I. 16.

¹⁸ Xem A. III. 68; GS. III. 57 (kinh 56 ở sau).