Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tăng Chi Bộ/ CHƯƠNG V NĂM PHÁP (PAÑCAKANIPĀTA)/ XVIII. PHẨM NAM CƯ SĨ (UPĀSAKAVAGGA)

X.KINH CƯ SĨ GAVESĪ (Gavesīsutta)¹⁸¹ (A. III. 214)

180.Một thời, Thế Tôn đang đi du hành giữa dân chúng Kosala cùng với đại chúng Tỷ-kheo. Trong khi đang đi trên đường, Thế Tôn thấy một chỗ có khóm rừng cây Sāla to lớn. Thấy vậy, Ngài bước xuống đường, đi đến khóm rừng cây Sāla, đi sâu vào rừng Sāla ấy, và tại một địa điểm, Ngài mỉm cười. Rồi Tôn giả Ānanda suy nghĩ: “Do nhân gì, do duyên gì, Thế Tôn tỏ lộ mỉm cười? Không phải không có duyên cớ, các Như Lai tỏ lộ mỉm cười.” Rồi Tôn giả Ānanda bạch Thế Tôn:

      – Bạch Thế Tôn, do nhân gì, do duyên gì, Thế Tôn tỏ lộ mỉm cười? Không phải không có duyên cớ, các Như Lai tỏ lộ mỉm cười.

      – Thuở xưa, này Ānanda, tại địa điểm này, có một thành phố phồn thịnh, giàu có và dân cư đông đúc. Tại thành phố ấy, này Ānanda, Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán Chánh Đẳng Giác ở gần đây. Này Ānanda, Gavesī là một nam cư sĩ của Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán Chánh Đẳng Giác, nhưng giữ giới không được viên mãn. Rồi này Ānanda, có khoảng năm trăm nam cư sĩ được cư sĩ Gavesī thuyết pháp và khích lệ, các người này giữ giới luật không được viên mãn. Rồi này Ānanda, nam cư sĩ Gavesī suy nghĩ như sau: “Ta giúp đỡ rất nhiều năm trăm vị nam cư sĩ này, ta đi trước, ta khích lệ họ, nhưng ta giữ giới luật không được viên mãn. Như vậy là đồng đẳng giống nhau, không có gì trội hơn, nhiều hơn. Vậy ta hãy làm điều gì trội hơn, nhiều hơn.” Rồi này Ānanda, nam cư sĩ Gavesī đi đến năm trăm nam cư sĩ; sau khi đến, nói với năm trăm nam cư sĩ ấy như sau: “Này các Tôn giả, bắt đầu từ hôm nay, ta sẽ thọ trì viên mãn trong các giới luật.”

Rồi này Ānanda, năm trăm nam cư sĩ ấy suy nghĩ như sau: “Tôn giả Gavesī đã giúp đỡ chúng ta rất nhiều, đã đi trước, đã khích lệ chúng ta. Tôn giả Gavesī sẽ thọ trì viên mãn trong các giới luật. Tại sao chúng ta lại không như vậy!” Rồi này Ānanda, năm trăm nam cư sĩ ấy đi đến nam cư sĩ Gavesī; sau khi đến, nói với nam cư sĩ Gavesī: “Bắt đầu từ hôm nay, thưa Tôn giả Gavesī, chúng tôi sẽ thọ trì viên mãn trong các giới luật.”

Rồi này Ānanda, nam cư sĩ Gavesī suy nghĩ như sau: “Ta giúp đỡ rất nhiều cho năm trăm nam cư sĩ này, ta đi trước, ta khích lệ họ. Ta thọ trì viên mãn trong các giới luật và năm trăm nam cư sĩ này cũng thọ trì viên mãn trong các giới luật. Như vậy là đồng đẳng giống nhau, không có gì trội hơn, nhiều hơn. Vậy ta hãy làm điều gì trội hơn, nhiều hơn.” Rồi này Ānanda, nam cư sĩ Gavesī đi đến năm trăm nam cư sĩ; sau khi đến, nói với năm trăm vị nam cư sĩ ấy như sau: “Bắt đầu từ ngày hôm nay, này các Tôn giả, ta sẽ hành Phạm hạnh, sống viễn ly, từ bỏ dâm dục hạ liệt.”

Rồi này Ānanda, năm trăm nam cư sĩ ấy suy nghĩ như sau: “Tôn giả Gavesī giúp đỡ chúng ta rất nhiều, đã đi trước và khích lệ chúng ta. Và Tôn giả Gavesī sẽ hành Phạm hạnh, sống viễn ly, từ bỏ dâm dục hạ liệt. Tại sao chúng ta lại không như vậy!” Rồi này Ānanda, năm trăm nam cư sĩ ấy đi đến nam cư sĩ Gavesī; sau khi đến, nói với nam cư sĩ Gavesī: “Bắt đầu từ hôm nay, thưa Tôn giả Gavesī, chúng tôi sẽ hành Phạm hạnh, sống viễn ly, từ bỏ dâm dục hạ liệt.”

Rồi nam cư sĩ Gavesī suy nghĩ như sau: “Ta giúp đỡ rất nhiều cho năm trăm nam cư sĩ này, ta đi trước, ta khích lệ họ. Ta thọ trì viên mãn trong các giới luật, năm trăm nam cư sĩ này cũng thọ trì viên mãn trong các giới luật; ta hành Phạm hạnh, sống viễn ly, từ bỏ dâm dục hạ liệt và năm trăm nam cư sĩ này cũng hành Phạm hạnh, sống viễn ly, từ bỏ dâm dục hạ liệt. Như vậy là đồng đẳng giống nhau, không có gì trội hơn, nhiều hơn. Vậy ta hãy làm điều gì trội hơn, nhiều hơn.” Rồi này Ānanda, nam cư sĩ Gavesī đi đến năm trăm nam cư sĩ; sau khi đến, nói với năm trăm vị nam cư sĩ ấy như sau: “Bắt đầu từ ngày hôm nay, này các Tôn giả, ta sẽ ăn mỗi ngày một bữa, không ăn ban đêm, từ bỏ ăn phi thời.”

Rồi này Ānanda, năm trăm nam cư sĩ ấy suy nghĩ như sau: “Tôn giả Gavesī giúp đỡ chúng ta rất nhiều, đã đi trước và khích lệ chúng ta. Tôn giả Gavesī sẽ ăn mỗi ngày một bữa, không ăn ban đêm, từ bỏ ăn phi thời. Tại sao chúng ta lại không như vậy!” Rồi này Ānanda, năm trăm nam cư sĩ ấy đi đến nam cư sĩ Gavesī; sau khi đến, nói với nam cư sĩ Gavesī: “Bắt đầu từ hôm nay, thưa Tôn giả Gavesī, chúng tôi sẽ thọ trì ăn mỗi ngày một bữa, không ăn ban đêm, từ bỏ ăn phi thời.”

Rồi này Ānanda, nam cư sĩ Gavesī suy nghĩ như sau: “Ta giúp đỡ cho năm trăm nam cư sĩ này rất nhiều, ta đã đi trước và khích lệ họ. Nay ta thọ trì viên mãn trong các giới luật và năm trăm nam cư sĩ này cũng thọ trì viên mãn trong các giới luật; ta hành Phạm hạnh, sống viễn ly, từ bỏ dâm dục hạ liệt và năm trăm nam cư sĩ này cũng hành Phạm hạnh, sống viễn ly,¹⁸² từ bỏ dâm dục hạ liệt; ta ăn mỗi ngày một bữa, không ăn ban đêm, từ bỏ ăn phi thời và năm trăm nam cư sĩ này cũng ăn mỗi ngày một bữa, không ăn ban đêm, từ bỏ ăn phi thời. Như vậy là có sự đồng đẳng giống nhau, không có gì trội hơn, nhiều hơn. Vậy ta hãy làm điều gì trội hơn, nhiều hơn.” Rồi này Ānanda, Tôn giả Gavesī đi đến Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán Chánh Đẳng Giác; sau khi đến, bạch với Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán Chánh Đẳng Giác:

– Bạch Thế Tôn, hãy cho con xuất gia với Thế Tôn, hãy cho con thọ Đại giới! Rồi này Ānanda, nam cư sĩ Gavesī được xuất gia với Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán Chánh Đẳng Giác, được thọ Đại giới. Được thọ Đại giới không bao lâu, này Ānanda, Tỷ-kheo Gavesī sống một mình, an tịnh, không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần; và không bao lâu, vị này chứng được mục đích tối thượng mà các thiện nam tử xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình hướng đến, đó là Vô thượng cứu cánh Phạm hạnh, ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú. Và vị ấy xác chứng: “Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, những việc nên làm đã làm, không còn trở lại đời này nữa.”

Và này Ānanda, năm trăm nam cư sĩ ấy suy nghĩ như sau: “Tỷ-kheo Gavesī giúp đỡ chúng ta rất nhiều, đã đi trước và khích lệ chúng ta. Nay Tôn giả Gavesī đã cạo bỏ râu tóc, đắp áo cà-sa, xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình. Tại sao chúng ta lại không như vậy!” Rồi này Ānanda, năm trăm nam cư sĩ ấy đi đến Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán Chánh Đẳng Giác; sau khi đến, bạch Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán Chánh Đẳng Giác:

– Bạch Thế Tôn, hãy cho chúng con xuất gia với Thế Tôn, hãy cho chúng con thọ Đại giới!

Và này Ānanda, năm trăm nam cư sĩ ấy được xuất gia với Thế Tôn Kassapa, bậc A-la-hán Chánh Đẳng Giác, được thọ Đại giới. Rồi này Ānanda, Tỷ-kheo Gavesī suy nghĩ như sau: “Ta đã chứng được Vô thượng giải thoát này không khó khăn, chứng được không mệt nhọc, chứng được không phí sức. Mong rằng năm trăm vị Tỷ-kheo ấy có thể chứng được Vô thượng giải thoát này không khó khăn, chứng được không mệt nhọc, chứng được không phí sức.” Rồi này Ānanda, năm trăm vị Tỷ-kheo ấy sống an tịnh, không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, không bao lâu, các vị ấy chứng được mục đích tối cao mà các thiện nam tử xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình hướng đến, đó là Vô thượng cứu cánh Phạm hạnh, ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú. Và các vị ấy xác chứng: “Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, những việc nên làm đã làm, không còn trở lại đời này nữa.”

Như vậy, này Ānanda, năm trăm vị Tỷ-kheo ấy, do Gavesī dẫn đầu, trong khi tinh tấn đạt đến những gì cao hơn nữa, những gì tối thắng hơn nữa, đã chứng ngộ Vô thượng giải thoát. Do vậy, này Ānanda, cần phải học tập như sau:

“Hãy tinh tấn để đạt đến những gì cao hơn nữa, tối thắng hơn nữa, chúng ta sẽ chứng ngộ Vô thượng giải thoát.”

Như vậy, này Ānanda, các ông cần phải học tập.

Tham khảo:

¹⁸¹   Bản tiếng Anh của PTS: Gavesin, the Seeker, nghĩa là Gavesī, người tầm cầu.
¹⁸²   Brahmacārino ārācārino. Xem A. IV. 249; D. I. 4; M. III. 33.