Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tăng Chi Bộ/ CHƯƠNG V NĂM PHÁP (PAÑCAKANIPĀTA)/ XVII. PHẨM HIỀM HẬN (ĀGHĀTAVAGGA)

VII.KINH BUỘC TỘI (Codanāsutta)¹⁶⁹ (A. III. 196)

    167.Tại đấy, Tôn giả Sāriputta bảo các Tỷ-kheo: 

    – Này các Hiền giả, khi Tỷ-kheo buộc tội, muốn buộc tội người khác, hãy an trú nội tâm năm pháp rồi hãy buộc tội. Thế nào là năm?

“Tôi sẽ nói đúng thời,¹⁷⁰ không phải phi thời”; “Tôi sẽ nói chơn thật, không phải phi chơn thật”; “Tôi sẽ nói nhu hòa, không phải thô bạo”; “Tôi sẽ nói lời liên hệ đến lợi ích, không phải lời không liên hệ đến lợi ích”; “Tôi sẽ nói với từ tâm, không phải với sân tâm.”

Này các Hiền giả, khi vị Tỷ-kheo buộc tội, muốn buộc tội người khác, hãy an trú nội tâm năm pháp rồi hãy buộc tội người khác.

Ở đây, này các Hiền giả, tôi thấy có người bị buộc tội phi thời, và có phản ứng không đúng thời; có người bị buộc tội phi chơn, và có phản ứng không chơn thật; bị buộc tội thô bạo, và có phản ứng không nhu hòa; bị buộc tội không liên hệ đến lợi ích, và có phản ứng không liên hệ đến lợi ích; bị buộc tội với sân tâm, và có phản ứng không có từ tâm.

Tỷ-kheo, này các Hiền giả, bị buộc tội phi pháp, có năm lý do không cần sắp đặt¹⁷¹ sám hối: “Tôn giả bị buộc tội phi thời, không đúng thời, như vậy là vừa đủ để Tôn giả không sám hối”; “Tôn giả bị buộc tội phi chơn, không phải chơn thật, như vậy là vừa đủ để Tôn giả không sám hối”; “Tôn giả bị buộc tội thô bạo, không có nhu hòa, như vậy là vừa đủ để Tôn giả không sám hối”; “Tôn giả bị buộc tội không liên hệ đến lợi ích, không phải liên hệ đến lợi ích, như vậy là vừa đủ để Tôn giả không sám hối”; “Tôn giả bị buộc tội với sân tâm, không với từ tâm, như vậy là vừa đủ để Tôn giả không sám hối.”

Tỷ-kheo, này các Hiền giả, bị buộc tội một cách phi pháp, có năm lý do này không cần phải sắp đặt sám hối.

Tỷ-kheo, này các Hiền giả, bị buộc tội phi pháp, có năm lý do cần sắp đặt sám hối: “Hiền giả đã buộc tội phi thời, không phải đúng thời, như vậy là vừa đủ để Hiền giả sám hối”; “Hiền giả đã buộc tội phi chơn, không phải chơn thật, như vậy là vừa đủ để Hiền giả sám hối”; “Hiền giả đã buộc tội một cách thô bạo, không có nhu hòa, như vậy là vừa đủ để Hiền giả sám hối”; “Hiền giả đã buộc tội liên hệ đến phi lợi ích, không phải liên hệ đến lợi ích, như vậy là vừa đủ để Hiền giả sám hối”; “Hiền giả đã buộc tội với sân tâm, không với từ tâm, như vậy là vừa đủ để Hiền giả sám hối.”

Tỷ-kheo bị buộc tội phi pháp, này các Hiền giả, có năm lý do này cần phải sắp đặt sám hối. Vì sao? Vì rằng, nhờ vậy không một Tỷ-kheo nào khác nghĩ rằng có thể buộc tội phi chơn.

Ở đây, này các Hiền giả, tôi thấy có người bị buộc tội đúng thời, không phản ứng phi thời; bị buộc tội chơn thật, không phản ứng phi chơn; bị buộc tội nhu hòa, không phản ứng thô bạo; bị buộc tội liên hệ đến lợi ích, không phản ứng không liên hệ đến lợi ích; bị buộc tội với từ tâm, không phản ứng với sân tâm.

Tỷ-kheo, này các Hiền giả, bị buộc tội đúng pháp có năm lý do cần phải sắp đặt sám hối: “Tôn giả bị buộc tội đúng thời, không phải phi thời, như vậy là vừa đủ để Tôn giả sám hối”; “Tôn giả bị buộc tội chơn thật, không phải phi chơn, như vậy là vừa đủ để Tôn giả sám hối”; “Tôn giả bị buộc tội nhu hòa, không thô bạo, như vậy là vừa đủ để Tôn giả sám hối”; “Tôn giả bị buộc tội liên hệ đến lợi ích, không phải không liên hệ đến lợi ích, như vậy là vừa đủ để Tôn giả sám hối”; “Tôn giả bị buộc tội với từ tâm, không phải với sân tâm, như vậy là vừa đủ để Tôn giả sám hối.”

Tỷ-kheo, này các Hiền giả, bị buộc tội đúng pháp có năm lý do này, cần phải sắp đặt sám hối.

Tỷ-kheo, này các Hiền giả, buộc tội đúng pháp có năm lý do để không phải sắp đặt sám hối: “Hiền giả buộc tội đúng thời, không phải phi thời, như vậy là vừa đủ để Hiền giả không sám hối”; “Hiền giả buộc tội chơn thật, không phải phi chơn, như vậy là vừa đủ để Hiền giả không sám hối”; “Hiền giả buộc tội nhu hòa, không phải thô bạo, như vậy là vừa đủ để Hiền giả không sám hối”; “Hiền giả buộc tội không liên hệ đến lợi ích, không phải liên hệ đến lợi ích, như vậy là vừa đủ để Hiền giả không sám hối”; “Hiền giả buộc tội với từ tâm, không với sân tâm, như vậy là vừa đủ để Hiền giả không sám hối.”

Này các Hiền giả, Tỷ-kheo buộc tội đúng pháp, do năm lý do này không cần phải sắp đặt sám hối. Vì sao? Vì rằng, nhờ vậy các Tỷ-kheo khác nghĩ rằng buộc tội cần phải đúng pháp.

Người bị buộc tội, thưa các Hiền giả, cần phải an trú trong hai pháp: Chơn thật và bất động. Này các Hiền giả, nếu các người khác buộc tội tôi, đúng thời hay phi thời, chơn thật hay phi chơn, nhu hòa hay thô bạo, liên hệ đến lợi ích hay không liên hệ đến lợi ích, với từ tâm hay với sân tâm, thì cần phải an trú trong hai pháp: Chơn thật và bất động. Nếu tôi biết: “Pháp này có trong tôi”, nếu tôi nghĩ là: “Có”, tôi sẽ nói: “Pháp này có trong tôi.” Nếu tôi biết: “Pháp này không có trong tôi”, nếu tôi nghĩ là: “Không có”, tôi sẽ nói: “Pháp này không có trong tôi.”

Thế Tôn nói:

– Như vậy, này Sāriputta, khi ông nói như vậy, ở đây có một số người ngu nào không có khả năng nắm giữ được vấn đề?

– Bạch Thế Tôn, những người nào không có lòng tin,¹⁷² với mục đích mưu sống,¹⁷³ không vì lòng tin xuất gia từ bỏ gia đình, sống không gia đình, những người xảo trá, lường gạt, hư ngụy, mất thăng bằng, cao mạn, dao động, lắm lời, nói thô lỗ tạp nhạp, không hộ trì các căn, ăn uống không tiết độ, không chú tâm cảnh giác, thờ ơ với Sa-môn hạnh, không tôn kính học tập, sống quá đầy đủ, uể oải, đi đầu trong thối thất, từ bỏ gánh nặng viễn ly, biếng nhác, tinh cần thấp kém, thất niệm, không tỉnh giác, không định tâm, tâm tán loạn, liệt tuệ, câm ngọng; khi con nói như vậy, họ không có khả năng nắm giữ được vấn đề.

Nhưng các thiện nam tử, bạch Thế Tôn, vì lòng tin xuất gia từ bỏ gia đình, sống không gia đình, không xảo trá, không lường gạt, không hư ngụy, không mất thăng bằng, không cao mạn, không dao động, không lắm lời, không nói thô lỗ tạp nhạp, hộ trì các căn, ăn uống có tiết độ, chú tâm cảnh giác, không thờ ơ với Sa-môn hạnh, tôn kính học tập, không sống quá đầy đủ, không uể oải, từ bỏ gánh nặng đọa lạc, đi đầu trong đời sống viễn ly, tinh cần tinh tấn, siêng năng, an trú chánh niệm tỉnh giác, định tĩnh, nhất tâm, có trí tuệ, không câm ngọng; khi con nói như vậy, các vị này có khả năng nắm giữ vấn đề.

– Này Sāriputta, các người không vì lòng tin xuất gia từ bỏ gia đình, sống không gia đình... liệt tuệ, câm ngọng, hãy để họ một bên.

Nhưng này Sāriputta, những thiện nam tử, vì lòng tin xuất gia từ bỏ gia đình, sống không gia đình... không câm ngọng, hãy nói chuyện với họ, hãy giáo giới các vị đồng Phạm hạnh, hãy giảng dạy họ. Này Sāriputta, các vị đồng Phạm hạnh nghĩ rằng: “Sau khi được giúp ra khỏi phi Diệu pháp, tôi an trú cùng các vị đồng Phạm hạnh trong Diệu pháp.”

Này Sāriputta hãy như vậy học tập.

Tham khảo:

¹⁶⁹     Bản tiếng Anh của PTS: Exhortation, nghĩa là Sự khuyến khích.  Tạp. 雜 (T.02. 0099.497. 0129b25).

¹⁷⁰      Xem A. III. 243; GS. III. 178 (kinh 198 ở sau); A. V. 81; D. III. 236; M. I. 126; Vin. II. 249ff.

¹⁷¹    Upadahātabbo. AA. III. 300: Avippaṭisāro upadahātabboti amaṅkubhāvo upanetabbo (“Không cần phải sắp đặt sám hối” nghĩa là không cần phải sắp xếp lên bày tỏ lỗi lầm đáng thẹn).

¹⁷²    Xem M. III. 6.

¹⁷³    Jīvikatthā. Xem UdA. 205.