Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tăng Chi Bộ/ CHƯƠNG V NĂM PHÁP (PAÑCAKANIPĀTA)/ IV. PHẨM SUMANĀ (SUMANAVAGGA)

I. KINH SUMANĀ (Sumanasutta)³² (A. III. 32)

       31. Một thời, Thế Tôn trú ở Sāvatthi, Jetavana, tại khu vườn của Anāthapiṇḍika. Rồi Sumanā,³³ con gái vua, với năm trăm thiếu nữ hộ tống trên năm trăm cỗ xe, đi đến Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên, Sumanā, con gái vua, bạch Thế Tôn:

– Ở đây, bạch Thế Tôn, có hai đệ tử của Thế Tôn đồng đẳng về tín, đồng đẳng về giới, đồng đẳng về tuệ, một có bố thí, một không bố thí. Sau khi thân hoại mệnh chung, cả hai được sanh lên cõi lành, thiên giới, cõi đời này. Giữa hai vị thiên ấy, có sự đặc thù gì, có sự sai khác gì?

Thế Tôn đáp:

– Có sự sai biệt, này Sumanā.

Người có bố thí, khi được làm vị thiên, vượt qua vị thiên không có bố thí trên năm phương diện:³⁴Về thiên thọ mạng, về thiên sắc, về thiên lạc, về thiên danh xưng, về thiên tăng thượng. Người có bố thí, này Sumanā, khi được làm vị thiên, vượt qua vị thiên không bố thí trên năm phương diện này.

– Bạch Thế Tôn, nếu họ sau khi từ đây mệnh chung, trở lại trạng thái này,khi họ trở lại làm người, bạch Thế Tôn, có sự đặc thù gì, có sự sai khác gì?

Thế Tôn đáp:

– Có sự sai biệt, này Sumanā.

Người có bố thí, khi được làm người, vượt qua vị làm người không bố thí trên năm phương diện: Về nhân thọ mạng, về nhân sắc, về nhân lạc, về nhân danh xưng, về nhân tăng thượng. Người có bố thí, này Sumanā, khi được làm người, vượt qua vị làm người không bố thí trên năm phương diện này.

– Bạch Thế Tôn, nếu cả hai đều xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình. Giữa hai người xuất gia ấy, bạch Thế Tôn, có thể có những đặc thù gì,những sai khác gì?

Thế Tôn đáp:

– Có sự sai biệt, này Sumanā.

Người có bố thí, khi được xuất gia, vượt qua vị xuất gia không có bố thí trên năm phương diện:³⁵ Thường hay được yêu cầu nhận y, ít khi không được yêu cầu; thường hay được yêu cầu nhận đồ ăn khất thực, ít khi không được yêu cầu;thường hay được yêu cầu nhận sàng tọa, ít khi không được yêu cầu; thường hay được yêu cầu nhận dược phẩm trị bệnh, ít khi không được yêu cầu. Vị ấy sống với những vị đồng Phạm hạnh nào, các vị này đối với vị ấy, xử sự với nhiều thân nghiệp khả ái, với ít thân nghiệp không khả ái; với nhiều khẩu nghiệp khả ái, với ít khẩu nghiệp không khả ái; với nhiều ý nghiệp khả ái, với ít ý nghiệp không khả ái; giúp đỡ với nhiều sự giúp đỡ khả ái, với ít sự giúp đỡ không khả ái. Này Sumanā, người có bố thí khi được xuất gia vượt qua người không có bố thí trên năm phương diện này.

– Nhưng bạch Thế Tôn, nếu cả hai đều chứng quả A-la-hán, với hai vị chứng đạt A-la-hán ấy, bạch Thế Tôn có sự đặc thù nào, có sự sai khác nào?

– Ở đây, này Sumanā, Ta nói không có sự sai khác nào, tức là so sánh giải thoát với giải thoát.

– Thật vi diệu thay, bạch Thế Tôn! Thật hy hữu thay, bạch Thế Tôn! Xa cho đến như vậy là vừa đủ để bố thí, là vừa đủ để làm các công đức. Vì rằng, chúng là những sự giúp đỡ, những công đức cho chư thiên; chúng là những sự giúp đỡ,những công đức cho loài người; chúng là những sự giúp đỡ, những công đức cho những người xuất gia.

– Sự việc là như vậy, này Sumanā, là vừa đủ để bố thí, là vừa đủ để làm các công đức. Chúng là những giúp ích, những công đức cho chư thiên; chúng là những giúp ích, những công đức cho loài người; chúng là những giúp ích,những công đức cho những người xuất gia.

Thế Tôn thuyết như vậy. Bậc Thiện Thệ nói như vậy xong, bậc Đạo Sư lại nói thêm:

Như mặt trăng không uế,
Đi giữa hư không giới,
Với ánh sáng bừng chói,
Giữa quần sao ở đời.
Cũng vậy người đủ giới,
Hạng người có lòng tin,
Với bố thí bừng chói,
Giữa xan tham ở đời.
Như mây mưa sấm sét,36
Vòng hoa chóp trăm đầu,
Tràn đầy cả thung lũng,
Lan tràn cả đất bằng.
Cũng vậy đầy tri kiến,
Đệ tử bậc Chánh Giác,
Bậc Trí vượt xan tham,
Trên cả năm phương diện,
Thọ mạng và danh xưng,
Dung sắc và an lạc,
Với tài sản sung mãn,
Chết hưởng hỷ lạc thiên.

Tham khảo:

³²    Bản tiếng Anh của PTS: Sumanā, the Rajah's Daughter, nghĩa là Sumanā, con gái của vua. Tham khảo: Hà khổ kinh 何苦經 (T.01. 0026.148. 0659b15); Tăng. 增 (T.02. 0125.17.8. 0584c11); Tạp. 雜(T.02. 0099.94. 0025c02); Biệt Tạp. 別雜 (T.02. 0100.260. 0465b06).

³³    Sumanā là chị của Vua Pasenadi, xứ Kosala, xuất gia và chứng quả A-la-hán khi đã lớn tuổi.

³⁴    Xem A. I. 115; D. III. 145; S. IV. 275.

³⁵    Xem A. II. 87; V. 104.

³⁶   Xem S. I. 100; It. 66. Tăng. 增 (T.02. 0125.21.1. 0601c27); Tạp. 雜 (T.02. 0099.902-904. 0225c21-0226a02).