Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tăng Chi Bộ/ CHƯƠNG IV BỐN PHÁP (CATUKKANIPĀTA)/ XX. PHẨM LỚN (MAHĀVAGGA) 

IX. KINH ÁI (Taṇhāsutta)²⁶⁴ (A. II. 211)

199. – Này các Tỷ-kheo, Ta sẽ giảng cho các ông về ái, lưới triền,²⁶⁵ khiến cho lưu chuyển, được trải rộng ra, bám dính vào; chính do ái ấy, thế giới này bị hoại vong, bị trói buộc, rối loạn như một cuộn chỉ, rối ren như một ổ kén, quyện lại như cỏ muñja và lau sậy babbaja, không thể nào ra khỏi khổ xứ, ác thú, đọa xứ, sanh tử. Hãy nghe và khéo tác ý, Ta sẽ nói.

- Thưa vâng, bạch Thế Tôn.

Các Tỷ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn. Thế Tôn nói như sau:

- Và này các Tỷ-kheo, thế nào là ái, thế nào là lưới triền, khiến cho lưu chuyển, được trải rộng ra, bám dính vào; chính do ái ấy, thế giới này bị hoại vong, bị trói buộc, rối loạn như một cuộn chỉ, rối ren như một ổ kén, quyện lại như cỏ muñja và lau sậy babbaja, không thể nào ra khỏi khổ xứ, ác thú, đọa xứ, sanh tử?

Này các Tỷ-kheo, có mười tám ái hành này²⁶⁶ liên hệ với nội tâm, có mười tám ái hành này liên hệ với ngoại cảnh.

Thế nào là mười tám ái hành liên hệ đến nội tâm?

Này các Tỷ-kheo, khi nào có ý nghĩ: “Ta có mặt”, thời có những ý nghĩ: “Ta có mặt trong đời này”, “ta có mặt như vậy”, “ta có mặt khác như vậy”, “ta không phải thường hằng”, “ta là thường hằng”, “ta phải có mặt hay không”, “ta phải có mặt trong đời này”, “ta phải có mặt như vậy”, “ta phải có mặt khác như vậy”, “mong rằng ta có mặt”, “mong rằng ta có mặt trong đời này”, “mong rằng ta có mặt như vậy”, “mong rằng ta có mặt khác như vậy”, “ta sẽ có mặt”, “ta sẽ có mặt trong đời này”, “ta sẽ có mặt như vậy”, “ta sẽ có mặt khác như vậy.” Có mười tám ái hành này liên hệ với nội tâm.

Và thế nào là mười tám ái hành liên hệ đến ngoại cảnh?

Khi nào có ý nghĩ: “Với cái này,²⁶⁷ ta có mặt”; thời có những ý nghĩ như sau: “Với cái này, ta có mặt trong đời này”, “với cái này, ta có mặt như vậy”, “với cái này, ta có mặt khác như vậy”, “với cái này, ta không phải thường hằng”, “với cái này, ta là thường hằng”, “với cái này, ta phải có mặt hay không”, “với cái này, ta phải có mặt trong đời này”, “với cái này, ta phải có mặt như vậy”, “với cái này, ta có mặt khác như vậy”, “với cái này, mong rằng ta có mặt”, “với cái này, mong rằng ta có mặt trong đời này”, “với cái này, mong rằng ta có mặt như vậy”, “với cái này, mong rằng ta có mặt khác như vậy”, “với cái này, ta sẽ có mặt”, “với cái này, ta sẽ có mặt trong đời này”, “với cái này, ta sẽ có mặt như vậy”, “với cái này, ta sẽ có mặt khác như vậy.” Có mười tám ái hành này liên hệ với ngoại cảnh.²⁶⁸

Mười tám ái hành này liên hệ đến nội tâm, và mười tám ái hành này liên hệ đến ngoại cảnh; này các Tỷ-kheo, đây gọi là ba mươi sáu ái hành. Ba mươi sáu ái hành quá khứ như vậy, ba mươi sáu ái hành vị lai như vậy, ba mươi sáu ái hành hiện tại như vậy; như vậy là một trăm lẻ tám ái hành.²⁶⁹

Này các Tỷ-kheo, đây là ái này, lưới triền, khiến cho lưu chuyển, được trải rộng ra, bám dính vào; chính do ái ấy, thế giới này bị hoại vong, trói buộc, rối loạn như một cuộn chỉ, rối ren như một ổ kén, quyện lại như cỏ muñja và lau sậy babbaja, không thể nào ra khỏi khổ xứ, ác thú, đọa xứ, sanh tử.

Tham khảo

²⁶⁴ Tham chiếu: Tạp. 雜 (T.02. 0099.984. 0256a17).

²⁶⁵ Jāliniṃ yassa jālinī visattikā taṅhā natthi (S. I. 107). Bốn danh từ được dùng để diễn tả người đánh cá quăng lưới. Xem Dh. v. 180.

²⁶⁶ Vicaritāni: Được giải thích rõ trong Chú giải và Vbh. 392ff.

²⁶⁷ Chú giải: Iminā = Rūpena, viññāṇena, v.v...

²⁶⁸ Hai loại ái này, Chú giải xem ajjhattika là tự ngã, bāhira là thân và các tâm sở. Vibhaṅga viết bāhira để chỉ cho người khác, người ngoài, như nói: “Tôi là như vậy, nhưng người này lại khác. Vị ấy là một Bà-la-môn, ta không phải vậy, v.v...”.

²⁶⁹ Evaṃ aṭṭhasataṃ taṇhāvicaritaṃ honti. AA. III. 209: Aṭṭhasataṃ taṇhāvicaritaṃ hontīti ettha pana aṭṭhasatasaṅkhātaṃ taṇhāvicaritaṃ hotīti evamattho daṭṭhabbo (“Là một trăm lẻ tám ái hành” được hiểu theo nghĩa rằng ở đây ái hành được tính là một trăm lẻ tám).