Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tăng Chi Bộ/ CHƯƠNG IV BỐN PHÁP (CATUKKANIPĀTA)/ XIX. PHẨM BÀ-LA-MÔN (BRĀHMAṆAVAGGA)

X. KINH NGÀY TRAI GIỚI (Uposathasutta) (A. II. 183)

190. Một thời, Thế Tôn trú ở Sāvatthi, tại Pubbārāma, trong lâu đài của mẹ Migāra.²⁴³ Lúc bấy giờ, Thế Tôn nhân ngày Lễ Trai giới, đang ngồi có chúng Tỷ-kheo đoanh vây. Sau khi nhìn quanh chúng Tỷ-kheo đang im lặng; im lặng, rồi Thế Tôn bảo các Tỷ-kheo:

– Này các Tỷ-kheo, không nói lời phù phiếm, là hội chúng này; không nói lời vô ích, là hội chúng này; thanh tịnh, an lập trên căn bản. Chúng Tỷ-kheo này như vậy, này các Tỷ-kheo; hội chúng này như vậy, này các Tỷ-kheo. Hội chúng như vậy khó tìm được ở đời!

Chúng Tỷ-kheo này như vậy, này các Tỷ-kheo; hội chúng này như vậy, này các Tỷ-kheo. Hội chúng như vậy đáng được cung kính, đáng được tôn trọng, đáng được cúng dường, đáng được chắp tay, là vô thượng phước điền ở đời!

Chúng Tỷ-kheo này như vậy, này các Tỷ-kheo; hội chúng này như vậy, này các Tỷ-kheo. Hội chúng như vậy, dầu cho ít, được lợi nhiều; còn cho nhiều, lại được lợi nhiều hơn nữa.

Chúng Tỷ-kheo này như vậy, này các Tỷ-kheo; hội chúng này như vậy, này các Tỷ-kheo. Hội chúng như vậy, nếu phải đi một do-tuần để được yết kiến cũng nên đi, dầu có phải mang theo trên vai túi đựng đồ ăn.²⁴⁴ Như vậy, này các Tỷ-kheo, là chúng Tỷ-kheo này.

Có những Tỷ-kheo, này các Tỷ-kheo, trong chúng Tỷ-kheo này, sống đạt được địa vị chư thiên. Có những Tỷ-kheo, này các Tỷ-kheo, trong chúng Tỷ-kheo này, sống đạt được địa vị Phạm thiên. Có những Tỷ-kheo, này các Tỷ-kheo, trong chúng Tỷ-kheo này, sống đạt được địa vị Bất động. Có những Tỷ-kheo, này các Tỷ-kheo, trong chúng Tỷ-kheo này, sống đạt được Thánh vị.

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo sống đạt được địa vị chư thiên?

Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo ly dục... chứng và trú Thiền thứ nhất... Thiền thứ hai... Thiền thứ ba... chứng và trú Thiền thứ tư... và an trú. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là Tỷ-kheo sống đạt được địa vị chư thiên.

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo sống đạt được địa vị Phạm thiên? Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo với tâm cùng khởi với từ, biến mãn một phương và an trú... với tâm cùng khởi với bi... với tâm cùng khởi với hỷ... với tâm cùng khởi với xả, biến mãn một phương và an trú. Cũng vậy, phương thứ hai, cũng vậy phương thứ ba, cũng vậy phương thứ tư; như vậy, cùng khắp thế giới, trên, dưới, bề ngang, hết thảy phương xứ, cùng khắp vô biên thế giới, vị ấy biến mãn với tâm cùng khởi với xả, quảng đại, đại hành, vô biên, không hận, không sân. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là Tỷ-kheo sống đạt được địa vị Phạm thiên.

Và như thế nào, này các Tỷ-kheo, là Tỷ-kheo sống đạt được địa vị Bất động? Ở đây, này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo sau khi vượt qua các sắc tưởng một cách hoàn toàn, sau khi chấm dứt các tưởng chướng ngại, sau khi không tác ý các tưởng sai biệt, nghĩ rằng: “Hư không là vô biên”, chứng đạt và an trú Không vô biên xứ. Sau khi vượt qua Không vô biên xứ một cách hoàn toàn, nghĩ rằng: “Thức là vô biên”, chứng đạt và an trú Thức vô biên xứ. Sau khi vượt qua Thức vô biên xứ một cách hoàn toàn, nghĩ rằng: “Không có vật gì”, chứng đạt và an trú Vô sở hữu xứ. Sau khi vượt qua Vô sở hữu xứ một cách hoàn toàn, chứng đạt và an trú Phi tưởng phi phi tưởng xứ. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là Tỷ-kheo chứng đạt Bất động.

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo chứng đạt địa vị bậc Thánh?

Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo như thật quán tri: “Đây là khổ”; như thật quán tri: “Đây là khổ tập”; như thật quán tri: “Đây là khổ diệt”; như thật quán tri: “Đây là con đường đưa đến khổ diệt.” Như vậy, này các Tỷ-kheo, là Tỷ- kheo đạt được địa vị bậc Thánh.

Tham khảo

²⁴³ Tín nữ Visākhā được cha chồng là Migāra tôn xưng là “mẹ” (mātā), nên Visākhā còn được là Mẹ của Migāra (Migāramātā).

²⁴⁴Puṭaṃsenātipi. Xem A. II. 239; GS. II. 245 (kinh 242 ở sau); D. I. 117; DA. I. 288. Trong AA. III. 168: Tassattho – puṭo aṃse assāti puṭaṃso, tena puṭaṃsena, aṃsena pātheyyapuṭaṃ vahantenāpīti vuttaṃ hoti (Theo nghĩa này, puṭaṃso là cái túi trên vai, cái túi này đựng vật thực mang trên vaikhi đi đường). Bản Tích Lan và Campuchia viết assapuṭaṃ.