Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tăng Chi Bộ/CHƯƠNG IV BỐN PHÁP (CATUKKANIPĀTA) / I. PHẨM BHAṆḌAGĀMA (BHAṆḌAGĀMAVAGGA)

VI. KINH NGHE ÍT (Appassutasutta) (A. II. 6)

6. Có bốn hạng người, này các Tỷ-kheo, có mặt hiện hữu ở đời. Thế nào là bốn? Nghe ít, điều đã được nghe không khởi lên; nghe ít, điều đã được nghe có khởi lên; nghe nhiều, điều đã được nghe không khởi lên; nghe nhiều, điều đã được nghe có khởi lên.

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là người nghe ít, điều đã được nghe không khởi lên? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người được nghe ít về Kinh, Ứng tụng,9 Ký thuyết, Kệ tụng, Cảm hứng ngữ, Như thị thuyết, Bổn sanh, Vị tằng hữu pháp pháp, Phương quảng. Người ấy, với điều đã được nghe ít ỏi này, không biết nghĩa, không biết pháp, không thực hành pháp, tùy pháp. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là người nghe ít, điều đã được nghe không khởi lên.

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là người nghe ít, điều đã được nghe có khởi lên? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người được nghe ít về Kinh, Ứng tụng, Ký thuyết, Kệ tụng, Cảm hứng ngữ, Như thị thuyết, Bổn sanh, Vị tằng hữu pháp, Phương quảng. Người ấy, với điều đã được nghe ít ỏi này, biết nghĩa, biết pháp, thực hành pháp, tùy pháp. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là người nghe ít, điều đã được nghe có khởi lên.

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là người nghe nhiều, điều đã được nghe không khởi lên? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người được nghe nhiều về Kinh, Ứng tụng, Ký thuyết, Kệ tụng, Cảm hứng ngữ, Như thị thuyết, Bổn sanh, Vị tằng hữu pháp, Phương quảng. Người ấy, với điều đã được nghe nhiều này, không biết nghĩa, không biết pháp, không thực hành pháp, tùy pháp. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là người nghe nhiều, điều đã được nghe không khởi lên.

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là người nghe nhiều, điều đã được nghe được khởi lên? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người được nghe nhiều về Kinh, Ứng tụng, Ký thuyết, Kệ tụng, Cảm hứng ngữ, Như thị thuyết, Bổn sanh, Vị tằng hữu pháp, Phương quảng. Người ấy, với điều đã được nghe nhiều này, biết nghĩa, biết pháp, thực hành pháp, tùy pháp. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là người nghe nhiều, điều đã được nghe có khởi lên.

Này các Tỷ-kheo, có bốn hạng người này có mặt hiện hữu ở đời.

Nếu là người nghe ít,
Không định tĩnh trong giới,
Họ chỉ trích người ấy,
Cả hai, giới và nghe.
Nếu là người nghe ít,
Nhưng khéo định trong giới,
Họ khen về giới đức,
Về nghe không đầy đủ.
Nếu là người nghe nhiều,
Không định tĩnh trong giới,
Họ chỉ trích người ấy,
Về nghe được đầy đủ.
Nếu là người nghe nhiều,
Lại khéo định trong giới,
Họ tán thán người ấy,
Cả hai, giới và nghe.
Đệ tử Phật nghe nhiều,
Trì pháp, có trí tuệ,
Như vàng cõi Diêm-phù,
Ai có thể chỉ trích?
Chư thiên khen vị ấy,
Phạm thiên cũng ngợi khen.

Tham khảo

9 Xem A. II. 103 (kinh 102 ở sau); A. II. 177 (kinh 186 ở sau); M. I. 133; Vin. III. 8; Pug. 43.