Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tăng Chi Bộ/CHƯƠNG III BA PHÁP (TIKANIPĀTA)/ IV. PHẨM THIÊN SỨ (DEVADŪTAVAGGA)

X. KINH TĂNG THƯỢNG (Ādhipateyyasutta) (A. I. 147)

          40. Này các Tỷ-kheo, có ba tăng thượng này. Thế nào là ba? Tự ngã tăng thượng, thế giới tăng thượng, pháp tăng thượng.

          Và này các Tỷ-kheo, thế nào là tự ngã tăng thượng?

          Ở đây, này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo đi đến khu rừng, hay đi đến gốc cây, hay đi đến ngôi nhà trống rồi thẩm sát như sau: “Không phải vì y áo mà ta xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình. Không phải vì món ăn khất thực, không phải vì sàng tọa, không phải vì nhân có mặt hay không có mặt ở đây mà ta xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, [nhưng với ý nghĩ như sau:] ‘Nay ta bị rơi vào sanh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não; rơi vào khổ, bị khổ chi phối. Có thể do làm như vậy, sự đoạn tận tất cả khổ uẩn này được hiện khởi lên [cho ta].’ Và ta đã xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, sau khi đã đoạn tận tất cả các dục vọng như vậy, lại còn đeo đuổi các dục vọng như kia hay còn ác tệ hơn. Như vậy, thật không xứng đáng cho ta.”

          Vị ấy lại quán sát như sau: “Thắng tấn là tinh tấn của ta, không có thụ động; an trú là niệm [của ta], không có thất niệm; khinh an là thân của ta, không có dao động; định tĩnh là tâm [của ta], được nhất tâm.” Vị ấy làm cho tăng thượng tự ngã, từ bỏ bất thiện, tu tập thiện; từ bỏ có tội, tu tập không tội; gìn giữ cho tự ngã được thanh tịnh. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là tự ngã tăng thượng.

          Như thế nào, này các Tỷ-kheo, là thế giới tăng thượng?

          Ở đây, này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo đi đến khu rừng hay đi đến gốc cây, hay đi đến ngôi nhà trống rồi thẩm sát như sau: “Không phải vì y áo mà ta xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình. Không phải vì món ăn khất thực, không phải vì sàng tọa, không phải vì nhân có mặt hay không có mặt ở đây mà ta xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, [nhưng với ý nghĩ như sau:] ‘Nay ta bị rơi vào sanh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não; rơi vào khổ, bị khổ chi phối. Có thể do làm như vậy, sự đoạn tận tất cả khổ uẩn này được hiện khởi lên [cho ta].’ Và ta đã xuất gia như vậy, lại có thể suy nghĩ về dục tầm hay có thể suy nghĩ về sân tầm, hay có thể suy nghĩ về hại tầm. To lớn là đại chúng này sống ở trong đời. Trong đại chúng sống ở đời, có các vị Sa-môn, Bà-la-môn có thần thông, có thiên nhãn thông, có tha tâm thông. Các vị này có thể nhìn thấy từ xa, và dù họ ở gần nhưng không thể nhìn thấy họ được; và họ có thể biết tâm [ta] với tâm của họ. Các vị ấy có thể biết về ta như sau: ‘Hãy xem thiện nam tử này, tuy vì lòng tin xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, nhưng sống xen lẫn với các pháp ác, bất thiện.’ Lại có các chư thiên có thần thông, có thiên nhãn thông, có tha tâm thông. Các vị này có thể nhìn thấy từ xa, và dù họ ở gần nhưng không thể nhìn thấy họ được; và họ có thể biết tâm [ta] với tâm của họ. Các vị ấy có thể biết về ta như sau: ‘Hãy xem thiện nam tử này, tuy vì lòng tin xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, nhưng sống xen lẫn với các pháp ác, bất thiện.’”

          Vị ấy lại quán sát như sau: “Thắng tấn là tinh tấn của ta, không có thụ động; an trú là niệm [của ta], không có thất niệm; khinh an là thân của ta, không có dao động; định tĩnh là tâm [của ta], được nhất tâm.” Vị ấy làm cho tăng thượng thế giới, từ bỏ bất thiện, tu tập thiện; từ bỏ có tội, tu tập không có tội; giữ gìn cho tự ngã được thanh tịnh. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là thế giới tăng thượng.

          Và này các Tỷ-kheo, thế nào là pháp tăng thượng?

          Ở đây, này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo đi đến khu rừng hay đi đến gốc cây, hay đi đến ngôi nhà trống rồi thẩm sát như sau: “Không phải vì y áo mà ta xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình. Không phải vì món ăn khất thực, không phải vì sàng tọa, không phải vì nhân có mặt hay không có mặt ở đây mà ta xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, [nhưng với ý nghĩ như sau:] ‘Nay ta bị rơi vào sanh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não; rơi vào khổ, bị khổ chi phối. Có thể do làm như vậy, sự đoạn tận tất cả khổ uẩn này được hiện khởi lên [cho ta]’. Pháp được Thế Tôn khéo thuyết, thiết thực hiện tại, có kết quả tức thời, đến để mà thấy, có khả năng hướng thượng, được người trí có thể tự mình giác hiểu. Nay ta có những người đồng Phạm hạnh, họ biết và thấy. Vì ta đã được xuất gia trong Pháp và Luật khéo giảng như vậy, không lẽ ta lại có thể sống biếng nhác, phóng dật. Như vậy, thật không xứng đáng cho ta.”

          Vị ấy lại quán sát như sau: “Thắng tấn là tinh tấn của ta, không có thụ động; an trú là niệm [của ta], không có thất niệm; khinh an là thân của ta, không có dao động; định tĩnh là tâm [của ta], được nhất tâm.” Vị ấy làm cho tăng thượng pháp, từ bỏ bất thiện, tu tập thiện; từ bỏ có tội, tu tập không tội; giữ gìn cho tự ngã được thanh tịnh. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là pháp tăng thượng.

          Này các Tỷ-kheo, có ba pháp tăng thượng này. 

                    Trên đời không giấu được,⁴⁹
                    Ác nghiệp tự mình làm, 
                    Ngã của ngươi ta biết, 
                    Là thật hay là giả.
                    Ngươi thật khinh thiện ngã, 
                    Mặt giáp mặt chứng kiến, 
                    Muốn che giấu tự ngã, 
                    Điều ác tự ngã làm.
                    Chư thiên và Như Lai, 
                    Thấy rõ ở trong đời, 
                    Sở hành của kẻ ngu, 
                    Làm các hạng tà vạy, 
                    Vậy vị ngã tăng thượng.
                    Sở hành phải chánh niệm, 
                    Vị thế giới tăng thượng,
                    Hãy khôn khéo thiền tịnh, 
                    Với vị pháp tăng thượng, 
                    Hãy sống theo tùy pháp. 
                    Đạo sĩ không thối thất, 
                    Tinh cần theo chân lý, 
                    Nhiếp phục được ma quân, 
                    Chiến thắng được tử thần, 
                    Với tinh cần tinh tấn, 
                    Sanh đã được đoạn tận. 
                    Bậc Đạo sĩ như vậy, 
                    Hiểu thế gian Diệu trí, 
                    Đối với tất cả pháp, 
                    Không có gì xúc chạm.

Tham khảo:

⁴⁹ Raho: Chỗ giấu kín. Xem JA. III. 19.