Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tăng Chi Bộ/CHƯƠNG III BA PHÁP (TIKANIPĀTA)/III. PHẨM NGƯỜI (PUGGALAVAGGA)

X. KINH LỘN NGƯỢC (Avakujjasutta)²⁷ (A. I. 130)

          30. Ba hạng người, này các Tỷ-kheo, có mặt, xuất hiện ở đời. Thế nào là ba? Hạng người với trí tuệ lộn ngược (avakujja pañño), hạng người với trí tuệ bắp vế (ucchaṅga pañño), hạng người với trí tuệ rộng lớn (puthupañño).

          Và này các Tỷ-kheo, thế nào là người với trí tuệ lộn ngược? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người đi đến khu vườn (tinh xá), thường nghe pháp từ các Tỷ-kheo. Các vị Tỷ-kheo thuyết pháp cho người ấy, sơ thiện, trung thiện, hậu thiện, có văn, có nghĩa, trình bày Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn thanh tịnh. Người ấy, tại chỗ ngồi ấy, đối với bài thuyết giảng ấy, không có tác ý đến đoạn đầu, không có tác ý đến đoạn giữa, không có tác ý đến đoạn cuối. Và khi từ chỗ ngồi ấy đứng lên, đối với bài thuyết giảng ấy, người ấy không có tác ý đến đoạn đầu, không có tác ý đến đoạn giữa, không có tác ý đến đoạn cuối. Ví như, này các Tỷ-kheo, một cái ghè bị lộn ngược, nước chứa trong ấy tuôn chảy, không có dừng lại. Cũng vậy, ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người đi đến khu vườn (tinh xá), thường nghe pháp từ các Tỷ-kheo. Các vị Tỷ-kheo thuyết pháp cho người ấy, sơ thiện, trung thiện, hậu thiện, có văn, có nghĩa, trình bày Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn thanh tịnh. Người ấy, tại chỗ ngồi ấy, đối với bài thuyết giảng ấy, không có tác ý đến đoạn đầu, không có tác ý đến đoạn giữa, không có tác ý đến đoạn cuối. Khi từ chỗ ngồi ấy đứng lên, đối với bài thuyết giảng ấy, người ấy không có tác ý đến đoạn đầu, không có tác ý đến đoạn giữa, không có tác ý đến đoạn cuối. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hạng người với trí tuệ lộn ngược.

          Và này các Tỷ-kheo, thế nào là hạng người với trí tuệ bắp vế? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người đi đến khu vườn (tinh xá), thường nghe pháp từ các Tỷ-kheo. Các vị Tỷ-kheo thuyết pháp cho người ấy, sơ thiện, trung thiện, hậu thiện, có văn, có nghĩa, trình bày Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn thanh tịnh. Người ấy, tại chỗ ngồi ấy, đối với bài thuyết giảng ấy, có tác ý đến đoạn đầu, có tác ý đến đoạn giữa, có tác ý đến đoạn cuối. Nhưng khi từ chỗ ngồi ấy đứng lên, đối với bài thuyết giảng ấy, người ấy không có tác ý đến đoạn đầu, không có tác ý đến đoạn giữa, không có tác ý đến đoạn cuối. Ví như, này các Tỷ-kheo, trên bắp vế của một người, các loại đồ ăn được chồng lên như hạt mè, hạt gạo, các loại kẹo và trái táo. Khi từ chỗ ngồi đứng lên, vì vô ý, người ấy làm đổ vãi tất cả. Cũng vậy, ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người đi đến khu vườn (tinh xá), thường nghe pháp từ các Tỷ-kheo. Các vị Tỷ-kheo thuyết pháp cho người ấy, sơ thiện, trung thiện, hậu thiện, có văn, có nghĩa, trình bày Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn thanh tịnh. Người ấy, tại chỗ ngồi ấy, đối với bài thuyết giảng ấy, có tác ý đến đoạn đầu, có tác ý đến đoạn giữa, có tác ý đến đoạn cuối. Nhưng khi từ chỗ ngồi ấy đứng lên, đối với bài thuyết giảng ấy, người ấy không có tác ý đến đoạn đầu, không có tác ý đến đoạn giữa, không có tác ý đến đoạn cuối. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hạng người với trí tuệ bắp vế.

          Và này các Tỷ-kheo, thế nào là hạng người có trí tuệ rộng lớn? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có hạng người đi đến khu vườn (tinh xá), thường nghe pháp từ các Tỷ-kheo. Các vị Tỷ-kheo thuyết pháp cho người ấy, sơ thiện, trung thiện, hậu thiện, có văn, có nghĩa, trình bày Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn thanh tịnh. Người ấy, tại chỗ ngồi ấy, đối với bài thuyết giảng ấy, có tác ý đến đoạn đầu, có tác ý đến đoạn giữa, có tác ý đến đoạn cuối. Và khi từ chỗ ngồi ấy đứng lên, đối với bài thuyết giảng ấy, vị ấy có tác ý đến đoạn đầu, có tác ý đến đoạn giữa, có tác ý đến đoạn cuối. Ví như, này các Tỷ-kheo, một cái ghè được dựng đứng, nước chứa trong ấy được giữ lại, không có chảy đi. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, có hạng người đi đến khu vườn (tinh xá), thường nghe pháp từ các Tỷ-kheo. Các vị Tỷ-kheo thuyết pháp cho người ấy, sơ thiện, trung thiện, hậu thiện, có văn, có nghĩa, trình bày Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn thanh tịnh. Người ấy, tại chỗ ngồi ấy, đối với bài thuyết giảng ấy, có tác ý đến đoạn đầu, có tác ý đến đoạn giữa, có tác ý đến đoạn cuối. Và khi từ chỗ ngồi ấy đứng lên, đối với bài thuyết giảng ấy, vị ấy có tác ý đến đoạn đầu, có tác ý đến đoạn giữa, có tác ý đến đoạn cuối. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hạng người với trí tuệ rộng lớn. 

          Ba hạng người này, này các Tỷ-kheo, có mặt, xuất hiện ở đời.

                    Hạng trí tuệ lộn ngược, 

                    Không thông minh, không mắt,

                    Họ thường thường đi đến, 

                    Đến gần các Tỷ-kheo, 

                    Đoạn đầu của bài giảng, 

                    Đoạn giữa và đoạn cuối, 

                    Họ không học được gì, 

                    Họ không có trí tuệ. 

                    Hạng trí tuệ bắp vế, 

                    Được gọi là tốt hơn,

                    Họ thường thường đi đến, 

                    Đến gần các Tỷ-kheo,

                    Đoạn đầu của bài giảng, 

                    Đoạn giữa và đoạn cuối, 

                    Ngồi trên chỗ mình ngồi, 

                    Nắm giữ được lời văn, 

                    Đứng dậy không hiểu rõ, 

                    Quên mất điều đã nắm. 

                    Bậc trí tuệ rộng lớn, 

                    Được gọi tốt hơn cả,

                    Họ thường thường đi đến, 

                    Đến gần các Tỷ-kheo, 

                    Đoạn đầu của bài giảng, 

                    Đoạn giữa và đoạn cuối, 

                    Ngồi trên chỗ mình ngồi, 

                    Nắm giữ được lời văn, 

                    Thọ trì điều được nghe, 

                    Suy tư điều tối thắng, 

                    Với ý không dao động, 

                    Là hạng người như vậy, 

                    Thực hành pháp, tùy pháp, 

                    Có thể đoạn khổ đau.

Tham khảo:

²⁷ Xem Pug. 31.