Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tăng Chi Bộ/CHƯƠNG III BA PHÁP (TIKANIPĀTA)/III. PHẨM NGƯỜI (PUGGALAVAGGA)

IX. KINH MÙ LÒA (Andhasutta)²³ (A. I. 128)

          29. Ba hạng người, này các Tỷ-kheo, có mặt, xuất hiện ở đời. Thế nào là ba? Người mù, người có một mắt, người có hai mắt.

          Và này các Tỷ-kheo, thế nào là người mù? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có người không có mắt để có thể với mắt như vậy, thâu hoạch được tài sản chưa được thâu hoạch hay làm cho tăng trưởng tài sản đã được thâu hoạch; không có mắt để có thể với mắt như vậy, biết được pháp thiện và pháp bất thiện, có tội và không tội, pháp liệt và thắng, pháp thuộc thành phần đen và trắng. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hạng người mù.

          Và này các Tỷ-kheo, thế nào là hạng người có một mắt? Ở đây, này các Tỷ- kheo, có người có mắt để có thể với mắt như vậy, thâu hoạch được tài sản chưa được thâu hoạch hay làm cho tăng trưởng tài sản đã được thâu hoạch; không có mắt để có thể với mắt như vậy, biết được pháp thiện và pháp bất thiện, có tội và không tội, pháp liệt và thắng, pháp thuộc thành phần đen và trắng. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hạng người có một mắt.

          Và này các Tỷ-kheo, thế nào là hạng người có hai mắt? Ở đây, này các Tỷ- kheo, có người có mắt để có thể với mắt như vậy, thâu hoạch được tài sản chưa được thâu hoạch hay làm cho tăng trưởng tài sản đã được thâu hoạch; có mắt để có thể với mắt như vậy, biết được pháp thiện và pháp bất thiện, có tội và không tội, pháp liệt và thắng, pháp thuộc thành phần đen và trắng. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hạng người có hai mắt.

          Ba hạng người này, này các Tỷ-kheo, có mặt, xuất hiện ở đời. 

                    Kẻ mù, mắt bị hư,

                    Cả hai²⁴ đều bất hạnh, 

                    Vừa không được tài sản, 

                    Vừa công đức không làm.

                    Thứ đến là hạng người, 

                    Được gọi là một mắt, 

                    Liên hệ²⁵ pháp, phi pháp, 

                    Tầm cầu các tài sản, 

                    Với trộm và man trá, 

                    Cùng với cả nói láo, 

                    Vừa khéo góp tài sản, 

                    Vừa giỏi hưởng dục lạc, 

                    Từ đây đến địa ngục, 

                    Người một mắt bị hại. 

                    Còn vị có hai mắt,

                    Được gọi người tối thượng, 

                    Thâu hoạch các tài sản, 

                    Một cách đúng Chánh pháp, 

                    Các tài sản đã có,

                    Tăng trưởng đúng Chánh pháp, 

                    Bố thí ý tốt đẹp,

                    Không phân vân ngập ngừng,²⁶ 

                    Được sanh chỗ hiền thiện, 

                    Đi chỗ ấy không sầu.

                    Vậy hãy tránh thật xa, 

                    Người mù, người một mắt, 

                    Thân cận bậc hai mắt, 

                    Bậc Tối thắng trượng phu.

Tham khảo:

²³ Xem Pug. 30.

²⁴ A. II. 220: Ubhayattha kaliggāhoti idhaloke ca paraloke cāti ubhayasmimpi aparaddhaggāho, parājayaggāho hotīti attho (“Cả hai đều bất hạnh” nghĩa là chịu sự thất bại ở đời này và đời khác). Xem M. I. 403.

²⁵ AA. II. 201: Saṭhoti = Kerāṭiko (người không thành thật).

²⁶ AA. II. 201: Abyagghamānaso (không phân vân ngập ngừng) = Nibbicikicchacitto (tâm không nghi ngờ)