Phật giáo nguyên thủy/ Kinh tạng Pali/ Kinh Tăng Chi Bộ/ CHƯƠNG I MỘT PHÁP (EKAKANIPĀTA)/ XVI. PHẨM MỘT PHÁP (EKADHAMMA)

IV. PHẨM THỨ TƯ (Catutthavagga)⁴⁸ (A. I. 35)

          322. Ví như, trong cõi Jambudīpa (Diêm-phù-đề) này, số ít là các khu vườn khả ái, các khu rừng khả ái, các vùng đất khả ái, các hồ ao khả ái; còn nhiều hơn là các chỗ đất cao đất thấp, các con sông khó lội qua, các khu vực rậm rạp những gậy gộc, gai góc, các núi non lởm chởm. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh sanh trên đất liền; còn nhiều hơn là các chúng sanh sanh ở trong nước.

          323. … Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh được tái sanh giữa loài người; còn nhiều hơn là các chúng sanh được tái sanh ra ngoài loài người. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh được tái sanh ở trung tâm các quốc độ; còn nhiều hơn là các chúng sanh phải tái sanh ở các quốc độ

biên địa, giữa các loài man rợ không biết nhận thức.⁴⁹

          324. … Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh có trí tuệ, nhanh trí, không điếc, không câm, có khả năng suy xét ý nghĩa của những lời khéo thuyết hay vụng thuyết; còn nhiều hơn là các chúng sanh có ác trí tuệ, chậm trí, điếc và câm,⁵⁰ không có khả năng suy xét ý nghĩa của những lời khéo thuyết hay vụng thuyết. 

          325. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh đầy đủ cặp mắt trí tuệ của bậc Thánh; còn nhiều hơn là các chúng sanh bị chìm đắm trong vô minh, si ám. 

          326. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh được thấy Như Lai; còn nhiều hơn là các chúng sanh không được thấy Như Lai. 

          327. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh được nghe Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng; còn nhiều hơn là các chúng sanh không được nghe Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng. 

          328. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh sau khi nghe, thọ trì pháp; còn nhiều hơn là các chúng sanh, sau khi nghe, không thọ trì pháp. 

          329. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh quán sát ý nghĩa các pháp, họ học thuộc lòng; còn nhiều hơn là các chúng sanh không quán sát ý nghĩa các pháp mà họ đã học thuộc lòng. 

          330. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh sau khi hiểu

được ý nghĩa, sau khi hiểu được pháp, thực hành đúng theo pháp và tùy pháp;⁵¹

còn nhiều hơn là các chúng sanh sau khi hiểu được ý nghĩa, sau khi hiểu được pháp, không thực hành đúng theo pháp và tùy pháp. 

          331. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh được khích động⁵² bởi những vấn đề đáng được khích động; còn nhiều hơn là các chúng sanh không được khích động bởi những vấn đề đáng được khích động. 

          332. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh sau khi được khích động, như lý tinh tấn; còn nhiều hơn là các chúng sanh sau khi được khích động, không như lý tinh tấn. 

          333. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh sau khi từ bỏ pháp sở duyên, được định, được nhất tâm; còn nhiều hơn là các chúng sanh sau khi từ bỏ pháp sở duyên, không được định, không được nhất tâm.

          334. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh được đồ ăn tối thắng, được vị ăn tối thắng; còn nhiều hơn là các chúng sanh không được đồ ăn tối thắng, không được vị ăn tối thắng, chỉ nuôi sống với các áo và đồ ăn lượm lặt.

          335. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh đã được vị ngọt của mục đích, vị ngọt của pháp, vị ngọt của giải thoát; còn nhiều hơn là các chúng sanh không được vị ngọt của mục đích, vị ngọt của pháp, vị ngọt của giải thoát.⁵³ Do vậy, này các Tỷ-kheo, các ông cần phải học tập như sau: “Chúng ta sẽ là những người được vị ngọt của mục đích, vị ngọt của pháp, vị ngọt của giải thoát.” Như vậy, này các Tỷ-kheo, các ông cần phải học tập.

          336-338. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, trong cõi Diêm-phù-đề này, số ít là các khu vườn khả ái, các khu rừng khả ái, các vùng đất khả ái, các hồ ao khả ái; còn nhiều hơn là các chỗ đất cao đất thấp, các con sông khó lội qua, các khu vực rậm rạp những gậy gộc, gai góc, các núi non lởm chởm. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là chúng sanh sau khi chết từ loài người được tái sanh trong loài người; còn nhiều hơn là các chúng sanh sau khi chết từ loài người bị tái sanh ở địa ngục... ở các loài bàng sanh... ở cõi ngạ quỷ.⁵⁴

          339-341. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh sau khi chết từ loài người được tái sanh giữa chư thiên; còn nhiều hơn là các chúng sanh sau khi chết từ loài người bị tái sanh ở địa ngục... ở các loài bàng sanh... ở cõi ngạ quỷ.

          342-344. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh sau khi chết từ chư thiên được tái sanh giữa chư thiên; còn nhiều hơn là các chúng sanh sau khi chết từ chư thiên bị tái sanh ở địa ngục... ở các loài bàng sanh... ở cõi ngạ quỷ.

          345-347. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh sau khi chết từ chư thiên được tái sanh giữa loài người; còn nhiều hơn là các chúng sanh sau khi chết từ chư thiên bị tái sanh ở địa ngục... ở các loài bàng sanh... ở cõi ngạ quỷ.

          348-350. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh sau khi chết từ địa ngục được tái sanh giữa loài người; còn nhiều hơn là các chúng sanh sau khi chết từ cõi địa ngục bị tái sanh ở cõi địa ngục... ở các loài bàng sanh... ở cõi ngạ quỷ.

          351-353. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh sau khi chết từ cõi địa ngục được tái sanh lên chư thiên; còn nhiều hơn là các chúng sanh sau khi chết từ cõi địa ngục bị tái sanh ở cõi địa ngục... ở các loài bàng sanh... ở cõi ngạ quỷ.

          354-356. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh sau khi chết từ loài bàng sanh được tái sanh giữa loài người; còn nhiều hơn là các chúng sanh sau khi chết từ các loài bàng sanh bị tái sanh ở cõi địa ngục... ở các loài bàng sanh... ở cõi ngạ quỷ.

          357-359. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh sau khi chết từ các loài bàng sanh được tái sanh giữa chư thiên; còn nhiều hơn là các chúng sanh sau khi chết từ các loài bàng sanh bị tái sanh ở cõi địa ngục... ở các loài bàng sanh... ở cõi ngạ quỷ.

          360-362. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh sau khi chết ở cõi ngạ quỷ được tái sanh giữa loài người; còn nhiều hơn là các chúng sanh sau khi chết ở cõi ngạ quỷ bị tái sanh ở cõi địa ngục... ở các loài bàng sanh... ở cõi ngạ quỷ.

          363-365. ... Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, số ít là các chúng sanh sau khi chết ở cõi ngạ quỷ được tái sanh giữa chư thiên; còn nhiều hơn là các chúng sanh sau khi chết ở cõi ngạ quỷ bị tái sanh ở cõi địa ngục... ở các loài bàng sanh... ở cõi ngạ quỷ.

Tham khảo:

⁴⁸ Bản tiếng Anh của PTS: Chapter XIX (a). 1, 2. Trifling, nghĩa là Số ít.

⁴⁹ Milakkha: Những người không phải bậc Thánh (Ariyan). Xem S. V. 466. 

⁵⁰ Eḷamūgā. AA. II. 28 giải thích là khi nói, nước miếng trong miệng chảy ra. 

⁵¹ AA. II. 39: Anulomapaṭipadaṃ pūrenti (Hoàn thành việc thực hành thuận theo thứ lớp). ⁵² AA. II. 39: Saṃvejanīyesu ṭhānesūti saṃvegajanakesu kāraṇesu (“Ở các vấn đề đáng được kích động” tức là nói đến những nguyên nhân tạo ra sự kích động).

⁵³ Chỉ cho bốn Đạo, bốn Quả, Niết-bàn.

⁵⁴ Xem S. V. 466.