Tam tạng thánh điển PGVN 10 » Tạng Tam Tạng Thượng Toạn Bộ 10 »
PHÂN TÍCH GIỚI BỔN
(Suttavibhaṅga)
Tỳ-Khưu INDACANDA
1. Lúc bấy giờ, đức Phật Thế Tôn ngự tại thành Sāvatthi, Jetavana, tu viện của ông Anāthapiṇḍika. Vào lúc bấy giờ, các Tỳ-khưu trưởng lão trong khi giáo giới các Tỳ-khưu-ni, có nhận được lợi lộc thuộc về các vật dụng như y phục, vật thực, chỗ trú ngụ và dược phẩm trị bệnh. Khi ấy, các Tỳ-khưu nhóm Lục Sư đã bàn bạc điều này: “Này các Đại đức, hiện nay các Tỳ-khưu trưởng lão trong khi giáo giới các Tỳ-khưu-ni, có nhận được lợi lộc thuộc về các vật dụng như y phục, vật thực, chỗ trú ngụ và dược phẩm trị bệnh. Này các Đại đức, vậy chúng ta cũng giáo giới các Tỳ-khưu-ni.”
2. Sau đó, các Tỳ-khưu nhóm Lục Sư đã đi đến gặp các Tỳ-khưu-ni và đã nói điều này:
– Này các Sư tỷ, hãy đi đến gặp chúng tôi. Chúng tôi cũng sẽ giáo giới.
Khi ấy, các Tỳ-khưu-ni ấy đã đi đến gặp các Tỳ-khưu nhóm Lục Sư, sau khi đến đã đảnh lễ các Tỳ-khưu nhóm Lục Sư rồi ngồi xuống ở một bên. Khi ấy, các Tỳ-khưu nhóm Lục Sư đã nói pháp thoại đến các Tỳ-khưu-ni chỉ chút ít, sau đó trải qua cả ngày với chuyện nhảm nhí rồi đã giải tán [nói rằng]: “Này các Sư tỷ, hãy đi đi.”
3. Sau đó, các Tỳ-khưu-ni ấy đã đi đến gặp đức Thế Tôn, sau khi đến đã đảnh lễ đức Thế Tôn rồi đứng ở một bên. Đức Thế Tôn đã nói với các Tỳ-khưu-ni ấy đang đứng một bên điều này:
– Này các Tỳ-khưu-ni, chắc hẳn việc giáo giới đã có hiệu quả?
– Bạch Ngài, làm sao sự giáo giới sẽ có hiệu quả khi các ngài Đại đức nhóm Lục Sư nói pháp thoại chỉ chút ít, sau đó trải qua cả ngày với chuyện nhảm nhí rồi giải tán?
4. Khi ấy, đức Thế Tôn đã chỉ dạy, thức tỉnh, khuyến khích và tạo niềm phấn khởi cho các Tỳ-khưu-ni ấy bằng bài pháp thoại. Sau đó, khi đã được đức Thế Tôn chỉ dạy, thức tỉnh, khuyến khích và tạo niềm phấn khởi bằng bài pháp thoại, các Tỳ-khưu-ni ấy đã đảnh lễ đức Thế Tôn, hướng vai phải nhiễu quanh rồi ra đi.
5. Sau đó, đức Thế Tôn nhân lý do ấy, nhân sự kiện ấy đã triệu tập hội chúng Tỳ-khưu lại và đã hỏi các Tỳ-khưu nhóm Lục Sư rằng:
– Này các Tỳ-khưu, nghe nói các ngươi nói pháp thoại cho các Tỳ-khưu-ni chỉ chút ít, sau đó trải qua cả ngày với chuyện nhảm nhí rồi giải tán, có đúng không vậy?
– Bạch Thế Tôn, đúng vậy.
Đức Phật Thế Tôn đã khiển trách rằng:
– ...(nt)... Này những kẻ rồ dại, vì sao các ngươi lại nói pháp thoại cho các Tỳ-khưu-ni chỉ chút ít, sau đó trải qua cả ngày với chuyện nhảm nhí rồi giải tán vậy? Này những kẻ rồ dại, sự việc này không đem lại niềm tin cho những kẻ chưa có đức tin, ...(nt).
Sau khi khiển trách, Ngài đã nói pháp thoại rồi bảo các Tỳ-khưu rằng:
– Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép chỉ định vị giáo giới Tỳ-khưu-ni. Và này các Tỳ-khưu, nên chỉ định như vầy: Trước hết, vị Tỳ-khưu cần được yêu cầu; sau khi yêu cầu, hội chúng cần được thông báo bởi vị Tỳ-khưu có kinh nghiệm, đủ năng lực:
6. “Bạch các ngài, xin hội chúng hãy lắng nghe tôi. Nếu là thời điểm thích hợp cho hội chúng, hội chúng nên chỉ định vị Tỳ-khưu tên, là vị giáo giới Tỳ-khưu-ni. Đây là lời đề nghị.
Bạch các ngài, xin hội chúng hãy lắng nghe tôi. Hội chúng chỉ định vị Tỳ-khưu tên [như vầy] là vị giáo giới Tỳ-khưu-ni. Đại đức nào đồng ý với việc chỉ định vị Tỳ-khưu tên [như vầy] là vị giáo giới Tỳ-khưu-ni xin im lặng; vị nào không đồng ý có thể nói lên.
Tôi xin thông báo sự việc này lần thứ nhì: ...(nt).
Tôi xin thông báo sự việc này lần thứ ba: Bạch các ngài, xin hội chúng hãy lắng nghe tôi. Hội chúng chỉ định vị Tỳ-khưu tên [như vầy] là vị giáo giới Tỳ-khưu-ni. Đại đức nào đồng ý việc chỉ định vị Tỳ-khưu tên [như vầy] là vị giáo giới Tỳ-khưu-ni xin im lặng; vị nào không đồng ý có thể nói lên.
Vị Tỳ-khưu tên [như vầy] đã được hội chúng chỉ định là vị giáo giới Tỳ-khưu-ni. Sự việc được hội chúng đồng ý nên mới im lặng, tôi ghi nhận sự việc này là như vậy.”
7. Sau đó, đức Thế Tôn đã khiển trách các Tỳ-khưu nhóm Lục Sư bằng nhiều phương thức về sự khó khăn trong việc cấp dưỡng, ...(nt)... Và này các Tỳ-khưu, các ngươi nên phổ biến điều học này như vầy:
“Vị Tỳ-khưu nào chưa được chỉ định mà giáo giới Tỳ-khưu-ni thì phạm tội Pācittiya.”
Và điều học này đã được đức Thế Tôn quy định cho các Tỳ-khưu như thế.
8. Vào lúc bấy giờ, các Tỳ-khưu trưởng lão đã được chỉ định, trong khi giáo giới các Tỳ-khưu-ni, có nhận được lợi lộc y như thế thuộc về các vật dụng như y phục, vật thực, chỗ trú ngụ và dược phẩm trị bệnh. Khi ấy, các Tỳ-khưu nhóm Lục Sư đã bàn bạc điều này: “Này các Đại đức, hiện nay các Tỳ-khưu trưởng lão đã được chỉ định, trong khi giáo giới các Tỳ-khưu-ni, có nhận được lợi lộc y như thế thuộc về các vật dụng như y phục, vật thực, chỗ trú ngụ và dược phẩm trị bệnh. Này các Đại đức, vậy chúng ta hãy đi ra khỏi ranh giới, sau khi chỉ định là vị giáo giới Tỳ-khưu-ni cho lẫn nhau, chúng ta hãy giáo giới các Tỳ-khưu-ni.”
9. Sau đó, các Tỳ-khưu nhóm Lục Sư đã đi ra khỏi ranh giới và đã chỉ định là vị giáo giới Tỳ-khưu-ni cho lẫn nhau, sau đó đã đi đến gặp các Tỳ-khưu-ni và đã nói điều này:
– Này các Sư tỷ, chúng tôi cũng đã được chỉ định. Hãy đi đến gặp chúng tôi. Chúng tôi cũng sẽ giáo giới.
Khi ấy, các Tỳ-khưu-ni ấy đã đi đến gặp các Tỳ-khưu nhóm Lục Sư, sau khi đến đã đảnh lễ các Tỳ-khưu nhóm Lục Sư rồi ngồi xuống ở một bên. Khi ấy, các Tỳ-khưu nhóm Lục Sư đã nói pháp thoại đến các Tỳ-khưu-ni chỉ chút ít, sau đó trải qua cả ngày với chuyện nhảm nhí rồi đã giải tán [nói rằng]: “Này các Sư tỷ, hãy đi đi.”
10. Sau đó, các Tỳ-khưu-ni ấy đã đi đến gặp đức Thế Tôn, sau khi đến đã đảnh lễ đức Thế Tôn rồi đứng ở một bên. Đức Thế Tôn đã nói với các Tỳ-khưu-ni ấy đang đứng một bên điều này:
– Này các Tỳ-khưu-ni, chắc hẳn việc giáo giới đã có hiệu quả?
– Bạch Ngài, làm sao sự giáo giới sẽ có hiệu quả khi các ngài Đại đức nhóm Lục Sư nói pháp thoại chỉ chút ít, sau đó trải qua cả ngày với chuyện nhảm nhí rồi giải tán?
Khi ấy, đức Thế Tôn bằng bài pháp thoại đã chỉ dạy, ...(nt)... hướng vai phải nhiễu quanh rồi ra đi.
11. Sau đó, đức Thế Tôn nhân lý do ấy, nhân sự kiện ấy đã triệu tập hội chúng Tỳ-khưu lại và đã hỏi các Tỳ-khưu nhóm Lục Sư rằng:
– Này các Tỳ-khưu, nghe nói các ngươi nói pháp thoại cho các Tỳ-khưu-ni chỉ chút ít, sau đó trải qua cả ngày với chuyện nhảm nhí rồi giải tán, có đúng không vậy?
– Bạch Thế Tôn, đúng vậy.
Đức Phật Thế Tôn đã khiển trách rằng:
– ...(nt)... Này những kẻ rồ dại, vì sao các ngươi lại nói pháp thoại cho các Tỳ-khưu-ni chỉ chút ít, sau đó trải qua cả ngày với chuyện nhảm nhí rồi giải tán vậy? Này những kẻ rồ dại, sự việc này không đem lại niềm tin cho những kẻ chưa có đức tin, ...(nt).
Sau khi khiển trách, Ngài đã nói pháp thoại rồi bảo các Tỳ-khưu rằng:
12. – Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép chỉ định vị giáo giới Tỳ-khưu-ni là vị Tỳ-khưu hội đủ tám điều kiện: Là vị có giới, sống thu thúc trong sự thu thúc của Giới bổn (Pātimokkha), là vị đã được thành tựu về hành xứ,[1] thấy được sự sợ hãi trong những tội nhỏ nhặt, là vị thọ trì và thực hành trong các điều học. Là vị nghe nhiều, ghi nhớ điều đã nghe, tích lũy điều đã nghe, các pháp nào là toàn hảo ở đoạn đầu, toàn hảo ở đoạn giữa, toàn hảo ở đoạn kết, thành tựu về ý nghĩa, thành tựu về văn tự, giảng giải về Phạm hạnh thanh tịnh một cách trọn vẹn và đầy đủ, các pháp có hình thức như thế được nghe nhiều, được thuộc nằm lòng, được ôn tập bằng khẩu, được suy xét bằng tâm, được khéo phân tích bằng kiến thức. Cả hai Giới bổn (Pātimokkha) được khéo truyền thừa một cách chi tiết, khéo được chia chẽ, khéo được thực hành, khéo được xác định theo từng điều học, theo từng từ ngữ. Là vị có giọng nói rõ ràng, có cách nói lôi cuốn. Được nhiều Tỳ-khưu-ni quý mến và ưa thích. Có năng lực giáo giới các Tỳ-khưu-ni. Trước đây, không có vi phạm tội nghiêm trọng đối với người nữ đã xuất gia, mặc y ca-sa theo đức Thế Tôn ấy.[2] Là vị được hai mươi năm hoặc hơn hai mươi năm [thâm niên]. Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép chỉ định vị Tỳ-khưu hội đủ tám điều kiện này làm vị giáo giới Tỳ-khưu-ni.
13. Vị nào: Là bất cứ vị nào ...(nt).
Tỳ-khưu: ...(nt)... Vị này là “vị Tỳ-khưu” được đề cập trong ý nghĩa này.
Chưa được chỉ định nghĩa là chưa được chỉ định bằng hành sự với lời thông báo đến lần thứ tư.
Tỳ-khưu-ni nghĩa là người nữ đã được tu lên bậc trên ở cả hai hội chúng.
Giáo giới: Vị giáo giới với Tám trọng pháp thì phạm tội Pācittiya. Vị giáo giới với pháp khác thì phạm tội Dukkaṭa. Vị giáo giới cô Ni tu lên bậc trên từ một hội chúng thì phạm tội Dukkaṭa.
14. Vị Tỳ-khưu được chỉ định ấy nên quét dọn chỗ ngụ, chuẩn bị nước uống, nước rửa, sắp đặt chỗ ngồi, sau khi giữ lại vị thứ nhì[3] rồi nên ngồi xuống. Các Tỳ-khưu-ni đi đến nơi ấy nên đảnh lễ vị Tỳ-khưu ấy rồi nên ngồi xuống ở một bên. Vị Tỳ-khưu được chỉ định ấy nên hỏi rằng: “Này các Sư tỷ, các vị đã đến đầy đủ chưa?”[4] Nếu [các Tỳ-khưu-ni] đáp rằng: “Thưa ngài, chúng tôi đã đến đầy đủ”, [nên hỏi rằng]: “Này các Sư tỷ, Tám trọng pháp có được thực hành không?” Nếu [các Tỳ-khưu-ni] đáp rằng: “Thưa ngài, có được thực hành”, [nên nói rằng]: “Này các Sư tỷ, đây là lời giáo giới” rồi nên ban lời giáo giới. Nếu [các Tỳ-khưu-ni] đáp rằng: “Thưa ngài, không được thực hành”, [các Tỳ-khưu-ni] nên được nhắc lại rằng:
15. “Tỳ-khưu-ni đã tu lên bậc trên được một trăm năm nên thực hành sự đảnh lễ, đứng dậy chào, chắp tay, phận sự thích hợp đến vị Tỳ-khưu vừa tu lên bậc trên vào ngày hôm ấy. Đây là pháp cần được thực hành tốt đẹp, thực hành nghiêm chỉnh, tôn trọng, cung kính và không được vi phạm cho đến trọn đời. Tỳ-khưu-ni không nên an cư mùa mưa ở trú xứ không có Tỳ-khưu. Đây cũng là pháp cần được thực hành tốt đẹp, thực hành nghiêm chỉnh, tôn trọng, cung kính và không được vi phạm cho đến trọn đời. Tỳ-khưu-ni vào mỗi nửa tháng nên mong mỏi hai việc từ hội chúng Tỳ-khưu: Việc hỏi ngày Uposatha và việc đi đến [để nghe] giáo giới. Đây cũng là pháp ...(nt)... Tỳ-khưu-ni sau khi mãn mùa [an cư] mưa nên hành lễ Pavāraṇā ở cả hai hội chúng dựa trên ba yếu tố: Hoặc do thấy, hoặc do nghe, hoặc vì nghi ngờ. Đây cũng là pháp ...(nt)... Tỳ-khưu-ni vi phạm giới nghiêm trọng nên thực hành hành phạt Mānatta nửa tháng ở cả hai hội chúng. Đây cũng là pháp ...(nt)... Cô Ni tu tập sự đã thực hành điều học về sáu pháp trong hai năm nên tầm cầu sự tu lên bậc trên ở cả hai hội chúng. Đây cũng là pháp ...(nt)... Tỳ-khưu-ni không vì bất cứ nguyên do gì được phép sỉ vả hoặc chửi rủa Tỳ-khưu. Đây cũng là pháp ...(nt)... Kể từ hôm nay, việc khuyên bảo của các Tỳ-khưu-ni đến các Tỳ-khưu bị ngăn cấm, việc khuyên bảo của các Tỳ-khưu đến các Tỳ-khưu-ni không bị ngăn cấm. Đây cũng là pháp cần được thực hành tốt đẹp, thực hành nghiêm chỉnh, tôn trọng, cung kính và không được vi phạm cho đến trọn đời.”
16. Nếu [các Tỳ-khưu-ni] đáp rằng: “Thưa ngài, chúng tôi đã đến đầy đủ”, vị nói về pháp khác thì phạm tội Dukkaṭa. Nếu [các Tỳ-khưu-ni] đáp rằng: “Thưa ngài, chúng tôi chưa đầy đủ”,[5] vị nói về Tám trọng pháp thì phạm tội Dukkaṭa. Sau khi không ban lời giáo giới, vị nói về pháp khác thì phạm tội Dukkaṭa.
17. Hành sự sai pháp, nhận biết là hành sự sai pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni chưa đầy đủ, nhận biết là chưa đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya. Hành sự sai pháp, nhận biết là hành sự sai pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni chưa đầy đủ, có sự hoài nghi; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya. Hành sự sai pháp, nhận biết là hành sự sai pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni chưa đầy đủ, [lầm tưởng] là đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya.
18. Hành sự sai pháp, có sự hoài nghi; hội chúng Tỳ-khưu-ni chưa đầy đủ, nhận biết là chưa đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya. Hành sự sai pháp, có sự hoài nghi; hội chúng Tỳ-khưu-ni chưa đầy đủ, có sự hoài nghi; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya. Hành sự sai pháp, có sự hoài nghi; hội chúng Tỳ-khưu-ni chưa đầy đủ, [lầm tưởng] là đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya.
19. Hành sự sai pháp, [lầm tưởng] là hành sự đúng pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni chưa đầy đủ, nhận biết là chưa đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya. Hành sự sai pháp, [lầm tưởng] là hành sự đúng pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni chưa đầy đủ, có sự hoài nghi; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya. Hành sự sai pháp, [lầm tưởng] là hành sự đúng pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni chưa đầy đủ, [lầm tưởng] là đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya.
20. Hành sự sai pháp, nhận biết là hành sự sai pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni đầy đủ, [lầm tưởng] là chưa đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya. Hành sự sai pháp, nhận biết là hành sự sai pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni đầy đủ, có sự hoài nghi; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya. Hành sự sai pháp, nhận biết là hành sự sai pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni đầy đủ, nhận biết là đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya.
21. Hành sự sai pháp, có sự hoài nghi; hội chúng Tỳ-khưu-ni đầy đủ, [lầm tưởng] là chưa đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya. Hành sự sai pháp, có sự hoài nghi; hội chúng Tỳ-khưu-ni đầy đủ, có sự hoài nghi; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya. Hành sự sai pháp, có sự hoài nghi; hội chúng Tỳ-khưu-ni đầy đủ, nhận biết là đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya.
22. Hành sự sai pháp, [lầm tưởng] là hành sự đúng pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni đầy đủ, [lầm tưởng] là chưa đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya. Hành sự sai pháp, [lầm tưởng] là hành sự đúng pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni đầy đủ, có sự hoài nghi; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya. Hành sự sai pháp, [lầm tưởng] là hành sự đúng pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni đầy đủ, nhận biết là đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Pācittiya.
23. Hành sự đúng pháp, [lầm tưởng] là hành sự sai pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni chưa đầy đủ, nhận biết là chưa đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Dukkaṭa. Hành sự đúng pháp, [lầm tưởng] là hành sự sai pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni chưa đầy đủ, có sự hoài nghi; vị giáo giới ...(nt)... [lầm tưởng] là đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Dukkaṭa.
24. Hành sự đúng pháp, có sự hoài nghi; hội chúng Tỳ-khưu-ni chưa đầy đủ, nhận biết là chưa đầy đủ; vị giáo giới ...(nt)... có sự hoài nghi; vị giáo giới ...(nt)... nhận biết là đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Dukkaṭa.
25. Hành sự đúng pháp, nhận biết là hành sự đúng pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni chưa đầy đủ, nhận biết là chưa đầy đủ; vị giáo giới ...(nt)... có sự hoài nghi; vị giáo giới ...(nt)... [lầm tưởng] là đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Dukkaṭa.
26. Hành sự đúng pháp, [lầm tưởng] là hành sự sai pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni đầy đủ, [lầm tưởng] là chưa đầy đủ; vị giáo giới ...(nt)... có sự hoài nghi; vị giáo giới ...(nt)... nhận biết là đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Dukkaṭa.
27. Hành sự đúng pháp, có sự hoài nghi; hội chúng Tỳ-khưu-ni đầy đủ, [lầm tưởng] là chưa đầy đủ; vị giáo giới ...(nt)... có sự hoài nghi; vị giáo giới ...(nt)... nhận biết là đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Dukkaṭa.
28. Hành sự đúng pháp, nhận biết là hành sự đúng pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni đầy đủ, [lầm tưởng] là chưa đầy đủ; vị giáo giới thì phạm tội Dukkaṭa. Hành sự đúng pháp, nhận biết là hành sự đúng pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni đầy đủ, có sự hoài nghi; vị giáo giới thì phạm tội Dukkaṭa. Hành sự đúng pháp, nhận biết là hành sự đúng pháp; hội chúng Tỳ-khưu-ni đầy đủ, nhận biết là đầy đủ; vị giáo giới thì vô tội.
29. Vị đang ban cho phần đọc tụng,[6] vị đang ban cho phần giải thích,[7] vị nhắc lại khi được nói rằng: “Thưa ngài, xin hãy nhắc lại”, vị hỏi câu hỏi, vị giảng giải khi được hỏi câu hỏi, các Tỳ-khưu-ni lắng nghe vị đang nói vì lợi ích của người khác, vị [giáo giới] cho cô Ni tu tập sự, [vị giáo giới] cho Sa-di-ni, vị bị điên, vị vi phạm đầu tiên thì vô tội.
Điều học về giáo giới là thứ nhất.
--oo0oo--
[1] Ācāra-gocara: “Hành xứ” tức là “sở hành và các chỗ đi lại, thân cận.” Ngài Buddhaghosa giải thích là vị không thực hành tà mạng như là cho tre, v.v... không đi đến các nơi không nên đi như gái điếm, v.v... và có được hành xứ là các gia đình đầy đủ đức tin, v.v... (VinA. IV. 788).
[2] Khi còn tại gia, không có đụng chạm cơ thể với Tỳ-khưu-ni, không thực hiện việc đôi lứa với các cô Ni tu tập sự và các Sa-di-ni (VinA. IV. 791).
[3] Để khỏi bị phạm tội khi thuyết pháp đến người nữ (Sđd. 792).
[4] “Samaggattha bhaginiyo'ti” được ngài Buddhaghosa giải thích rằng: “Sabbā āgatthatā'ti” nên được dịch như trên thay vì “Các Sư tỷ có được hợp nhất không?” (Sđd. 792).
[5] “Vaggamhāyyā'ti” thay vì dịch “Thưa ngài, chúng tôi là phe nhóm”, chúng tôi dịch như trên cho phù hợp mạch văn.
[6] Vị đang đọc tụng phần Pāli của Tám trọng pháp (VinA. IV. 800).
[7] Vị đang đọc Chú giải về phần Pāli của Tám trọng pháp (Sđd.).